MENU
klinika

Nga The Guardian

‘Lufta’ SHBA-Iran dhe dilema e Evropës

08.05.2019 - 16:49

Duket absurditet por veprimet e administrates së Trump kanë rëndësi dhe kushtojnë shumë.

Një kujtim i freskët dhe urgjent i kësaj ka ardhur sot me deklaratën e Iranit se nuk do të jetë plotësisht në përputhje me marrëveshjen bërthamore që arriti me SHBA dhe Europë në 2015, me të cilën Teherani ra dakord për një pauzë 15-vjeçare në programin e saj bërthamor në këmbim për lehtësimin e sanksioneve ekonomike.

Në një fjalim televiziv këtë mëngjes, pikërisht një vit pasi Trump tërhoqi Shtetet e Bashkuara nga marrëveshja, presidenti i Iranit Hassan Rouhani njoftoi një sërë masash lidhur me aftësinë për të prodhuar armë bërthamore.

Rouhani iu dha evropianëve 60 ditë kohë: ose të rifillojë tregtinë ose të shikojë Teheranin të rifillojë përpjekjet e saj bërthamore.

Nuk ka asnjë mister se pse ka ndodhur kjo. Më 8 maj të vitit të kaluar, Trump hodhi poshtë këshillën e shefave të tij ushtarakë dhe të sigurisë dhe u largua nga ajo që ai e quajti “marrëveshja më e keqe në histori”.

Shpjegimi më i mirë është se Trump nuk e pëlqeu marrëveshjen jo sepse ishte i paefektshme, por thjesht sepse përfaqësonte arritjen e vetme më të madhe të politikës së jashtme të paraardhësit të tij.

Pasojat kanë qenë të drejtpërdrejta. Duke pasur frikë nga sanksionet e vendosura nga SHBA-të firmat evropiane janë tërhequr nga vendi. Kjo ka bërë që iranianët të kërkojnë që udhëheqësit e tyre të godasin përsëri.

Së bashku me Kremlinin, Teherani është një aleat i Bashar al-Assad, duke mbështetur sundimin e tij vrastar në Siri. Është një financues kryesor i grupeve terroriste në rajon.

Sjellja e regjimit është e neveritshme tani dhe ishte e neveritshme kur u nënshkrua marrëveshja bërthamore. Kjo marrëveshje nuk bëri ndonjë premtim të rremë për ta bërë atë më të mirë. Të gjitha premtimet ishin të ndalonin ambiciet bërthamore të vendit për dekadën e gjysmë të ardhshme, të blinin pak kohë dhe të krijonin hapësirë për një lloj bashkëpunimi që mund të bënte ndryshime të mundshme.

Tani evropianët përballen me një dilemë të dhimbshme.

Nëse ata e sfidojnë Trumpin, disa nga kompanitë e tyre më të mëdha do të përballen me. Ata kanë shpenzuar shumë nga viti i kaluar duke u përpjekur për të ndërtuar një mekanizëm për të shmangur këto sanksione amerikane, pa sukses.