MENU
klinika

Shqipëria tradicionale

Çfarë mbanin në qafë nuset e reja asokohe?!

03.11.2018 - 14:02

Në shoqërinë tradicionale shqiptare, sidomos në shekullin e XIX deri në çerekun e parë të shekullit XX, hierarkia shoqërore shprehej simbolikisht edhe përmes ngjyrës mbizotëruese, cilësisë së copës dhe të qepjes, masës së pranisë së fijeve të arit, në veshjet e grave, ose në bixhuteri e zbukurime të arta që mbanin.

Veçanërisht në Shqipërinë e Mesme nuseve të reja u varnin në qafë napolona ari. Përgjithësisht sa më shumë napolona ari të mbante në qafë një nuse e re, aq më e pasur ishtë familja e bashkëshortit të saj dhe e kundërta.

Si rregull, një napoleon ari i vetëm, i vraur në qafën e nuses simbolikisht tregonte se familja e bashkëshortit ishte me të ardhura modeste ose e varfër.

Tre napolona ari në qafë të nuses dëshmonin simbolikisht se familja e bashkëshortit të saj i përkiste shtresës së mesme dhe zinxhirët e florinjtë me më shumë se tre napolona, identifikonin familjet e pasura.

Gjithashtu në fund të shekullit të XIX dhe në fillim të shekullit të XX, hierarkia sociolo-ekonomike e banorëve të qytetit të Shkodrës, segmentohej në tre grupime kryesore, të cilat simbolikisht shenjoheshin në ngjyrën mbizotëruese të vëshjes së burrave.

Dollomatë me ngjyrë të kuqe tregonin se burrat që i vishnin ishin të pasur, dollomatë me ngjyrë të gjelbër shprehnin simbolikisht se përdoruesit e tyre ishin me të ardhura mesatare ose siç thuhej në bisedat e përditshme, me kamje mesatare, ndërsa dollomatë me ngjyrë kafe shenjonin simbolikisht grupimin e burrave më të varfër.

Në mjaft segmente të shoqërisë tradicionale shqiptare shumica e burrave vishnin fustanella. Së paku me dy elemente të saj, edhe kjo veshje tipike e shqiptarëve shprehte simbolikisht hierarkinë sociale.

Sa më e shtrenjtë dhe cilësore të ishte copa, aq më i lartë ishte statusi shoqëror, ekonomik e politik i atij që e vishte fustanellën.

Ndërkohë, hierarkia sociale lexohej edhe te numri i palave. Sa më pak pala të kishte fustanella, pra me sa më pak copë të ishte përgatitur ajo, aq më modest ishte statusi i burrit që e vishte.

Dhe një fustanellë me shumë pala, deri në 500-700 pala, identifikonte simbolikisht më të pasurit.

VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN