Shumë gjëra i ndajnë këto 27 shtete anëtare të Bashkimit Evropian këto ditë, por një polemikë në veçanti përmbledh dilemën kryesore të bllokut.
Ka të bëjë me “zgjerimin” dhe konkretisht nëse do të fillojnë zyrtarisht bisedimet e pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë. Duke parë tej sipërfaqes, është pyetja nëse BE-ja, mund të vazhdojë të “zgjerohet” dhe “thellohet” në të njëjtën kohë.
E thënë ndryshe, nëse BE vazhdon të pranojë anëtarë të rinj, pavarësisht nëse ata janë gati apo jo, nuk do të bëhet thjesht e paqeverisshme dhe do të përçahet?
Si zakonisht, i mbeti presidentit francez Emmanuel Macron, i cili fitoi reputacion për të qenë i sinqertë. Ai shokoi udhëheqësit e tjerë të BE-së, duke bllokuar bisedimet zyrtare me Maqedoninë e Veriut dhe gjithashtu, të mbështetur vetëm nga Danimarka dhe Hollanda, Shqipëria.
Kancelarja gjermane Angela Merkel, ndër të tjera, ishte e irrituar. BE tani po përpiqet të bëjë që ai të heqë veton e tij përpara samitit evropian në mars. Dy argumente kryesore ishin kundër Macron. Së pari, ai ishte i padrejtë në dështimin për të njohur se sa shumë dy shtetet kanë bërë për t’u bërë kandidate. Shqipëria ka “pastruar” gjyqësorin e saj dhe ka goditur krimin e organizuar.
Vendi tjetër madje ndryshoi emrin e tij, vetëm për të qetësuar Greqinë anëtare të BE-së, e cila ka një rajon që argumentoi se kishte zhurmë në “Maqedoni”. BE kishte premtuar se kjo do të ishte e mjaftueshme për të filluar negociatat.
Së dyti, Macron u akuzua se ishte miopik strategjik, vetëm kur BE-ja duhet të fillojë të mendojë “gjeopolitikisht”. Rusia dhe Kina tashmë janë duke i shtrirë tentakulat e tyre në Evropën juglindore, këto të fundit duke financuar ndërtimin e porteve, urave dhe linjave hekurudhore si pjesë e marrëveshjeve politike të errëta. Nëse Ballkani lodhet nga BE, ata do të vrapojnë, në krahët e autokratëve jo-perëndimorë.
Të gjitha këto janë të vërteta. Por, ekziston gjithashtu një arsye e mirë për të kundërshtuar zgjerimin: Në mënyrë të pashmangshme “përçahet” integrimi midis anëtarëve ekzistues të BE-së. Puna së bashku ishte mjaft e vështirë midis gjashtë vendeve themeluese në vitet 1950. Me secilin hyrje të re, ajo vazhdoi të vështirësohej. Kjo ishte e vërtetë pasi Mbretëria e Bashkuar u bashkua në 1973 dhe pas zgjerimeve të Mesdheut dhe Nordikut më vonë.
Dilema u bë veçanërisht e qartë pas dy zgjerimeve në lindje në 2004 dhe 2007. Të njëjtat argumente u përdorën atëherë si tani.
Në politikën e jashtme dhe të mbrojtjes, çdo shtet anëtar mund të vendosë veto ndaj çdo vendimi, duke siguruar kështu parëndësinë dhe “impotencën” evropiane në skenën botërore. Idetë më të mëdha si një ushtri evropiane nuk janë asgjë tjetër veçse ëndrra. Në zonën e euros, as bashkimi bankar dhe as ai fiskal nuk ka përfunduar, duke e lënë kështu bashkimin e monedhës të prirur për një krizë tjetër.
E gjithë kjo është pjesë e të menduarit gjeopolitikisht. Pa një euro për të rivalizuar dollarin, pa diplomatët apo ushtarët që Turqia, Rusia, Kina dhe të tjerët i marrin seriozisht, sa i aftë do të jetë BE-ja në planin afatgjatë?
Duke i vendosur në peshore, ështëmë mirë të fillohen bisedime me Tiranën dhe Shkupin, sesa të refuzohen. Por BE duhet të përballet njëkohësisht me dilemën më të madhe të integrimit.
Pra, duket se klubi duhet të jetë fleksibël, me lloje të ndryshme anëtarësie. Në një BE të tillë fleksibël, pjesë të Evropës mund të shndërrohen në fuqi me peshë gjeopolitike, ndërsa pjesët e tjera të kenë më shumë pavarësi.
Kjo është mënyra e vetme që Evropa mund të thellohet dhe zgjerohet në të njëjtën kohë. Kush e di? Ndoshta ky është lloji i BE-së, ku madje, edhe britanikët mund të dëshirojnë të bashkohen një ditë.
Andreas Kluth është një kolumnist. Ai më parë ishte kryeredaktor i Handelsblatt Global dhe një shkrimtar për The Economist.
Përkthyer dhe përshtatur nga Gulf News/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘BE po humb kredibilitetin, shtyrja e negociatave “katastrofë”’
“BE kërkon rrugë për kapërcimin e krizës”
