Kanceri i gjirit sot.
Kanceri i gjirit nuk është njëlloj siç ishte 20 vjet më parë. Shkalla e mbijetesës po rritet, falë ndërgjegjësimit më të madh, zbulimit më të hershëm dhe përparimeve në trajtim. Për rreth 250,000 amerikanë që diagnostikohen me kancerin e gjirit çdo vit, ka shumë arsye për të pasur shpresë.
Kontrolloni për:
• Një gungë pa dhimbje në gji;
• Ndryshimet në madhësinë ose formën e gjirit;
• Ënjtje në sqetull;
• Ndryshime të thithkave;
• Dhimbja e gjirit mund të jetë gjithashtu simptomë e kancerit, por kjo ndodh rrallë.
Shenja të kancerit të inflamuar të gjirit
Ky lloj i rrallë, me rritje të shpejtë, rrallë shkakton një grumbull të veçantë. Në vend të kësaj, lëkura e gjirit mund të bëhet e trashë, e kuqe dhe e dukshme, si një lëvozhgë portokalli. Zona gjithashtu mund të ndjehet e ngrohtë ose e butë dhe ka grumbuj të vegjël që duken si një skuqje e lëkurës.
Mamogrami
Sa më herët të gjeni sëmundjen, aq më i lehtë është trajtimi. Mamogram, një x-ray e gjirit, mund të tregojnë tumoret para se të bëhen aq të mëdhenj sa për t’u ndjerë.
Ekografia dhe rezonanca
Ekografia e gjirit mund të ndihmojë në gjetjen e cisteve, qeseve të mbushura me lëngje, të cilat shpesh nuk janë kancer. Rezonanca e gjirit është një ekzaminim që gjithmonë e këshillon mjeku në rastet me rrezik të lartë.
Vetë-ekzaminimi
Për vite me radhë, mjekët i thanë grave të kontrollonin gjinjtë e tyre një herë në muaj. Por studimet sugjerojnë se këto ekzaminime nuk zëvendësojnë ekzaminimet e tjera në zbulimin e kancerit. Mendimi aktual është se është më e rëndësishme të njihni gjinjtë tuaj dhe të jeni të vetëdijshëm për çdo ndryshim, në vend që t’i kontrolloni ato në një orar të rregullt.
Po nëse gjeni një fryrje?
Së pari, mos u frikësoni! Tetëdhjetë për qind e fryrjeve të gjirit nuk janë kancerogjene. Shpesh ato janë kiste të padëmshme ose ndryshime të indeve që lidhen me ciklin tuaj menstrual.
Biopsia e gjirit
E vetmja mënyrë e sigurt për të njohur që një fryrje është kancerogjene është të bëni një biopsi. Kjo do të bëhet duke hequr një mostër të gungës kështu që mund të ekzaminohet në laborator. Mjeku juaj mund të jetë në gjendje ta bëjë këtë me një gjilpërë të vogël. Por ju mund të keni nevojë për kirurgji për të marrë pjesë për testim.
Hormone nxitëse të kancerit të gjirit
Disa lloje të kancerit të gjirit nxiten nga hormonet estrogjen ose progesteron. Mjeku juaj do të testojë për receptorët e hormoneve – proteinat që marrin sinjale nga hormoni që ndihmojnë qelizat të rriten. Një biopsi mund të tregojë nëse një tumor ka receptorë për estrogjenin dhe progesteronin. Rreth 2 nga 3 kanceret e gjirit janë të ndjeshme ndaj hormoneve.
Fazat e kancerit të gjirit
Nëse kanceri i gjirit është diagnoza, hapi tjetër është të kuptoni se sa i madh është tumori dhe sa ndikon në trupin tuaj. Mjekët përdorin fazat 0-IV për të përshkruar nëse kanceri është vetëm në gji ose nëse ka lëvizur në nyjet limfatike aty pranë ose përhapet në organe të tjera, si mushkëritë.
Njohja e fazës dhe llojit të kancerit të gjirit do të ndihmojë ekipin tuaj të kujdesit shëndetësor të krijojë një plan trajtimi.
Normat e mbijetesës
Shanset për kurimin e kancerit të gjirit janë të lidhura fort me atë se sa shpejt e gjeni. Shoqata Amerikane e Kancerit thotë se 100% e grave me kancer të gjirit të fazës I jetojnë të paktën 5 vjet, dhe shumë gra në këtë grup mbeten pa kancer. Sa më shumë të avancojë kanceri, aq më e ulët bëhet kjo shifër.
Nga Faza IV, shkalla e mbijetesës 5-vjeçare bie në 22%. Por këto norma do të rriten kur të gjenden trajtimet më efektive.
Kirurgjia e kancerit të gjirit
Ka shumë lloje të kirurgjisë për kancerin e gjirit, që të zhdukni zonën rreth grumbullimit (lumpectomy) për të hequr të gjithë gjoksin (mastectomy). Flisni për arsyet pro dhe kundër me mjekun tuaj për të vendosur se çfarë duhet të bëni.
Terapia me rrezatim
Ky trajtim vret qelizat e kancerit me rreze të lartë energjie. Ajo mund të përdoret pas operacionit të kancerit të gjirit për të zhdukur çdo qelizë kanceri që mbetet pranë zonës së tumorit.
Mund të shoqërohet me kimioterapi për të trajtuar kancerin që është përhapur në pjesë të tjera të trupit. Efektet anësore përfshijnë lodhje dhe ënjtje ose një ndjenjë si djegie nga dielli, në zonën ku jeni trajtuar.
Kimioterapia
Ky trajtim përdor droga për të vrarë qelizat e kancerit kudo në trup. Ato shpesh jepen me serume intravenoze, por ato mund të merren edhe nga goja.
Ju mund ta keni atë para operacionit për të tkurrur një tumor të madh ose pas për të ulur shanset e kancerit që të kthehet. Te gratë me kancer të gjirit të avancuar, kimioterapia mund të ndihmojë në kontrollin e rritjes së kancerit. Efektet anësore mund të përfshijnë humbjen e flokëve, vjelljen, lodhjen dhe një rrezik më të lartë të infeksionit.
Terapia e hormoneve
Ka kancere të gjirit që rriten më shpejt në përgjigje të hormoneve të estrogjenit ose progesteronit. Terapia e hormoneve mund ta bllokojë këtë efekt. Mund të përdoret pas operacionit për të ndihmuar që kanceri të mos kthehet. Mjekët ndonjëherë ua japin ato femrave me faktorë rreziku të lartë për të zvogëluar shanset për të zhvilluar kancer të gjirit.
Jeta pas diagnozës
Nuk ka dyshim se kanceri është një përvojë që ndryshon jetën. Trajtimet mund t’iu lodhin. Ju mund të keni vështirësi në menaxhimin e detyrave të përditshme, të punës ose të takimeve shoqërore. Kjo mund t’iu bëjë të ndiheni të izoluar.
Është thelbësore që të afroheni te miqtë dhe familja për mbështetje. Ata mund të jenë në gjendje të shkojnë me ju në trajtime, të ndihmojnë me punën ose thjesht t’iu kujtojnë se nuk jeni vetëm. Shumë njerëz zgjedhin të bashkohen me një grup mbështetës ose pranë tyre ose në internet.
Pse mua?
Faktori më i dukshëm i rrezikut për kancerin e gjirit është të jesh grua. Edhe meshkujt e marrin sëmundjen, por është rreth 100 herë më e zakonshme tek femrat.
Gjëra të tjera që e bëjnë më të mundshme janë përfshirja në moshën 55 vjeç ose të afërmit e ngushtë që e kanë pasur sëmundjen. Megjithatë, deri në 80% e grave me kancer të gjirit nuk kanë histori familjare të sëmundjes.
Gjenet e kancerit të gjirit
Disa gra kanë një rrezik të lartë të kancerit të gjirit sepse kanë pasur ndryshime ose mutacione në disa gjene në lindje. Gratë me mutacione në këto gjene kanë një shans më të lartë për të pasur kancerin e gjirit në një pikë në jetë se sa ato gra që nuk e kanë këtë.
