MENU
klinika

Ja çfarë thotë studimi

A mundet që dietat të shkaktojnë kancer?

09.07.2020 - 17:01

Mjekët kanë bërë shumë studime për të zbuluar nëse dieta (ngrënia e llojeve të caktuara të ushqimit) mund të rrisë ose ulë mundësinë për të pasur kancer.

Mjekët nuk e dinë me siguri nëse disa ushqime dhe lëndë ushqyese rrisin ose ulin mundësinë për kancer sepse studime të ndryshme gjejnë rezultate të ndryshme.

Ata  e dinë që të qenit mbipeshë ose i trashë do të rrisë mundësinë për kancer

Disa lloje të ushqimit janë studiuar më shumë se të tjerët, dhe mjekët vazhdojnë të studiojnë efektet e dietës në rriskun e prekjes nga kanceri.

Disa studime tregojnë se kushtet që vijojnë mund të rrisin mundësinë për kancer:

  • Suplementet e pasura me vitaminë A, vitaminë E ose kalcium mund të rrisin mundësinë për kancer të prostatës
  • Ushqime të larta në yndyrë të ngopur
  • Ushqimet e pasura me acide yndyrore omega-3, të tilla si peshqit, gjiyhashtu mund të rrisin mundësinë për kancer të prostatës
  • Mishrat e përpunuar, të tilla si proshutat dhe hot-dog, mund t’ju krijojnë mundësinë e kancerit të stomakut dhe zorrës së trashë
  • Mish të pjekur në skarë ose të thekur
  • Sasi të mëdha të ushqimeve që janë sic turshitë ose të kripura mund të rrisin mundësinë për kancer në stomak dhe fyt
  • Sasi të larta të shtojcave të sojës mund të rrisin mundësinë  për kancer të gjirit

Disa studime tregojnë se kushtet që vijojnë  mund të ulin mundësinë e kancerit:

  • Likopeni, që gjendet kryesisht në domate
  • Nivelet më të larta të vitaminës D dhe shtesat e kalciumit mund të ulin mundësinë për kancer të zorrës së trashë
  • Acidi folik gjithashtu mund të ulë mundësinë për kancer të zorrës së trashë
  • Vitamina D mund të ulë mundësinë për kancer të prostatës dhe zorrës së trashë

Suplementet më poshtë janë studiuar nga mjekët, por nuk është treguar që të rrisin ose ulin mundësinë për të pasur kancer:

  • Vitamina ose substanca të tjera me antioksidantë, siç është seleni
  • Ushqimet e rritura në mënyrë organike, të ndryshuara gjenetikisht, ose që trajtohen me pesticide për të vrarë defektet
  • Kafe dhe çaj
  • Ushqime me fibra të lartë
  • Fluori në ujë ose pastë dhëmbësh
  • Shtesa ushqimore
  • Hudhër
  • Ushqime që janë spërkatur për të vrarë mikrobet
  • Saccharin (ëmbëlsues artificial)

Shumë studime janë përpjekur të përcaktojnë nëse ushqimet specifike rrisin ose ulin rrezikun e një personi për të marrë kancer. Fatkeqësisht, studime të ndryshme kanë pasur rezultate kontradiktore, kështu që është e vështirë të dihet se çfarë efekti kanë ushqimet ose shtojcat dietike në rrezikun e kancerit. Një problem i zakonshëm është se kur studimet zbulojnë se njerëzit që hanë më shumë nga një ushqim i caktuar duket se kanë norma më të ulëta të një kanceri të caktuar, mund të jetë e vështirë të tregohet nëse ata njerëz gjithashtu ishin të ndryshëm për sa i përket faktorëve të tjerë të rrezikut (siç janë psh vendi ku jetojnë, sa pinë duhan dhe alkol, etj.

Shpesh, kur mjekët bëjnë një provë të kontrolluar dhe rastësisht u japin disa njerëzve një ushqim ose shtesë në dukje të dobishme, studimet nuk tregojnë një efekt të dobishëm. Disa ushqime dhe shtesa janë studiuar më shumë se të tjerat, dhe shumë studime ende janë duke vazhduar.