Dy ditë më parë, i mbarë kombi shqiptar kujtoi ditën kur në Vlorë, Ismail Bej Qemali ngriti flamurin e Shqipërisë, duke e shpallur këtë të fundit një vend të mëvetësuar nga Perandoria Osmane a më mirë, nga ajo çka kishte mbetur prej saj. Me këtë veprim zë fill shteti shqiptar i cili në këto 106 vjet ka pësuar peripeci të pafundme duke u kthyer në një pjatë nga e cila gjithkush ishte i zoti dhe harroi cilit ideal i shërbente, mundi të marrë.
Një ndër firmëtarët e Deklaratës së Pavarësisë, i vetmi delegat nga Shkodra ishte Luigj Gurakuqi i cili menjëherë pas nënshkrimit u emërua si Ministër Arsimi në të parën qeveri. Ishte atdhetar i shquar dhe njeri i nderuar, aq sa Zogu e pa si një rrezik konstant dhe dha urdhër ta vrisnin në Bari të Italisë.
Miqtë e tij më të mirë ishin familja Kamsi e në veçanti, Gjon Kamsi i cili ruajti petkat me të cilat qe veshur Gurakuqi kur vdiq si edhe disa nga gjërat e tij personale. Mes tyre ishte edhe fletorja në të cilën Gurakuqi shkroi vjershat e tij, të botuara po me mbështetjen dhe punën e Kamsit, disa prej të cilave me ndikim nga Mjeda e Fishta.
Një ndër këto vjersha, shkruar kur ai jetonte në mërgim, është edhe “Shtëpisë sime”:
Te ti m’flutron mendimi, o shpiza e ime,
Kur vjen ma i thershëm malli me m’trazue;
Te ti, ku nisa s’parit me jetue,
Ku qela sytë, ku u reva , e pata gzime.
Gjith her’ ndër mend t’ kam ty, ku laq kujtime
T’ ambla, qi jetën m’ pan nji ditëgazmue;
Vetëm n’ dhe t’ huej, tue vuejt e tue largue,
T’kam n’zemër ty, ku ndieva t’ parët dashtnime.
Ai skaj ma i vogli i yt, ma e vogla skut
E jotja, ka për mue aq ambëlsi
Sa veq kujtimi i ynë shpirtin m’kputë,
E kur me ra shkoi n’mbramje, me mjeri
Ty t’ mendoj, e i thom vedit: oh a ma i butë
Shtrati e ma i kandshëm a pushimi n’shpi!
Kur Gurakuqi jetonte aty, shtëpia e madhe në G’juhadol qe kthyer në një vatër të gjallë atdhetarie e kulture. Rreth sofrës së saj mblidheshin intelektualët më të rëndësishëm të kohës të cilët merrnin vendime për veprimet që në vijim do të bëheshin për të mirën e Atdheut. Ky moment ishte shkëlqimi i asaj godine me arkitekturë mjaft të veçantë dhe me pasuri të jashtëzakonshme falë bibliotekës së madhe që kishte.
Me vdekjen e tij e më pas ardhjen e komunizmit, shtëpia u kthye në një muze, vend i detyrueshëm që të vizitohej nga të gjithë nxënësit e shkollave të Shkodrës. Ishte i vetmi vend publik në të cilin nuk gjeje asnjë element propagandistik që lidhej me kultin e udhëheqësit. Shkëlqimi i saj vazhdonte të mos zbehej.
Demokracia ishte momenti kur filloi të ventiej ndriçimi që ai vend ruante. Qysh në mbledhjet e para të Këshillit Bashkiak, u vu re një tendencë për t’ia dhënë një individi atë shtëpi si pasardhës i Gurakuqëve.
Duhet theksuar se familja e Gurakuqëve që lidhet me Luigjin nuk kishte lënë asnjë pasardhës, pasi Luigji vetë nuk pati fëmijë dhe prindërit e tij nuk patën një tjetër djalë. Por edhe po të kishte, ajo shtëpi duhet të ishte e shtetit.
Me procedurat e gjyqet e vazhdueshme, muzeu u mbyll e bashkë me të, edhe dera e madhe e oborrit të shtëpisë. Kjo ishte rënia e asaj shtëpie.
Pak vjet më vonë, në media u dha lajmi se shtëpia ishte privatizuar dhe nga vatra e atdhetarëve e muzeu i intelektualëve, qe kthyer në një ofiçinë ku rregulloheshin makina. Ky ishte shkatërrimi i asaj shtëpie.
Për inerci, i zoti i saj Luigj Gurakuqi, pas vdekjes kaloi në po të njëjtat faza, veçse nga krahu i kundërt: fillimisht ishte rënia pasi u quajt tradhëtar, pastaj ngritja e në fund, shkëlqimi i cili kujtimin dhe figurën e tij do e shoqërojë përjetësisht!
/A.D
