Kjo ka qenë java e nxjerrjes së mësimeve nga Lufta e Parë Botërore. Ceremonia në Paris të dielën, për përkujtimin e fundit të Luftës së Parë Botërore mund të mbahet mend po aq sa data e fillimit të së Dytës. Luftërat që nuk përfundojnë me fitore absolute për njërën anë dhe humbje të pajustifikueshme për tjetrën, ka gjasa të mos përfundojnë fare.
Ideja se lufta përfundoi me dorëzimin e Gjermanisë në vitin 1945, është disi e pabesueshme për mua. Sot, gjithnjë e më shumë Amerika paguan luftëra në Afganistan, Irak dhe Siri dhe Izraeli paguan po aq luftëra kundër Hamasit në Gaza dhe Hezbollah në Liban.
Një nga ato luftëra nisi përsëri këtë javë pasi Hamasi goditi Izraelin me rreth 460 raketa dhe Izraeli u përgjigj me sulme ajrore me më shumë se 100 objektiva në Gaza. Kryeministri izraelit Benjamin Netanjahu shpejt pranoi një tjetër armëpushim të Hamasit, duke e bërë ministren e tij të mbrojtjes të japë dorëheqjen në shenjë proteste.
Kjo është një politikë më e mirë se alternativat e mundshme: më shumë viktima palestineze, më shumë dënim ndërkombëtar, një luftë për të hequr udhëheqjen e Hamasit me forcë, që e lë Izraelin me përgjegjësinë për jetën e rreth dy milionë palestinezëve.
Pasojat për izraelitët në raundin e fundit të luftimeve mund të kenë qenë relativisht të lehta, 18 të plagosur dhe një i vdekur, por Izraeli shpenzon shuma të mëdha duke u përpjekur të mbrohet ushtarakisht kundër raketave palestineze, dhe izraelitët që jetojnë pranë Gazës jetojnë përherë me kujdesi dhe frikë.
Më keq akoma, duke pranuar Hamasin si pushtet pothuajse të ligjshëm në Gazë, Netanjahu ka ndihmuar që politika palestineze të jetë në një drejtim radikal, një kombinim i intolerancës islamike, fanatizmi antisemitik dhe një kult i dhunës.
Më 30 tetor 1918, gjenerali John J. Pershing, komandanti amerikan në Evropë, i dërgoi një letër Këshillit të Lartë të Luftës Aleate, në të cilën ai tha se do të ksihte luftime derisa Gjermania të dorëzohej pa kushte.
Sfidat historike nuk mund të provohen kurrë. Megjithatë, nëse aleatët do të kishin dëgjuar këshillën e Pershing, nuk ka gjasa që gjermanët më vonë do të besonin mitin se ata e humbën luftën vetëm sepse “i ngulën thikën në shpinë”.
Lufta e Dytë Botërore, lufta që duhet të kishte përfunduar të gjitha luftërat, mund të ishte shmangur.
Në tragjedinë e 11 nëntorit 1918, nuk humbi paqja. Por edhe pas aq shumë sakrificash, asnjë fitore nuk e siguroi dot më atë…
New York Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Berghof”, aty ku u projektua “Lufta e Dytë Botërore”
100 vite nga Lufta e I Botërore në Shqipëri
Churchill, heroi që drejtoi Anglinë në luftrat e saj
