Më e bukura e deteve
Më e bukura e deteve
Është ajo që ende nuk kemi lundruar
Më e bukura e fëmijëve tanë
Nuk është rritur ende
Më të bukurën e ditëve tona
Ende nuk e kemi jetuar
Dhe atë
Që do doja të të thoja si më të bukurën
Nuk ta kam thënë ende.
Nazim Hikmet është një nga poetët më të admiruar në mbarë botën falë poezive të tij të dashurisë. Fuqia e poezisë së tij arrin drejt e në zemër. Gjithë jetën ia kushtoi poezisë, pasi aty gjeti qetësinë, prehjen, frymëzimin, edhe pse autorit iu desh të shkruante në rrethana dhe situata të vështira.
Nazim Hikmeti lindi më 1902 në Selanik. Djali i një zyrtari të qeverisë osmane, Nazim Hikmet u rrit në Anadoll, pasi mori pjesë në Akademinë Detare Turke, ai studioi ekonomi dhe shkencë politike në Universitetin e Moskës. Për shkak të bindjeve të tij politike, arrestohet shumë herë, duke e kaluar një pjesë të madhe të jetës në burgje të ndryshme.
Jo rrallëherë është etiketuar si komunist romantik apo edhe revolucionar romantik, epitete të cilat përshkruajnë karakterin e tij rebelues, i cili asnjëherë nuk u pajtua me rrethanat, si rrjedhojë shpërthen përmes vargut të tij lirik, duke e shndërruar poezinë në një mjet kundërshtimi. Për këtë arsye poezia e tij ndalohet në Turqi, censurohet, çka e çon autorin të emigrojë, si dhe të heqë dorë edhe nga nënshtetësia turke.
Përmes vargjeve të poezisë vërehet dëshira e madhe e autorit, që idealin e tij t’ia përcjellë gjeneratave të reja, t’i mbush ata me dëshirën e revolucionarizmit e të mos i nënshtrohen askujt ndaj gjithçkaje që bie ndesh me aspiratat e tyre.
Shkrimtari e kaloi një pjesë të mirë të jetës në burg, prej nga me të afërmit kontaktonte përmes letrave dhe nuk ndalet asnjëherë së shkruari poezi. Në një nga letrat e tij ai shprehet: “Edhe nëse vdes me këtë fat që kam, deri në frymën e fundit do të jetoj me shpresë”.
Nazim Hikmet është poeti më i rëndësishëm turk i shekullit të njëzet, i kujtuar kryesisht për kryeveprën e tij, koleksionin “Poezi dashurie”, që dëshmon angazhimin e tij të madh shoqëror dhe ndjenjën e tij të thellë poetike. Poezitë e tij janë të dashura në të gjithë botën, pasi falë gjuhës së thjeshtë të “gjërave të vogla” ato arrijnë të depërtojnë deri në skutat më të errëta të shpirit.
Pëlqej tek ty
Pëlqej tek ty
aventurën e varkës që shkon drejt polit
Pëlqej tek ty
guximin e njerëzve të zbulimeve të mëdha
Pëlqej tek ty gjërat e largëta
Pëlqej tek ty të pamundshmen
futem në sytë e tu si në një pyll
plot dritë
dhe i djersitur, i uritur, i furishëm
kam pasionin e gjuetarit
Pëlqej tek ty të pamundurën
por jo dëshpërimin.
Polemikë
Ti sheh veç horizontin që shndritet
unë dhe natën e shoh
ti nuk sheh gjë tjetër veç natës
unë dhe horizontin që shndritet.
Hikmeti është një prej atyre poetëve që vetëm i shtojnë lexuesit dhe admiruesit e tyre në përjetësi. Ai është turk, europian dhe njëherazi botëror. Bashkëkohor dhe i gjithëkohshëm. I vdekshëm dhe i pavdekshëm. Një fenomen i mirëfilltë letrar i shekullit të njëzet, fatin e të cilit e përcaktoi në njëfarë mënyre jeta e tij e trazuar prej rebeli, kërkuesi dhe humanisti të madh.
Zotërimi i gjuhës dhe futja e vargut të lirë, si dhe një gamë e gjerë temash poetike ndikuan fuqimisht letërsinë turke në fund të viteve 1930. Pas njohjes së hershme me poemat e tij patriotike në vargje të lira, në Moskë iu nënshtyrua ndikimit të futuristëve rusë. Edhe pse i censuruar më parë, pas vdekjes, në vitin 1963, veprat e tij u botuan dhe u lexuan gjerësisht, duke u shndërruar në një poet i popullit dhe një hero revolucionar i të majtës turke. Shumë prej veprave të tij janë përkthyer në gjuhë të ndryshme të botës.
Dua
Jam midis njerëzve
dua njerëzit
dua veprimin
dua mendimin
dua luftën time
je një qenie njerëzore
në luftën time
të dua.
Autori e do gjithçka me pasion: lirinë, atdheun e tij, popullin dhe gratë, shndërrohet gjeni në mërgim të avangardës turke. Me stilin dhe idealet që ai përcolli, Nazim Hikmet ka ndikuar tek shumë shkrimtarë bashkëkohorë turq, krysisht nga aftësia e rrallë për imazhet intensive poetike.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Gëte, lindja e poetit universal
Herman Hesse – shpirti i bukur i letërsisë
