Thesari i trashëgimisë kulturore, kthehet me dinjitet në identitet
Pas një muaji pune të kujdesshme, përfundoi restaurimi i Mozaikut të Tiranës, monumenti kulture i kategorisë së I-rë, që paraqet lokacionin më të vizituar arkeologjik të Tiranës.
Punimet restauruese përfshinë konsolidimin, larjen, rivendosjen e teserave, mbushjen e fugave, pastrimin sipërfaqësor me anë të kompresave me karbonat amoni, trajtimi i lakunave…
Mozaiku i Tiranës i përket artit paleokristian.
https://www.facebook.com/watch/?v=366273864682720
Gërmimet arkeologjike nxorën në dritë një ndërtesë kulti, ku narteksi dhe naosi kanë dysheme të shtruar me mozaikë.
Kisha e Tiranës paraqet një ndërtesë me aks gjatësor të orientuar nga verilindja, që përbëhet nga një sallë qëndrore (naos) dhe parasallës (pronaos). Salla qendrore e shtruar me mozaikë, përfundon me absidën gjysmërrethore në një nivel më të lartë se parasalla.
Ambiente të tjera u gjetën në anën veriore dhe anët e tjera të ndërtesës.
Kemi të bëjmë me një ndërtesë të kthyer në një kohë të dytë në kishë, që kuptohet nga krijimi i parasallës, në mozaikun e të cilës, ka simbole të kultit si kryqe, peshq e shpendë, ndërsa mozaiku i sallës ka më tepër dekor gjeometrik.
Në këto kushte, kisha mund të datohet si e gjysmës së parë të shekullit IV, kur ende nuk ishte formuar qartë tipologjia arkitekturale.
***
Mozaiku i Tiranës dëshmon vjetërsinë më të madhe të qytetit. Në vilën romake që daton në shek. II pas Krishtit, ndërkohë që Kisha Paleokristiane daton në shekullin e IV.
Po ashtu edhe zbulimet arkeologjike që janë gjetur përgjatë gjithë kësaj zone përreth dëshmojnë për fillesat e para urbane të qytetit.
Në vitin 1972, gjatë punimeve për një kompleks banimi në këtë pjesë të qytetit, dolën në dritë rrënojat e një godine antike me ambiente të shtruar me mozaik. Këto gjurmë mendohet të jenë jesë e rrënojave të një kompleksi romak, ndoshta të një vile të tipit rural.
Ndërkohë që besimi kristian ishte e paligjshëm, asokohe mbledhjet e komuniteteve kristiane zhvilloheshin nëpër banesat private. Ashtu sic mund të zbulojmë që kjo ndërtesë ka pasur edhe këtë funksion, duke u renditur në tipologjinë e kishave paleokristiane.
Në këto ambiente të shtruara më mozaikë dominojnë motivet gjeometrike dhe florale, si gërsheti I stilizuar, rozetat, trekëndëshat, tipike këto në artin romak.
Objektet e kultit shfrytëzuan arkitekturën paraardhëse romake. Gjatë transformimit të banesës në objekt kulti janë përdorur tulla me simbole kryqesh, të datuara në periudhën e Kostandinit të I.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Kisha e bukur e Shën Kollit do të ketë ndryshime
Restaurohet “Shën Joan Pagëzori”
Afresku i “Shën Mërisë” më në fund drejt restaurimit
