MARRËDHËNIET E JASHTME TË SHTETEVE TË BASHKUARA, 1949, EVROPA LINDORE; BASHKIMI SOVIETIK, VOLUMI V
Memorandumi i bisedimeve, nga Shefi i Divizionit të Çështjeve të Evropës Juglindore (Campbell)
SEKRET [WASHINGTON,] 19 shtator 1949.
Pjesëmarrës: Znj. Midhat Frashëri, Abas Kupi, Nuç Kota, Said Kryeziu, Zef Pali; Z. Llewellyn E. Thompson, EUR; Z. Campbell, SE. Tema: Komiteti i Lirë i Shqipërisë
Z. Frashëri, duke vepruar si zëdhënës i grupit, e informoi zotin Thompson se dëshironte të paguante respektin e tij në Departamentin e Shtetit dhe të informonte Departamentin për objektivat dhe aktivitetet e Komitetit të Shqipërisë së Lirë. Ai deklaroi se pesë anëtarët e pranishëm përbënin Trupin Ekzekutiv dhe se përveç kësaj ishte një Këshill Konsultativ i dhjetë të tjerëve që ishin aktualisht në Evropë. Në përgjigje të pyetjes së zotit Thompson: ku do të ishte vendosur selia e Komitetit, ai u përgjigj se do të ishte në Nju Jork dhe se ndoshta do të përfaqësohej edhe në Uashington. Z. Frashëri tha se, një ditë më parë, grupi kishte qenë në kontakt me Komitetin Kombëtar për Evropën e Lirë në Nju Jork.
Pasi zoti Frashëri deklaroi se Komiteti i tij synonte të punonte për çlirimin e Shqipërisë dhe shpresonte të mbante kontakte të rregullta me Departamentin e Shtetit, z. Thompson theksoi se Komiteti padyshim do të jetë në kontakt më të ngushtë me Komitetin Kombëtar për Evropën e Lirë se me Departamentin. Ai e informoi z. Frashëri, se edhe pse SHBA nuk mban marrëdhënie diplomatike me Shqipërinë, qeveria e Shteteve të Bashkuara natyrisht ishte e kufizuar në atë që mund të bënte në mbështetje të aktiviteteve të një grupi të tillë si Komiteti i Shqipërisë së Lirë. Ai tha se zoti Frashëri padyshim e kuptoi situatën dhe ndryshimin midis situatës së Departamentit, si një agjenci e qeverisë së SHBA dhe asaj të një organizate private si Komiteti Kombëtar për Europën e Lirë.
Z. Frashëri pyeti nëse Departamenti mund të jetë në shërbim të Komitetit të Lirë Shqiptar (Faqe 319) duke e vënë atë në kontakt me personat e duhur në Sekretariatin e OKB-së, në mënyrë që të mund të marrë informacion në lidhje me çështjet shqiptare, tani para Kombeve të Bashkuara. Z. Thompson përsëri shpjegoi se Departamenti nuk mund të ndërmarrë asistencën e Komitetit në atë mënyrë dhe që kërkesat e tilla duhet t’i drejtohen siç duhet Komitetit Kombëtar për Europën e Lirë. Ai tregoi se çdo akt zyrtar amerikan i cili duket se nënkuptonte sponsorizimin e Komitetit të Shqipërisë së Lirë, veçanërisht në lidhje me aktivitetet e OKB-së, mund të shfrytëzoheshin nga fuqitë e tjera në mënyrë të turpshme ndaj SHBA-së dhe duke dëmtuar objektivat e Komitetit në vetvete.
Z. Frashëri ngriti çështjen e qëndrimit të Qeverisë Greke ndaj Komitetit të Shqipërisë së Lirë. Z. Campbell vuri në dukje deklaratën e bërë nga Kryeministri grek me rastin e shpalljes së formimit të Komitetit. Z. Frashëri tha se një pjesë e kësaj deklarate ishte e pashmangshme, por pjesa tjetër ngriti çështjen e Epirit të Veriut në një mënyrë që e shqetësonte atë dhe kolegët e tij. Ai deklaroi se Enver Hoxha kishte përfituar nga qëndrim të pandërgjegjshëm grek mbi këtë çështje duke paraqitur si mbrojtës në integritetin territorial të Shqipërisë. Ai tha se ishte e vështirë për patriotët shqiptarë në mërgim t’i bënin thirrje shqiptarëve në shtëpi kundër regjimit pa ndonjë siguri nga Greqia dhe Fuqitë Perëndimore që Greqia pretendon për Shqipërinë jugore do të hiqej.
Në mbylljen e intervistës, Z. Thompson informoi anëtarët e Komitetit se Departamenti ka mbajtur një interes në aktivitetet e tyre dhe do të ishte i lumtur të mbahet i informuar për zhvillimet. Pasi u largua, z. Frashëri u largua nga një “Deklaratë e Komitetit të Shqipërisë së Lirë”.
MARRËDHËNIET E JASHTME TË SHTETEVE TË BASHKUARA: LETRAT DIPLOMATIKE, 1945, EVROPA, VOLUME IV
Z. Alexander C. Kirk, Këshilltar Politik i Komandantit Suprem të Forcave Aleate, Teatri Mesdhetar, tek Sekretari i Shtetit
CASERTA, 19 janar 1945-10 a.m.
Letra e mëposhtme e nënshkruar nga Midhat Frashëri dhe Sali Muftija i është drejtuar Sekretarit të Shtetit, duke kërkuar nga kjo qeveri që të mos marrë masa për njohjen e Qeverisë ekzistuese të Shqipërisë: “Ne kemi mësuar se Enver Hoxha, kreu i vetë qeverisë shqiptare në Tiranë, ka kërkuar njohje zyrtare nga ana e aleatëve. Qeveritë e tre Demokracive të Mëdha kanë deklaruar solemnisht se në asnjë mënyrë nuk do të lejohet që njëra palë të imponojë vullnetin e saj për të gjithë partitë dhe për të gjithë popullin sa i përket çështjes së regjimit. Sot, nëse çështja trajtohet në një frymë objektive, është e qartë se në Shqipëri, regjimi i Enver Hoxhës, i cili është komunist, është imponuar për popullin jo vetëm me forcë por edhe me terrorizëm absolut. L.N.C. 31 nuk ka qenë e vetmja anë e rezistencës në Shqipëri, por ka pasur edhe lëvizje të tjera që kanë luftuar pushtuesit. Prandaj, F.N.C. nuk është përfaqësues i vullnetit të lirë të popullit shqiptar dhe nuk duhet të konsiderohet si i tillë. Karakteri komunist i administratës së Enver Hoxhës manifestohet shumë qartë nga deklaratat zyrtare dhe publikimet e bëra nga sundimtarët e sotëm që pretendojnë të jenë kampionët e popullit. Izolimi në të cilin ndodhet Shqipëria si dhe mungesa e komunikimit me botën e jashtme e bën të pamundur vullnetin e vërtetë të popullit, por fakti është se turma të mëdha po rezistojnë dhe po luftojnë me këtë vendosje arbitrare të komunizmit regjim në vendin tonë. Rezistenca ndaj krijimit të sotëm në Shqipëri është edhe pasive dhe aktive.
Duke e marrë parasysh këtë, nuk mund të besojmë që qeveritë aleate do të tolerojnë në Shqipëri dominimin e një partie të vetme, e cila është tërësisht jodemokratike. Prandaj, ne lutemi Qeverisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës që, derisa të kuptohet plotësisht gjendja, nr
duhet të merren masa për njohjen e regjimit aktual të terrorizmit në Shqipëri, një njohje e cila do të ishte në dëm të vendit tonë duke rritur përpjekjet e tanishme ekzistuese.
Telegrame të ngjashme po dërgohen edhe tek Shkëlqesi i tyre, Sekretarët e Jashtëm të Britanisë së Madhe dhe të SHBA.
Me respekt,
Për Ballin Kombëtar:
Midhat Frashëri
Për organizatën ‘Ligjshmëria’:
Sali Muftija
7 janar 1945. “
Aktualisht, të dy nënshkruesit janë të internuar në Kampin e Tranzicionit nr. 1, Bari, që kanë mbërritur në Itali në nëntor. (Referojuni telegramit tim nr. 1530, datë 28 nëntor 194432).
KIRK
30. Presidenti i Ballit Kombëtar (Front Frontal), një lëvizje shqiptare e rezistencës e cila u shpërbë në vitin 1944 gjatë luftës civile me Lëvizjen Nacionalçlirimtare të dominuar nga komunistët. Frashëri u arratis në Itali në nëntor të vitit 1944 ku u internua.
31. Lëvizja Nacionalçlirimtare. Shih shënimin 24, f. 5.↩
32. Nuk është shtypur; raportoi ardhjen në Bari të 150 refugjatëve politikë shqiptarë
