Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan është në prag të kapërcimit të vijës së kuqe të Rusisë pasi konflikti Nagorno-Karabak është ndryshe nga Siria dhe Libia, tha Kerim Has, një analist i çështjeve ruse dhe turke me bazë në Moskë.
Më 1 tetor, Andrey Kortunov, drejtor i përgjithshëm i Këshillit Ndërkombëtar të Punëve Ruse, një qendër mendimi, e lidhur me Ministrinë e Jashtme të Rusisë, tha se marrëdhënia midis Erdogan dhe homologut të tij rus Vladimir Putin ishte një fushë e minuar dhe presidenti turk ishte afër shkeljes së një mine me përfshirjen e saj në Nagorno-Karabak.
“Megjithëse vija e kuqe nuk është kapërcyer akoma, Erdoğan po i teston nervat Putinit,” tha Has.
Marrëdhënia midis dy udhëheqësve ishte tashmë e tensionuar edhe para se të fillonin luftimet rreth Nagorno-Karabakut më 27 shtator, tha ai.
Rusia dhe Turqia kanë arritur të krijojnë një marrëdhënie që është reciprokisht e dobishme, por gjithashtu shumë e komplikuar kur bëhet fjalë për luftërat civile Siriane dhe Libiane, ku të dy mbështesin palët e kundërta.
Ata janë partnerë strategjikë dhe konkurrentë në të njëjtën kohë, madje edhe kundërshtarë të drejtpërdrejtë në disa raste.
Sidoqoftë, Nagorno-Karabak ka një rëndësi të veçantë për Rusinë, tha analisti. Të dy vendet kanë pasur ose këshilltarë ushtarakë, mercenarë ose trupa të vendosur në Siri dhe Libi, por përpjekje të ngjashme turke në Nagorno-Karabak, një ish-terren shkeljeje Sovjetike në afërsi të Rusisë, mund të çojë në përshkallëzim të paqëllimshëm dhe shkatërrim të përhershëm të partneritetit , ai shtoi.
“Putini nuk do të lejojë më shumë ndërhyrje turke në Karabak, i cili njihet si oborri i shtëpisë së Rusisë,” tha Has.
Rusia gëzon marrëdhënie të mira me të dy palët në konflikt: ajo ka një pakt mbrojtje me Armeninë, aleatin e saj tradicional dhe kohët e fundit u përpoq për lidhje më të mira me Azerbajxhanin. Moska gjithashtu shet armë në të dy vendet.
Turqia, nga ana e saj, nuk e ka fshehur mbështetjen e saj për Azerbajxhanin pasi ata kanë lidhje kulturore, historike dhe ekonomike për një kohë të gjatë. Ankara i dha mbështetje ushtarake qeverisë Azerbajxhanase për luftimet që shpërthyen me separatistët armenë në 27 shtator.
Armenia, Rusia, Franca dhe Irani të gjithë akuzuan Turqinë për vendosjen e luftëtarëve Sirianë në Azerbajxhan. Ministria e Jashtme Ruse tha javën e kaluar se ishte “e shqetësuar” nga vendosja e milicëve sirianë dhe libianë në rajonin e Nagorno-Karabakut.
Observatori Sirian për të Drejtat e Njeriut, një vëzhgues i luftës i opozitës, raportoi se rreth 900 mercenarë sirianë u transportuan në Azerbajxhan nga ndërmarrjet private të sigurisë turke që nga fillimi i përplasjeve.
Anëtarët e Ushtrisë Kombëtare Siriane, një grup i milicive opozitare të mbështetura nga Turqia në Sirinë veriore, thanë se transferime të tilla ndodhën edhe para luftimeve. Si Turqia ashtu edhe Azerbajxhani mohojnë raporte të tilla.
Putini po fsheh pakënaqësinë për ndërhyrjen e Turqisë si pjesë e një strategjie për të ndëshkuar Kryeministrin Armen Nikoll Pashinyan dhe qeverinë e tij që reziston të kthehet në sferën e ndikimit të Rusisë, tha analisti.
Presidenti rus ka përdorur me sukses fobinë e Armenisë ndaj Turqisë për të rivendosur kontrollin mbi vendin, tha Has.
Të martën, Turqia filloi lëvizjen e sistemeve të saj ruse të mbrojtjes nga raketat S-400 në një terren stërvitje pranë provincës perëndimore të Sinopit për prova.
“Zbulimi i S-400 në Sinop bazohet përsëri në llogaritjet politike. Megjithëse nuk është aktivizuar në këtë moment, ai do të aktivizohet herët a vonë,” tha ai.
Tensionet midis aleatëve të NATO-s, Turqisë dhe Shteteve të Bashkuara rreth sistemeve të mbrojtjes ajrore S-400 duket se shpërthyen në prill kur Erdogan dhe qeveria e tij njoftuan planet për t’i aktivizuar ato.
Uashingtoni ka kërcënuar Ankaranë me sanksione dhe pezulloi Turqinë nga programi për të ndërtuar dhe operuar aeroplanin luftarak të gjeneratës së pestë F-35 vitin e kaluar pasi Turqia bleu S-400, të cilat Shtetet e Bashkuara thonë se nuk janë në përputhje me sistemet e mbrojtjes së NATO-s dhe kërcënojnë F -35.
Burimi: The Guardian, Washington Post, Al Jazeera, Ahval/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Lufta në Nagorno-Karabak/ Pse është i rëndësishëm ky rajon?
Putini e ka toleruar mikun e tij shumë herë. Tani jo më!
Çfarë është lufta e Putinit në Siri kundër Amerikës?
