John Limbert është një nga 52 diplomatët amerikanë, që u mbajtën peng nga Irani për 444 ditë gjatë Revolucionit Islamik të 1979. Që nga ajo krizë, e cila filloi 40 vjet më parë, të dy vendet kanë patur një armiqësi që është përkeqësuar nën udhëheqjen e Presidentit Trump.
Sekretari i Shtetit Mike Pompeo para disa muajsh i kërkoi botës të izolojë Iranin dhe premtoi të “dëbojë çdo gjurmë të fundit iraniane” nga Siria. Shtetet e Bashkuara dhe Irani janë kaq armiqësorë sa të gjithë pyesin nëse do të jenë përgjithmonë armiq.
“Kam menduar shumë për këtë,” tha Limbert në një intervistë. “Mendoj se më e mira që mund të shpresojmë është që të mos hyjmë në një luftë”, tha ai.
Në teori, asnjë vend islam nuk është më mirë i pozicionuar sesa Irani për të luajtur një rol udhëheqës në Lindjen e Mesme, për shkak të vendndodhjes, pasurisë dhe popullit. Por ky potencial është dëtmuar disi për shkak të ndërhyrjes së vazhdueshme të Iranit në Siri, Jemen, Irak dhe Liban dhe një antipati për Shtetet e Bashkuara që është reciproke.
Pompeo dhe John Bolton, këshilltari i sigurimit kombëtar, i cili para se të bashkohej me administratën bëri thirrje për ndryshime të regjimit dhe sulme ushtarake ndaj Iranit, po e përkeqësojnë situatën.
Shtetet e Bashkuara dhe Irani kanë qenë kundërshtarë për aq kohë sa është e vështirë të kujtojmë se ata ishin partnerë të ngushtë pasi Mohammed Reza Pahlavi erdhi në pushtet në vitin 1941.
Por konflikti ka qenë i zjarrtë që nga viti 1953, kur Shtetet e Bashkuara dhe Britania rrëzuan një kryeministër iranian të zgjedhur në mënyrë demokratike. Me revolucionin e vitit 1979, iranianët krijuan një shtet konservativ.
Kriza e pengjeve ndryshoi shumë pikëpamjet amerikane për Iranin, por po kështu edhe deklaratat armiqësore të Iranit dhe sponsorizimi i grupeve militante dhe sulmeve terroriste, duke përfshirë bombardimin e Khobar në Arabinë Saudite në vitin 1996, që vrau 19 avionë amerikanë.
Kohët e fundit, tensionin e kanë shtuar edhe armiqësia e Iranit ndaj Izraelit; sulmet ndaj trupave amerikane në Irak; mbështetja për Hezbollahun në Liban, qeverinë e Asadit në Siri dhe Houthin në Jemen; dhe dyshimet se ajo mund të përdorë programin e saj bërthamor për të prodhuar armë shtesë.
Një presion i tillë, i shoqëruar me armiqësinë e Trump me paraardhësin e tij, bëri që ai të shkatërronte marrëveshjen e vitit 2015 të Iranit. Marrëveshja jo vetëm që frenoi programin bërthamor të Iranit, por krijoi hapësirë të mundshme që Irani të pakësonte gradualisht armiqësinë me Perëndimin dhe të bashkëpunonin më shumë.
Ndërkohë, Irani nuk ka ndalur agresionin e saj rajonal, duke i dhënë Trump një arsye për ta portretizuar atë si një armik të paepur që duhet të ngacmohet dhe dënohet me sanksione.
Nëse Trump kërkon stabilizimin e gjendjes në Lindjen e Mesme, ai duhet të bashkëpunojë me Iranin…
Carol Giacomo, një ish-korrespondent diplomatik për Reuters në Uashington, mbuloi politikën e jashtme për shërbimin ndërkombëtar për më shumë se dy dekada përpara se të bashkohej me redaksinë editoriale në 2007.
Përkthyer dhe përshtatur nga The New York Times/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Konflikti SHBA-Iran/ Pasojat për amerikanët
Marrëdhëniet SHBA-Iran po përmirësohen
SHBA paralajmëron Iranin: Të ndalë hedhjen e raketave
