Tensionet mes Kinës e Perëndimit nuk kanë gjasa të “shuhen” shpejt. Ndërkohë që mund të ndërmerren hapa për të zvogëluar këto tensione, ato nuk mund të eliminohen lehtë, që do të thotë se ata ndoshta do të jenë një faktor kyç në të ardhmen e modelit të zhvillimit të Kinës.
Strategjia e Kinës për rritjen ekonomike ka nisur që kur Deng Xiaoping nisi “reformën dhe hapjen” e vendit në vitin 1978. Në 40 vitet e fundit të reformës, qeveria ka treguar gatishmëri për t’u përshtatur dhe politika e brendshme ka qenë e shëndetshme.
Por si mund të evoluojë modeli i zhvillimit të Kinës në të ardhmen, pasi paraqiten sfida të reja për rritjen ekonomike?
Një tipar përcaktues i reformave të katër dekadave të Kinës ka qenë roli i shtetit në ekonomi, për të cilat ka ende mosmarrëveshje të rëndësishme brenda vendit.
Disa argumentojnë se shteti, dhe, për më tepër, Partia Komuniste e Kinës (CPC), duhet të ketë një rol të rëndësishëm, në mënyrë që të mbrojë stabilitetin shoqëror të nevojshëm për të mbështetur zhvillimin ekonomik. Të tjerë pohojnë se shteti duhet të jetë më pak pjesëmarrës tregu dhe më shumë një arbitër, rregullator.
Pa dyshim, shteti ka investuar në fusha si infrastruktura dhe teknologjia, dhe është gjithashtu i nevojshëm për të ndihmuar në menaxhimin e pabarazisë.
Për më tepër, shteti kinez ka zgjidhur problemet e koordinimit që nuk trajtohen në mënyrë të lehtë apo efikase nga tregjet e decentralizuara, veçanërisht në vendet në zhvillim.
Tashmë, mungesa e qartësisë në lidhje me rolin e shtetit në firmat private po pengon investimet e jashtme nga multinacionalët kinezë, veçanërisht në industritë që përfshijnë sigurinë kombëtare dhe kibernetike.
Vlen të përmendet se Kina kurrë nuk ka miratuar modelin e vlerës së aksionerëve të qeverisjes korporative që ka mbizotëruar gjatë në Perëndim, megjithëse Perëndimi është duke lëvizur drejt një modeli shumë-aktorësh. Në vend të kësaj, autoritetet kineze i shohin korporatat si instrumente për të arritur objektiva ekonomike dhe sociale.
Rolet relative të shtetit dhe tregut në ekonominë e Kinës ende duhet të përcaktohen përfundimisht.
Përpjekjet e shtetit të udhëhequr nga Kina për të nxitur risitë, kanë shtuar tensionet me partnerët e saj ekonomik, veçanërisht me Shtetet e Bashkuara.
Sfidat më të mëdha kanë të bëjnë me rolin e shtetit në teknologjinë dhe sigurinë kombëtare. Asnjë qeveri nuk mund të pritet që të heqë dorë nga përdorimi i mjeteve kibernetike në spiunazh, por qeveritë mund të shmangin implikimin e sektorit privat.
Pengesat për investimet ndërkufitare në internet janë gjithashtu të larta dhe ka të ngjarë të vazhdojnë.
Tensionet midis Kinës dhe Perëndimit, veçanërisht lidhur me rolin e shtetit në treg, do të vazhdojnë. Por rruga e zhvillimit të orientuar drejt tregut me siguri do të ndihmojë në reduktimin e këtyre tensioneve…
Michael Spence, një fitues i çmimit Nobel në ekonomi, është Profesor i Ekonomisë në Shkollën e Biznesit të NYU, anëtar i lartë në Institucionin Hoover në Stanford University, dhe Kryetar i Këshillit Global të Axhendës së Forumit Ekonomik Botëror për Modelet e Rritjes së Re.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Lufta” me Kinën/ Çfarë synon SHBA?
10 ekonomitë më të mëdha në botë për vitin 2018
A është Kina ‘lokomotiva’ edhe për Evropën?
