Ndërsa këtë javë pritet rifillimi i bisedimeve për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë me ndërmjetësinë e Bashkimi Evropian, ish Këshilltari për Siguri Kombëtare i presidentit Trump, John Bolton, pohoi se çështja e shkëmbimit të territoreve është përmendur si mundësi në bisedat ndërmjet udhëheqësve të Kosovës dhe Serbisë.
Komentet e zotit Bolton duket se pohojnë atë që është përfolur shpesh nga analistë të shumtë, ndonëse asnjeri nuk ka qenë në gjendje të japë prova, se çështja e shkëmbimit të territoreve, ka qënë një prej mundësive të diskutuara mes presidentëve Thaçi e Vuçiç në kuadër të normalizimit të marrëdhënieve.
“Ka pasur shenja që në vitin 2018, se udhëheqësit donin t’i zgjidhnin këto çështje, sepse e kishin kuptuar se nuk mund të kishte zhvillim ekonomik dhe as qëndrueshmëri, pa u normalizuar marrëdhëniet mes tyre. Kjo shkaktoi polemika të shumta në të dyja vendet, por mua më dukej se ia vlente përpjekja. Një nga gjërat që po diskutonin ishte mundësia e një shkëmbimi territoresh”, tha zoti Bolton në një intervistë për Shoqatën e Gazetarëve të Huaj në Shtetet e Bashkuara më 3 korrik.
Presidenti Trump e pushoi nga puna zotin Bolton, këshilltari i tij i tretë për sigurinë kombëtare, për shkak të mosmarrëveshjeve mbi disa çështje kryesore të politikës së jashtme.
Një zyrtar amerikan i tha Zërit të Amerikës se “John Bolton është pushuar nga presidenti Trump për shkak të ndjekjes së politikave që nuk ishin të presidentit, siç ishin ato ndaj Iranit, Venezuelës, Koresë së Veriut apo Serbisë dhe Kosovës”.
Në përgjigje të interesimit të Zërit të Amerikës për të komentuar rreth pohimeve të zotit Bolton, zyra e presidentit Thaçi tha se “nuk i komentojmë deklaratat e zotit Bolton.”
Edhe zyra e presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiç, nuk iu përgjigj një kërkese të Shërbimit Serb të Zërit të Amerikës për të komentuar rreth deklaratave të zotit Bolton.
Sipas zotit Bolton, në disa vende të Ballkanit, në Gjermani dhe në disa vende të Evropës Perëndimore, ideja e shkëmbimit të territoreve u prit me shqetësim, por ai shtoi se “në rast se Kosova dhe Serbia do të arrinin një marrëveshje për këtë çështje, pjesa tjetër e Evropës zor se do ta kundërshtonte”.
Para një vit e gjysmë, thotë ai, palët ishin më pranë mundësisë për një marrëveshje dhe se “disa evropianë seriozë si Tony Blair ishin angazhuar në këtë proces”. Po ashtu ai shtoi se “nuk do të hiqja dorë as sot, ndonëse mundësia e zgjidhjes nuk duket aq pranë sa ishte atëherë”.
Diskutimet rreth çështjes së shkëmbimit të territoreve zunë fill në verën e vitit 2018. Zoti Bolton më 24 gusht të atij viti tha se “Shtetet e Bashkuara nuk do të përfshihen në idenë për shkëmbimin e territoreve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, por nëse palët merren vesh, nuk do të bëhen pengesë”.
Një ditë më pas presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi dhe ai i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, në një debat në kuadër të punimeve të forumit të Alpbachut në Austri, kërkuan mbështetjen ndërkombëtare për çfarëdo marrëveshje që mund të arrihej në bisedimet e ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian, edhe nëse ajo nënkupton ndryshim kufijsh.
Presidenti serb në atë kohë kishte shpallur si politikë të tij “vënien e kufirit ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve”, që nënkuptonte ndarjen e Kosovës me veriun që do t’i bashkohej Serbisë, ndërsa presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi angazhohej për “korrigjim kufijsh” që do të nënkuptonte bashkimin e Luginës së Preshevës me Kosovën.
Idetë nxitën reagime të ashpra në Kosovë, por edhe në Serbi si dhe kundërshtimin e një pjese të vendeve të Bashkimit Evropian mes të cilave Gjermania ishte më e zëshmja.
Presidenti Thaçi, disa herë kishte theksuar se ideja e tij për korrigjimin e kufirit nuk ka të bëjë me “shkëmbim territoresh”.
Debatet rreth ideve se si do të mund të duket një marrëveshje përfundimtare ndërmjet Kosovës dhe Serbisë shoqëruan edhe përgatitjet për një takim ndërmjet të dyja palëve më 27 qershor në Shtëpinë e Bardhë me ndërmjetësimin e ambasadorit Richard Grenell, i dërguar i posaçëm i presidentit Donald Trump për bisedimet e paqes Kosovë – Serbi.
Ambasadori Grenell ka mohuar të ketë qenë pjesë e diskutimeve për shkëmbim territoresh dhe ka theksuar se takimi i Uashingtonit do të përqendrohej në çështje ekonomike.
Takimi u anulua pasi tre ditë para tij, Prokuroria e Posaçme për Kosovën me seli në Hagë, publikoi njoftimin për ngritjen e akuzave ende të pakonfirmuara ndaj presidentit Thaçi dhe kryetarit të Partisë Demokratike, Kadri Veseli, si të dyshuar për krime kundër njerëzimit dhe krime lufte.
Ambasadori Grenell paralajmëroi se së shpejti do të caktohet një datë e re për takimin.
Bashkimi Evropian ndërkaq ka filluar përpjekjet për ripërtëritjen e bisedimeve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Të martën presidenti francez, Emmanuel Macron pret në Paris kryeministrin e Kosovës, Avdullah Hoti, ndërsa të enjten pret në Paris presidentin e Serbisë, Aleksandër Vuçiç.
Të premten presidenti Macron së bashku me kancelaren gjermane Angela Merkel do të zhvillojnë një takim të nivelit të lartë me të dyja palët, me video-konferencë.
Të dielën më 12 korrik në Bruksel pritet të mbahet takimi i parë i nivelit të lartë që prej vjeshtës së vitit 2018. Kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti dhe presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, do të ulen përballë njëri tjetrit.
Ky do të jetë takimi i parë në historinë tashmë 9 vjeçare të bisedimeve të ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian, në të cilin nuk do të jetë presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi./ VOA
