MENU
klinika

Studim i ri

A shkakton përdorimi i celularit ADHD?

01.06.2020 - 16:36

Kushdo që ka kaluar kohë rreth adoleshentëve , dhe ka parë mënyrën se si ata shpesh duken të “ngjitur” me telefonat e tyre, ka të ngjarë të pyesë veten: a po ndikon gjithë ajo kohë në telefon në trurin e tyre?

Një studim në JAMA sugjeron që ndoshta është kështu. Studiuesit nga Kalifornia studiuan përdorimin e mediave dixhitale të më shumë se 2.500 nxënësve të shkollave të mesme të cilët nuk kishin simptoma të çrregullimit të hiperaktivitetit të deficitit të vëmendjes (ADHD) në fillim të studimit. Simptomat më të zakonshme të ADHD përfshijnë pavëmendshmërinë (duke u shpërqendruar me lehtësi, duke pasur vështirësi për t’u organizuar ose duke kujtuar të bëni gjëra), hiperaktivitet (duke pasur vështirësi për t’u ulur) dhe impulsivitet (marrja e vendimeve pa menduar përmes pasojave të mundshme).

Studiuesit i pyetën studentët se sa shpesh ata angazhoheshin në 14 aktivitete të ndryshme të mediave dixhitale, në një shkallë nga “kurrë” deri në “shumë herë në ditë”. Këto aktivitete përfshinin

  1. kontrollimi i mediave sociale
  2. duke shikuar imazhe ose video në internet
  3. transmetimi ose shkarkimi i muzikës
  4. duke pëlqyer ose komentuar në postimet e njerëzve të tjerë
  5. duke biseduar në internet
  6. transmetimi i TV ose filmave
  7. duke luajtur lojëra vetëm
  8. duke luajtur lojëra me të tjerët
  9. postimi në mediat sociale
  10. ndarja e postimeve të të tjerëve
  11. duke lexuar bloge ose artikuj në internet
  12. blerje / shfletim online
  13. biseda në video

Ata u kontrolluan me adoleshentët në intervale të rregullta gjatë dy viteve, si për përdorimin e tyre në media dixhitale, ashtu edhe për simptomat e ADHD. Ata zbuluan se 4.6% e adoleshentëve që nuk raportuan ndonjë përdorim me frekuencë të lartë të mediave dixhitale kishin simptoma të ADHD në fund të studimit – por ai numër u hodh në 9.5% të atyre që raportuan shtatë aktivitete me frekuencë të lartë, dhe 10.5 % për ata që raportuan aktivitete të shpeshta në të gjitha fushat e lartë pëmendura. Në përgjithësi, përdorimi i shpeshtë i mediave dixhitale duket se rrit rrezikun e shfaqjes së simptomave të ADHD me rreth 10%. Rreziku ishte më i lartë për djemtë sesa vajzat, dhe për adoleshentët që kishin depresion ose një histori të mëparshme të crregullimeve të vëmendjes.

Në një farë mase, kjo është e kuptueshme. Në krahasim me mediat më “tradicionale” të tilla si shikimi i TV, media dixhitale ka një ritëm më të shpejtë dhe është më stimulues, duke e bërë atë më të predispozuar që adoleshentët të kalojnë shumicën e kohës . Gjithashtu, adoleshenca është një kohë kur adoleshentët zhvillojnë  identitetin shoqëror dhe po kërkojnë lidhje sociale – dhe nëse do të kishte ndonjë vend për lidhje shoqërore, është media sociale. Është  sigurisht e mundur që media dixhitale solli simptoma ADHD në adoleshencë që nuk ishin diagnostikuar më parë – ose që faktorët gjenetikë ose mjedisorë (përfshirë prindërimin) që çojnë në përdorimin e mediave dixhitale me frekuencë të lartë janë disa nga të njëjtat që çojnë në ADHD . Është   gjithashtu e vërtetë që efekti ishte i vogël, dhe se të kesh simptoma të ADHD nuk do të thotë që dikush ka ADHD.

Por është ende një studim që nuk duhet ta injorojmë, sepse ADHD mund të ketë efekte reale negative tek një i ri. Mund të çojë në performancën e dobët të shkollës, e cila mund të ketë pasoja të përjetshme. Mund ta bëjë një adoleshent më të predispozuar të bëjë gjëra të rrezikshme, të mos flasin (të cilat ata tashmë kanë më shumë të ngjarë ta bëjnë vetëm sepse janë adoleshentë, kështu që duke e bërë atë edhe më keq nuk është mirë). Mund të çojë në abuzim të substancave dhe probleme ligjore, të cilat ne me siguri nuk duam t’i shohim të ndodhin. Dhe ky është shqetësimi kryesor për varësinë e pajisjeve dhe shqetësimet se telefonat celularë ndërhyjnë në të mësuarit për të lexuar shenja sociale … ndoshta, vetëm ndoshta, është koha për t’i detyruar fëmijët të heqin telefonat e tyre. Ne mund ta bëjmë atë ,e di që mundemi. Do të thotë të ulni edhe përdorimin e  telefonave tuaj, natyrisht. Por, edhe vetëm hapat e thjeshtë, si darkat pa ekran dhe aktivitete të tjera pa ekran, mund të ndryshojnë .

Ka një botë krejt të mrekullueshme përtej telefonit, dhe fëmijët tanë duhet të bashkëveprojnë me të në mënyra të tjera përveçse me telefonat e tyre.