9 nëntori 1989, është një datë që brezi im nuk do ta harrojë kurrë, dhe një që do të shkruhet përgjithmonë në historinë njerëzore.
Në atë ditë gati 30 vjet më parë, Muri i Berlinit ra. Prishja e bllokut Sovjetik tregoi se komunizmi duhej të bëhej dështimi i dytë i madh ideologjik i shekullit XX, pas shkatërrimit të fashizmit disa dekada më parë.
Kapitalizmi liberal dhe eksponenti i tij kryesor, Shtetet e Bashkuara, ishin suprem, në dukje të destinuar për të shijuar një hegjemoni të gjatë, të pa diskutueshme.
Shumë vende lulëzuan në mjedisin e ri. Për shembull, Polonia pati një qeveri jo-komuniste të udhëhequr pak para se të binte Muri i Berlinit dhe, pasi tejkaloi disa probleme të hershme të tranzicionit, eci pa probleme drejt NATO-s dhe Bashkimit Evropian.
Ekonomia polake përjetoi për herë të fundit një tkurrje të plotë në vitin 1991. Dhe në vitin 2009, kur PBB-ja e çdo shteti tjetër anëtar të BE-së u tkurr, rritja e Polonisë u rrit me gati 3%.
Sidoqoftë, sot e dimë se viti 1989 shënoi fundin e një kapitulli specifik të historisë.
Periudha e dominimit të Amerikës gjithashtu rezultoi jetëshkurtër. Sulmet terroriste kundër SHBA më 11 Shtator 2001 treguan se sa e prekshme mund të jetë një fuqi e madhe për aktorët jo-shtetërorë. Për më tepër, aderimi i Kinës në Organizatën Botërore të Tregtisë në të njëjtin vit i dha shtysë më shumë rritjes spektakolare të këtij vendi.
Hegjemonia amerikane u shkatërrua dhe bota gradualisht u mësua të fliste gjuhën e multipolaritetit.
Republika Popullore e Kinës kohët e fundit festoi 70-vjetorin e saj, duke tejkaluar kështu Bashkimin Sovjetik. Por Kina komuniste nuk është 70 vjeç. Siç argumenton ekonomisti Branko Milanović në librin e tij të ri modeli kinez sot paraqet një lloj kapitalizmi tjetër, jo një sistem të ndryshëm ekonomik.
Fakti që Kina fillimisht është ndër mbrojtësit më të fortë të globalizmit është një nga paradokset më të mëdha të kohës sonë.
Në realitet, hapja e Kinës ndaj botës së jashtme është ende relativisht e kufizuar. Këto ditë, globalizimi është më i popullarizuar në Azi sesa në Perëndim.
Prandaj, kapitalizmi dhe iliberalizmi tani po përparojnë në mënyrë të vazhdueshme dhe po konsolidohen globalisht. Dhe përparimi i teknologjisë së informacionit mund të forcojë secilën prej tyre njëkohësisht.
Që nga shpikja e World Wide Web (siç ndodh, në vitin 1989), ndikimi i tij ka qenë më ambivalent sesa pritej. Në një farë kuptimi, Interneti ka ndihmuar në bashkimin e njerëzve, por gjithashtu ka ndarë shoqëritë në dhoma eko.
Është mirë që të shmangni fatalizmin dhe euforinë kur shikoni drejt së ardhmes. Tridhjetë vjet nga tani, ne mund të jetonim në një botë ku fuqitë përplasen vazhdimisht. Ose mund të jetë një botë në të cilën vlera të tilla si demokracia dhe multilateralizmi rikthehen.
Mësimi nga viti 1989 është se duhet të jemi modestë. Por kjo nuk do të thotë që ne duhet të bëhemi pasivë: ajo që ne zgjedhim të bëjmë sot do të lërë pa dyshim një shenjë në botën e së nesërmes.
Javier Solana, një ish-Përfaqësues i Lartë i BE-së për Politikën e Jashtme dhe të Sigurisë, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s dhe Ministri i Jashtëm i Spanjës, aktualisht është President i Qendrës Esade për Ekonomi Globale dhe Gjeopolitikë, Bashkëpunëtor i nderuar në Institutin Brookings, dhe anëtar i Këshilli Global i Agjendës Botërore të Forumit Ekonomik mbi Evropën.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Mrekullia e vitit 1989
Shpirti i ndarë i Gjermanisë
