Arrestimi i Meng Wanzhou ka gjasa të përkeqësojë marrëdhëniet ekonomiko-politike mes SHBA dhe Kinës. Por pse është Huawei nën akuzë nga Shtetet e Bashkuara?
Çfarë është Huawei?
Huawei është një kompani kineze aktive në elektronikë të konsumit dhe telekomunikacionit me seli në Shenzhen të Kinës jugore. Ajo u themelua në vitin 1987 nga Ren Zhengfei, zëvendës drejtor i një kompanie inxhinierie që drejtoi drejtpërdrejt Ushtrinë Çlirimtare Popullore të Kinës, duke u kthyer kështu në grupin e kompanive të lindura rreth konglomeratit ushtarak në Pekin. Nuk ka interpretim zyrtar, por emri Huawei mund të tregojë një punë madhështore, si “vetëm Kina mund të bëjë”.
Çfarë bën Huawei?
Huawei është bërë kohët e fundit prodhuesi i dytë më i madh i smartfonëve, duke tejkaluar Apple: në tremujorin e dytë të vitit 2018 janë shitur 54.2 milion smartfona (+ 40.9% nga një vit më parë) me një pjesëmarrje prej 15.8% të tregut global. Hauwei gjithashtu është bërë lider botëror për infrastrukturën e telekomunikacionit celular.
Kush e ka ndaluar Huawei-n?
Për momentin, Shtetet e Bashkuara, Australia dhe Zelanda e Re kanë ndërmarrë hapa për të bllokuar përdorimin e teknologjive kineze Huawei dhe ZTE në zhvillimin e infrastrukturës për rrjetet e gjeneratës së ardhshme 5G. Në Shtetet e Bashkuara, në prill, ata vunë veton për blerjen e pajisjeve të rrjetit nga ndonjë kompani që mund të paraqiste kërcënim për sigurinë. Në korrik, një veto u vendos në një kontratë me Zte, me një zgjidhje prej një miliard dollarësh. Në Britani, M16 ka shprehur shqetësime rreth pranisë kineze në rrjetet 4G.
Pse u ndalua?
Rrjetet e gjeneratës së ardhshme 5G do të thirren për të mbështetur sisteme shumë të ndjeshme si shërbimet publike thelbësore, të gjithë proceset prodhuese, sistemin shëndetësor dhe makinat autonome. Megjithëse Hauwei është në fakt një kompani private, ekzistojnë dyshime të forta se individët po përdoren nga qeveria kineze në aspektin e inteligjencës. Nga ana tjetër, një ligj i kohëve të fundit kinez kërkon që të gjitha organizatat dhe individët të bashkëpunojnë me agjencitë kombëtare të inteligjencës.
Pse u arrestua CFO e Huawei?
Sipas Scan, Meng Wanzhou, shefja kryesore e financave e grupit kinez, si dhe vajza e themeluesit Ren Zhengfei, u arrestua në Kanada. Meng është renditur si një pasardhëse e mundshme e babait tek Huawei. Sipas lajmit të parë nga ilsole24ore, ajo u arrestua me kërkesë të autoriteteve amerikane për akuzat për shkelje të sanksioneve amerikane kundër Iranit: kërkesa për ekstradim tani do të vlerësohet.
Cilat janë sanksionet amerikane kundër Iranit?
Një nga vendimet e para të Donald Trump pas përurimit në Shtëpinë e Bardhë ishte marrëveshja e njëanshme mbi prodhimin bërthamor të Iranit të vendeve P5 + 1 (SHBA, Rusia, Britania e Madhe, Kina, Franca, Gjermani), e mbështetur fuqimisht nga Barack Obama, hyri në fuqi në janar 2016, gjë që çoi në eliminimin e embargos kundër Teheranit. Sanksionet “e mesme” vijnë për të prekur subjektet jo amerikane që mbajnë marrëdhënie ekonomike dhe tregtare me Iranin, kërcënuar me represione dhe gjoba nga ana amerikane. Që nga viti 2016, autoritetet amerikane po hetojnë Huawei, të dyshuar për furnizimin e Teheranit me prodhimet e prodhuara në SHBA, në një shkelje të hapur të sanksioneve.
Cili është rreziku tani?Pekini protestoi kundër arrestimit të Meng dhe kërkoi lirim të menjëhershëm. Ambasada kineze në Kanada nënvizoi në një deklaratë se qeveria kineze i ka kërkuar Shteteve të Bashkuara dhe Kanadasë të “korrigjojnë menjëherë gabimin dhe të lirojnë Meng Wanzhou”. Arrestimi tashmë është bërë një çështje diplomatike, por ka të ngjarë të evoluojë më tej duke vendosur tashmë balancën e tanishme ekonomike dhe politike midis dy fuqive në rrezik.
