Të gjithëve na ka tërhequr një personazh interesant në telenovelën ‘’KOSEM’’, bëhet fjalë për Kemankesh Pasha ose Kemankesh Mustafa Pasha.
Megjithatë shumë pak besoj e dinë se ky personazh në të vërtetë ka qenë një shqiptar nga Vlora me origjinë.
Mesa duket politika neo-osmane nuk e ka problem të përmendi në serialet historike, origjinën e boshnjakëve, grekëve, e çdo rrace tjetër.
Përjashtim bën vetë origjina shqiptare e personazheve e cila mesa duket është rreptësisht e ndaluar të tregohet.
Pse vallë?
Pse ky racizëm kundër ‘’vëllezërve’’ të Sulltan Erdoganit?
Mos vall në turqinë moderne vazhdon ende që kombet të njihen në bazë të fesë dhe jo etnisë së tyre?
Para se të çuditemi për faktin që shqiptarët në malin e zi dhe serbi prezantohen herë si musliman dhe herë si boshnjak, duhet të shohim se çfarë shohim dhe çfarë kulture konsumojnë shqiptarët çdo ditë në kanalet tona kombëtare.
Më poshtë keni të dhënat për jetën e Kemankeshit nga Vlora:
Pushtimi i Bagdadit
Kemankeşh Kara Mustafa Pasha (“Mustafa Pasha, Arkëtar, Guximtari” në turqisht, 1592 – 31 janar 1644) ishte një oficer ushtarak osman dhe burrë shteti. Ai shërbeu si Kapudan Pasha dhe si vezir i madh.
Jeta e hershme
Mustafa ishte një shqiptar dhe lindi në Avlona (Vlora moderne në Shqipëri) në 1592.
Ai ishte një oficer në trupat e Jeniçerëve. Epiteti i tij Kemankeşh i referohet talentit të tij si një harkëtar.
Ai ishte zëvendës-komandant i Jeniçerëve në vitin 1634 dhe u promovua në postin e komandantit të Jeniçerëve (turqisht: yeniçeri ağası) në vitin 1635.
Më 17 tetor 1635 u caktua Kapedan Pasha (Admirali i Madh i Marinës ).
Megjithatë, ai mori pjesë në pushtimin e Bagdadit larg nga deti.
Më 24 dhjetor 1638, pas vdekjes së ish-vezirit të madh, Tayyar Mehmet Pasha gjatë rrethimit, Sulltan Murad IV, e caktoi Kemankeşh Mustafën si vezirin e ri të madh, postin më të lartë të Perandorisë pranë atij të sulltanit.
Si vezir i madh
Bagdadi u pushtua të nesërmen, dhe Kemankeşh Mustafa përfaqësonte palën osmane në bisedimet pasuese të paqes.
Me Traktatin e Zuhab nënshkruar më 17 maj 1639, u përcaktua skica e përafërt për kufirin mes Iranit modern dhe Turqisë dhe Irakut.
Murad IV vdiq më 9 shkurt 1640 dhe Kemankeş Mustafa vazhdoi si vezir i madh gjatë sundimit të Ibrahimit.
Ibrahimi ishte një sulltan i dobët dhe Kemankeş Mustafa u bë sundues de fakto i Perandorisë.
Duke përdorur metoda të rënda, ai i dha fund rebelimeve, balancoi buxhetin dhe reduktoi numrin e ushtarëve.
Ai gjithashtu e përdori pushtetin e tij të nënshtronte (madje edhe të vriste) burrështetasit e tjerë të cilët mendonte se ishin konkurrentë të mundshëm për postin e tij.
Vdekja
Kemankeş Mustafa bëri shumë armiq.
Opozita e tij më e rëndësishme ishte një lloj triumvirate në pallatin e formuar nga sulltanesha Turhan (nëna e sulltanit), një sharlatan i quajtur Djindjii Khodja dhe një vezir i quajtur Sultanzade Mehmed Pasha.
Ata filluan ta kritikojnë me forcë Kemankeşh Mustafën.
Edhe pse disa herë u përpoq të jepte dorëheqjen, dorëheqja e tij nuk u pranua nga sulltani.
Megjithatë, sulltani, i cili fillimisht ishte i kënaqur me Kemankeş Mustafa, më në fund e hodhi poshtë atë më 31 janar 1644.
Disa orë më vonë, ai u ekzekutua.
Trashëgim
Në 1642, Mustafa Pasha shndërroi një kishë katolike romake në Stamboll në një xhami të quajtur Odalar Xhamia.
Sipas profesorit Semavi Eyice, kisha origjinale bizantine, ndoshta ishte Manastiri i Filantropos, por u konvertua në kult latin dhe u quajt Santa Maria di Constantinopoli gjatë sundimit të Mehmet II.
Referencat:
1. History page of Yıldızeli mayor (in Turkish) Archived 1 January 2011 at the Wayback Machine.
2.An essay on Kemankeş Mustafa in the periodical Mortar (in Turkish) Archived 6 April 2012 at the Wayback Machine.
3.Nicolae Iorga: Geschichte des Osmanischen Reiches IV (trans. Nilüfer Epçeli) Yeditepe yayınevi, İstanbul, ISBN 975-6480-21-1 p 22
4.Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt III, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 85-87
5 Ayhan Buz : Osmanlı Sadrazamları, Neden Yayınları, İstanbul, 2009 ISBN 978-975-254-278-5 p 96
6. Joseph von Hammer: Osmanlı Tarihi cilt II (condensation: Abdülkadir Karahan), Milliyet yayınları, İstanbul. p 231
7 Historical mosques (in Turkish)
8. Müller-Wiener, Wolfgang (1977) (in German). Bildlexikon Zur Topographie Istanbuls: Byzantion, Konstantinupolis, Istanbul Bis Zum Beginn D. 17 Jh. Tübingen: Wasmuth. ISBN 978-3-8030-1022-3. p 188
