MENU
klinika

Profil/ Mustafa Kemal Atatürk

81 vjet nga vdekja e Ataturk, liderit ‘të pavdekshëm’ të Turqisë

10.11.2019 - 11:28

Miliona njerëz turq në të gjithë vendin të dielën shënuan 81-vjetorin e vdekjes së Mustafa Kemal Ataturk, udhëheqësi që drejtoi luftën e pavarësisë së vendit dhe hodhi themelet e Republikës së Turqisë.

Ataturk lindi në 1881 në qytetin grek të Selanikut, asokohe pjesë e Perandorisë Osmane. Edukimi i tij ushtarak filloi në 1893 kur u regjistrua në një shkollë ushtarake në Selanik.

Ai vazhdoi arsimin në Akademinë Ushtarake të Stambollit dhe më pas u diplomua si toger në vitin 1902. Me aftësitë e tij të jashtëzakonshme, Ataturk shpejt pësoi rritje në karrierën ushtarake, duke u bërë kapiten në vitin 1905.

1911 shënoi një moment të rëndësishëm në jetën e Ataturkut, pasi luftoi italianët në Tripoli dhe fitoi, duke dëshmuar aftësitë e tij në fushën ushtarake.

Sidoqoftë, ky sukses i madh nuk ishte asgjë në krahasim me atë që planifikoi e ardhmja për të.

Ai tërhoqi vëmendjen e vartësve të tij me shërbimet e tij të jashtëzakonshme pas fillimit të Luftërave Ballkanike në 1912. Ai luajti një rol të rëndësishëm në rigjetjen e provincave Dimetoka dhe Edirne.

Në 1914, filloi Lufta e Parë Botërore dhe aleancat vendosën ushtarë në gadishullin Galipoli dhe betejën e Dardanelles.

Ataturku dhe ushtarët turq bënë histori duke treguar një rezistencë të jashtëzakonshme. Shkëlqimi i tij vazhdoi edhe gjatë shërbimeve të tij në provincën veriperëndimore të Edirne dhe krahinën juglindore të Dijarbakirit në 1916. Ai luftoi kundër ushtrisë britanike në Damask në 1918 dhe paten rezistencë të suksesshme kundër tij.

Pas pushtimit të Stambollit nga aleatët, në 1919, Ataturk shkoi në provincën e Samsunit verior si inspektori i ushtrisë së 9-të, e cila ndryshoi plotësisht jetën e tij, dhe të Turqisë.

Më 23 Prill 1920 u krijua Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë dhe Ataturku u zgjodh si kryetar i qeverisë dhe kryetar i parlamentit, i cili i mundësoi atij të miratonte ligje për të mundur forcat pushtuese.

Beteja e pavarësisë turke filloi më 15 maj 1919.Ushtria turke, nën udhëheqjen e Ataturk, përfshirë Betejën e parë dhe të dytë të Inonu, Sakarya, deri në vitin 1923 kur u nënshkrua Traktati i Lozanës në 24 korrik.

Arritjet e jashtëzakonshme në fushën e betejës çuan në pavarësinë e Turqisë, dhe Republika e Turqisë u themelua në 29 tetor 1923.

Ataturk u bë presidenti i parë i republikës deri më 10 nëntor 1938, kur vdiq në Stamboll në moshën 57-vjeçare.

Si traditë, turqit vizitojnë mauzoleun e tij në Ankara çdo 10 nëntor dhe shprehin mirënjohjen ndaj Ataturk.