Teoricien i artit për artin, poet, romancier, kritik arti dhe shumë më tepër… Me jelekun e kuq dhe flokëgjatë gjatë betejës së Hernanit, me aventurat egjiptiane të mumjes, disa faqe të Kapiten Frakase lexuar në fëmijëri ose disa vargje të “Enamels dhe Cameos”, supozohej të kishin fiksuar doktrinën e “Arti për Artin”, kjo është ajo që shpesh kujtesa kolektive, për një kohë të gjatë, por edhe kritika akademike ruajnë për Théophile Gautier.
Në veprat e tij narrative, vështrimi i Théophile Gautier duket se kthehet më shumë drejt botës së jashtme sesa thellësive të shpirtit. Një shkrimtar udhëtar, por edhe një njohës i shkëlqyer i vallëzimit dhe muzikës, Théophile Gautier ishte një artist me shumë aspekte. Dëshmitar i vërtetë i jetës letrare dhe artistike të kohës së tij, Théofile Gautier dha reflektime të vlefshme për atë periudhë të rëndësishme të krijimtarisë. Sidoqoftë, tingujt e rinj, modernitetin, reflektimin për epokën kur jetoi, Gautier dinte t’i shprehte, t’i kapte që në tekstet e tij të para. Shumëllojshmëria e tonaliteteve, lehtësia e përdorimit të të gjithë regjistrave, për të rrëshqitur nga një zhanër letrar në tjetrin, shpesh kanë vënë në siklet kritikët, të cilët duke lënë pas dore punën e tij romantike, dëshiruan ta konsideronin atë si një lajmëtar të thjeshtë të poetëve të Parnasit./Konica.al
Edhe pse Gautier nuk u dha asnjëherë si Nervali në “përhapjen e ëndrrës në jetën reale”, si njëri dhe tjetri, ushqyer nga Swedenborg, kanë kërkuar në poezi dhe në art, civilizimet antike ose të largëta, arratisjen tej nga materializmi i kohës së tyre. Ankthet dhe tërheqja e tij drejt të mbinatyrshmes, tek Gautier duket se çlirohet nga dashuria për pikturën, nga imagjinarja, nga njëlloj ngurrimi midis normales dhe të pashpjegueshmes, kësaj ecejake midis përshkrimit të saktë dhe arratisjes në ëndërr.
Kur vdiq Théophile Gautier, Flaubert i shkruan princeshës Matilde: “Ai ishte më i miri i këtij grupit! Një studiues i jashtëzakonshëm, një poet i madh dhe një zemër e madhe!”.
Përkundër legjendës së jelekut të kuq veshur gjatë betejës së Hernani, në të cilën ai mori pjesë në 1829 për të mbrojtur risitë teatrale të Viktor Hygosë, Gautier nuk qe kurrë pjesë e një kapele, nuk iu nënshtrua asnjëherë ndonjë estetike kolektive. Nëse liria qe motoja e romantikëve të parë, ajo merr një formë ekstreme në mesin e shkrimtarëve që janë njëzet vjeç në vitin 1830.
Për Gautier, arti gëzon të gjitha të drejtat, madje edhe të drejtën për të përmbysur moralin dhe për të dënuar shtirakët e shoqërisë demokratike. Progresi, ai e di, është një farsë. Origjinaliteti tjetër i Gautier është lakmia që ai kishte, refuzimi i kufijve, aftësia për të çuar një karrierë si poet dhe gazetar, duke punuar si për teatrin, ashtu edhe për vallëzimin. Nga një fushë në tjetrën, qarkullon i njëjti entuziazëm, i shndritshëm dhe i matur.
Thuhej se romantizmi i tij diellor ishte fizik, krahasuar me qaramanët e vitit 1820 dhe “shpirtrat e lënduar”. Nëse e vërejmë më nga afër, bota e Gautier gëlon nga sensualiteti i mirënjohur i tij, madje edhe nga erotizmi që i shkaktoi jo pak telashe serioze me censurën. Vdekja dhe melankolia gjithashtu mbrusin letërsinë, vargun dhe prozën e tij, por duke u dhënë atyre më shumë jetë dhe mprehtësi./Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘’Ndërmjet zanatit dhe artit konceptual’’
“Baca jem … u kry amaneti”
