Arbëria ka pasur rol kryesor në drejtimin e Portës së Lartë, pasi në krye të saj kanë qenë plotë 39 kryeministra me origjinë shqiptare që e qeverisën për 150 vjet me radhë.
Meshkujt ishin diçka e zakonshme për kohën që të merrnin poste drejtuese, po kur ky i fundit ishte femër, këtu ndryshonte gjithçka.
Arkivat dëshmojnë se ekzistojnë disa emra që luajtën rol vendimtar në fatet e dinastisë. Njëra prej tyre ishte Sulltane Safije (Safiye Sultan).
Sulltane Safija lindi më 1550 në zonën malore të Dukagjinit. Përkatësia etnike e saj ishte shqiptare. Njihej edhe si “Valide Sulltane” dhe “Haseki Sulltane”. Religjioni islam. Më parë katolike. Bashkëshort i saj ishte Sulltan Murati III. Kishte fëmijë Mehmetin e III-të, Sulltane Aishen dhe Sulltane Fatmën.
Raportet veneciane flasin për një hidhërim fillestar të Sofisë. Por ajo u përmbajt dhe nuk tregoi xhelozi për konkubinat e Muratit. Ajo madje u kthye në këshilltaren e tij, në “mbretëreshën e mbretëreshave”. Sulltani këshillohej me të për çështje të rëndësishme politike për perandorinë, veçanërisht pas vdekjes së Nurbanusë.
Qëndronte në fronin e sulltanit duke e zëvendësuar atë kur ai nisej në ekspedita luftarake. Gjatë viteve të fundit të Muratit, Safije ishte e vetmja që i qëndroi pranë sepse, ai atë donte. Safije u bë Valide Sulltane e djalit të saj Osman Sulltan Mehmetit III (1595-1603). Kur Murati vdiq më 1595, Safije ndihmoi të birin të ketë sukses si sulltan.
Mehmeti III ishte sulltan i Perandorisë Osmane që nga viti 1595 deri në vitin 1603. Mehmedi ka lundur në pallatin Manisa në vitin 1566 gjatë sundimit të gjyshit të tij, Sulejmanit të Madhërishëm.
Mamaja e tij, siç e përmendëm edhe më lartë ishte sulltanesha Safije, vajza shqiptare nga Dukagjini. Stërgjyshi i tij vdiq po atë vit që lindi Mehmedi ndaj edhe sulltan u bë gjyshi i tij, sulltan Selimi II.
Gjyshi i tij vdiq kur Mehmedi ishte tetë vjeç dhe fronin e mori i ati. Mehmedi mbajti kurorën e princit deri në vdekjen e të atit në 1595, në moshën 28 vjeçare, kur mori fronin.
Mehmed III mbetet sulltani më i njohur në historinë osmane pasi ka pasur plotë nëntëmbëdhjetë vëllezër dhe gjysmë vëllezër të tij të ekzekutuar të gjithë për të siguruar pushtetin. Të gjithë pothuajse u mbytën dhe u shurdhuan.
Mehmed III ishte një sundimtar i papërshtatshëm, pasi gjithë qeverisjen ja la së tij Sulltaneshës Safije, e cila u bë sundimtare dhe sulltane e vlefshme. Problemi i parë i madh ishte rivaliteti mes dy vëzhguesve të tij, Serdar Ferhad Pashës dhe Koca Sinan Pashës dhe mbështetësve të tyre.
Nëna e tij dhe dhëndri i saj Damat Ibrahim Pasha mbështeti Koca Sinan Pashën dhe e penguan Mehmidin III që të merrte vetë kontrollin e çështjes. Çështja u rrit për të shkaktuar shqetësime të mëdha nga janisarët.
Më 7 korrik 1595, Mehmed III më në fund e shkarkoi Serdar Ferhad Pashën nga pozicioni i Vezirit të Madh për shkak të dështimit të tij në Vllahi dhe e zëvendësoi me Sinanin.
Lufta Austro-hungareze
Ngjarja kryesore e mbretërimit të tij ishte Lufta Austro-Otomane në Hungari (1593-1606). Humbjet otomane në luftë e detyruan Mehmedin III të merrte komandën personale të ushtrisë, i cili ka qenë sulltani i parë që e ka bërë këtë gjë, që nga koha Sulejmani I në 1566.
I shoqëruar nga sulltani, osmanët pushtuan Egjërin në vitin 1596. Pas dëgjimit të qasjes së ushtrisë së Habsburgëve, Mehmedi donte që ta shkarkonte ushtrinë dhe për t’u kthyer në Stamboll.
Megjithatë, osmanët përfundimisht vendosën të përballeshin me armikun dhe i mposhtën forcat e Habsburgëve dhe Transilvanisë në Betejën e Keresztes (i njohur në turqisht si Beteja e Haçovës), gjatë së cilës Sulltani duhej të tërhiqej nga lufta dhe të ikte nga fushëbeteja.
Pas kthimit në Stamboll me fitore, Mehmed u tha Vezirëve të tij se ai do të bënte fushatë përsëri. Vitin tjetër, Bailo venedikas në Stamboll vuri në dukje, “mjekët deklaruan se Sulltani nuk mund të largohet për luftë për shkak të shëndetit të tij të keq, të prodhuar nga ekseset e ngrënies dhe të pirjes.”
Në shpërblim për shërbimet e tij në luftë, Cigalazade Yusuf Sinan Pasha u bë Vizier i Madh në 1596. Megjithatë, me presion nga gjykata dhe nëna e tij, Mehmedi e rivendosi Damat Ibrahim Pashën në këtë pozitë pak kohë më pas.
Megjithatë, fitorja në Betejën e Keresztes u zbeh shumë shpejt nga disa humbje të rëndësishmeqë pësuan më pas, duke përfshirë humbjen e Gyor (turke: Yanıkkale) për austriakët dhe humbjen e forcave osmane të udhëhequr nga Hafız Ahmet Pasha nga forcat vlahle nën komandën e Michael Brave në Nikopol në 1599.
Në vitin 1600, forcat osmane nën Tiryaki Hasan Pashën kapën Nagykanizsa pas një rrethimi 40-ditor dhe më pas e mbajtën me sukses kundër një forme sulmuese, më e madhja e shënuar në rrethimin e Nagykanizsas.
Mehmedika vdekur më 22 dhjetor 1603 në moshën 37 vjeçare. Sipas një burimi, shkaku i vdekjes së tij ishte shqetësimi i shkaktuar nga vdekja e djalit të tij, Şehzade Mahmud. E sipas një burimi tjetër ai ka vdekur ose nga murtaja ose nga ndonjë goditje e marrë. Ai u varros në Xhaminë Hagia Sophia dhe u pasua nga djali i tij Ahmed I, si sulltan i ri.
