Çfarë është misofonia?
Njerëzit me misofoni preken emocionalisht nga tingujt e zakonshëm – zakonisht ato të bëra nga të tjerët, dhe zakonisht ato që njerëzit e tjerë nuk u kushtojnë vëmendje. Shembujt si psh frymëmarrja ose përtypja ,krijojnë një përgjigje që shkakton zemërimin dhe dëshirën për tu larguar nga ky tingull. Misofonia është studiuar pak dhe nuk e dimë se sa e zakonshme është. Ndikon tek disa më keq se të tjerët dhe mund të çojë në izolim, pasi njerëzit që vuajnë nga kjo gjendje përpiqen të shmangin këto tinguj të shkaktuar. Njerëzit që kanë misofoni shpesh ndjehen të turpëruar dhe nuk ua përmendin këto shqetësime mjekut – dhe shpesh ata nuk kanë dëgjuar fare për këtë problem. Megjithatë, misofonia është një çrregullim i vërtetë dhe një sëmundje që rrezikon seriozisht funksionimin, shoqërizimin dhe në fund të fundit shëndetin mendor. Misofonia zakonisht shfaqet rreth moshës 12 vjeç, dhe ka të ngjarë të prek më shumë njerëz sesa janë diagnostikuar vërtetë.
Çfarë shkakton misofonia?
Hulumtimet e reja kanë filluar për të identifikuar shkaqet e misofonisë. Një ekip studimor me bazë britanike studioi 20 të rritur me misofoni dhe 22 pa të. Ata të gjithë vlerësuan pakëndshmërinë e tingujve të ndryshëm, duke përfshirë tingujt e zakonshëm (ngrënie dhe frymëmarrje), tinguj universale shqetësuese (të bebeve që qajnë dhe njerëzit që bërtasin), dhe tinguj neutralë (siç është shiu). Siç pritej, personat me misofoni e vlerësuan tingullin e ngrënies dhe frymëmarrjes si shumë shqetësuese ndërsa ata pa këtë gjendje nuk e vinin re fare. Të dy grupet vlerësuan njësoj pakëndshmërinë e foshnjeve që qanin dhe njerëzit që bërtisnin. Kjo konfirmoi që personat misofonikë ishin shumë më të prekur nga tinguj specifikë, por nuk ndryshojnë shumë nga të tjerët në lidhje me llojet e tjera të tingujve.
Studiuesit vunë re gjithashtu se personat me misofoni treguan shenja shumë më të mëdha fiziologjike të stresit (djersitje të rritur dhe rrahje zemre të shpejtë) ndaj tingujve nxitës të ngrënies dhe frymëmarrjes sesa ata pa të. Nuk u gjet asnjë ndryshim domethënës midis grupeve për tingujt asnjanës apo tingujt shqetësuese të një fëmije duke qarë ose njerëzit që bërtasin.
Gjetja e rëndësishme e ekipit ishte në një pjesë të trurit që luan një rol si në zemërim, ashtu edhe në integrimin e inputeve të jashtme (të tilla si tingujt) me inputet nga organe të tilla si zemra dhe mushkëritë: korteksi anulor anterior (AIC).
Duke përdorur skanimet e MRI për të matur aktivitetin e trurit, studiuesit zbuluan se AIC shkaktoi shumë më tepër aktivitet në pjesë të tjera të trurit gjatë tingujve të aktivizmit për ata me misofoni sesa për grupin e kontrollit. Konkretisht, u aktivizuan pjesët e trurit përgjegjëse për kujtime afatgjata, frikë dhe emocione të tjera. Kjo ka kuptim, pasi njerëzit me misofoni kanë reagime të forta emocionale ndaj tingujve të zakonshëm; më e rëndësishmja, ajo tregon se këto pjesë të trurit janë përgjegjëse për përvojën e misofonisë.
Studiuesit gjithashtu përdorën skanime MRI për të gjithë trurin dhe zbuluan se njerëzit me misofoni kanë sasi më të larta të myelinimit. Myelin është një substancë yndyrore që mbështjell qelizat nervore në tru për të siguruar izolim elektrik, si psh izolimi në një tel. Nuk dihet nëse myelina shtesë është një shkak ose një efekt i misofonisë.
Ka disa lajme të mira në lidhje me misfoninë.
Klinikat e misofonia ekzistojnë dhe trajtime të tilla si shpërqendrimi auditor (me zhurmë qetësuese ose kufje) dhe terapia konjitive e sjelljes kanë treguar një sukses në përmirësimin e funksionimit.
