Kjo është një seri raportesh gjysmëvjetore mbi zhvillimet e fundit ekonomike dhe politikat ekonomike në Ballkanin Perëndimor (Shqipëri, Bosnjë dhe Hercegovinë, Kosovë, IRJ të Maqedonisë, Mal të Zi dhe Serbi).
Raporti sheh ecurinë ekonomike dhe parashikimet për rajonin e Ballkanit Perëndimor dhe faktorët specifikë që ndikojnë në perspektivat e rritjes.
Rritja në Ballkanin Perëndimor është forcuar në rreth 3.5%:
Në shumicën e rajonit, parashikimet e rritjes për vitin 2018 janë rishikuar lart.
Kosova dhe Shqipëria pritet të rriten në 4% këtë vit. Në 3.8%, rritja e Malit të Zi parashikohet të jetë 1 pikë përqindje më e lartë, edhe pse ende më e ulët se vitin e kaluar.
Rritja në Bosnje dhe Herzegovinë vazhdon të jetë e qëndrueshme në rreth 3.2%.
Ekonomia e Serbisë është rimëkëmbur në 3.5%.
Rritja e Maqedonisë gjithashtu u rikthye në 2.5%, pasi u rikthye besimi i investitorëve.
Rritja u stimulua nga investimet dhe konsumi më i lartë publik:
Të nxitur nga reformat tatimore dhe rritja më e shpejtë, të ardhurat më të larta tatimore krijuan hapsirë fiskale, të cilën disa vende nxituan ta përdornin për shpenzimet aktuale dhe investimet kapitale.
Investimi më i madh publik është një shenjë e mirëpritur, por për të qenë e suksesshme ajo duhet të mbështetet nga shpenzimet publike më efikase dhe efektive.
Rritja e shpenzimeve sociale të pakontrolluara dhe pagave publike ka pasur një ndikim të menjëhershëm mbi normat e rritjes në disa vende përmes rritjes më të shpejtë të konsumit dhe kredisë për individë.
Por efektet e tilla janë të përkohshme dhe të kushtueshme për tu mbështetur: në afat më të gjatë ato rrisin vulnerabilitetin fiskal.
Mbi 90,000 vende pune u krijuan në gjysmën e parë të vitit 2018, me punësim të ri kryesisht në industri dhe shërbime:
Por përgjigjja e përgjithshme e tregut të punës ndaj rritjes ishte më e ngadalshme sesa mund të kishte qenë, duke reflektuar natyrën e përkohshme të stimujve të udhëhequr nga konsumimi, si dhe një rritje në pasivitetin e punës. Në disa vende, mosveprimi dhe emigrimi në vend të krijimit të vendeve të reja të punës shpjegojnë rënien e papunësisë.
Vendet me ritme më të larta rritjeje nxiten kryesisht nga investimet dhe eksportet:
Investimet e larta private çuan në rritjen më të lartë ekonomike. Por për të mbështetur rritjen, nevojitet më shumë investim në sektorët e tregtueshëm. Me konkurrencën midis tregjeve në zhvillim të ashpër, investitorët do të tërhiqen nga stabiliteti politik, një mjedis rregullator për biznesin, infrastrukturën cilësore dhe një forcë punëtore e kualifikuar.
Meqenëse kredia udhëhiqet kryesisht nga huamarrja e individëve, një sektor financiar më i larmishëm dhe më i favorshëm do të ndihmonte gjithashtu në tërheqjen e investitorëve vendas dhe të huaj.
Eksportet më të larta janë gjithashtu të nevojshme për një rritje më të sigurtë afatgjatë:
Disbalancat e jashtme kanë qenë të larta, por kryesisht të qëndrueshme. Bosnja dhe Hercegovina, Maqedonia dhe Serbia kanë parë të gjitha eksportet e tyre të rriten shpejt. Por rritja e konsumit dhe projektet e mëdha të infrastrukturës kanë rritur importet.
Eksportet e qëndrueshme më të larta do të ndihmojnë në ruajtjen e stabilitetit makroekonomik, në rritjen dhe në reduktimin e varfërisë. Mbështetja mund të vijë edhe nga integrimi rajonal. Plani Shumëvjeçar i Veprimit për ndërtimin e një zone ekonomike rajonale është një hap në drejtimin e duhur.
Rreziqet që përmbajnë një perspektivë pozitive të rritjes janë të jashtme dhe të brendshme:
Një shtrëngim i mundshëm i kushteve të financimit në tregjet ndërkombëtare të kapitalit është një rrezik i dobët, veçanërisht në vendet që kanë pabarazitë e jashtme dhe fiskale. Me tregjet e brendshme të obligacioneve sovrane shpesh të pazhvilluara, vendet e Ballkanit Perëndimor janë të ekspozuar ndaj rritjes së normave të interesit global.
Rritja e fuqishme në rajon gjithashtu varet shumë nga stabiliteti politik brenda dhe rajonal, i cili përcakton shpejtësinë e reformave strukturore. Zbutja e këtyre rreziqeve të jashtme dhe të brendshme kërkon si një angazhim të fortë për konsolidimin fiskal dhe përshpejtimin e reformave strukturore./ E.S
