Koronavirusi shërbeu si një dritare drejt gjërave ku shoqëria ka dështuar. Pandemia nxorri në pah pika të dobëta, nga mundesa e kujdesit shëndetësor dhe mbrojtja e punëtorëve e deri te mënyrat se si qytetat janë projektuar për makina në vend të këmbësorëve. Pandemia tregoi se njerëzit kanë abuzuar me natyrën. 10 ekspertë në shëndetësi, ushqim, drejtësi sociale, mjedis etj., të kontaktuar nga HuffPost si pjesë e bashkëpunimit me komunitetin “This New World”, ndanë mendimet e tyre.
1. “Në mënyrën më të dhimbshme, pandemitë na tregojnë se çfarë duhet të rregullojmë në botën tonë.” – Aaron Bernstein, drejtor i përkohshëm në Qendrën për Klimën, Shëndetin dhe Mjedisin Global në Shkollën e Shëndetit Publik Harvard T.H.
Stresi që pandemitë shkaktojnë zbulon të gjitha ato pjesë që kanë më shumë nevojë për riparim. Me Covid, ne kemi parë se si pabarazitë ekonomike, shëndetësore dhe sociale mund të shpërthejnë në fytyrën tonë. Në të njëjtën kohë, tani mund të shohim se veprimet që duhen për të adresuar krizën e klimës mund të parandalojnë pandeminë tjetër dhe të promovojnë një botë më të shëndetshme, më të drejtë dhe të qëndrueshme.
2. “Përgjigja jonë ndaj kësaj krize duhet të jetë transformuese.” – Priya Mulgaonkar, planifikuese e qëndrueshmërisë për Aleancën e Drejtësisë Mjedisore në New York.
Pandemia ka nxjerrë në pah pabarazinë e përhapur dhe të dhunshme me të cilën përballen njerëzit me ngjyrë. Një paralele shqetësuese midis Covid-19 dhe ndryshimit të klimës është se sa të papërgatitur janë qeveritë për t’iu përgjigjur katastrofës dhe se si ata me më shumë burime janë shumë më të aftë të përballojnë stuhinë dhe të rikuperohen ndërsa komunitetet me të ardhura të ulëta mbeten të pambrojtura.
Dështimi në përgjigjen tonë ndaj pandemisë reflekton boshllëqet në reagimin ndaj katastrofave natyrore. 2020 ka treguar që duhet të mendojmë më mirë se si duhet të duket rezistenca qytetare dhe se çështjet e klimës, strehimit, shëndetit dhe drejtësisë ekonomike janë të ndërthurura.
3. “Mësimi më i madh për të nxjerrë nga viti i kaluar është se solidariteti në të vërtetë ka rëndësi.” – Bill McKibben, autor, arsimtar, ambientalist dhe themelues i organizatës jofitimprurëse 350.org.
Pandemia duhet të na kujtojë se realiteti fizik është real – Unë jam përpjekur të them këtë pikë në lidhje me karbonin për vite me radhë, që kimia dhe fizika të mos negociojnë. Mikrobi bën të njëjtën pikë për biologjinë. Dhe si përfundim, veprimi i shpejtë përballë një krize ndihmon: Koreja e Jugut kishte rastin e saj të parë të njëjtën ditë me SH.B.A. – dhe një prej këtyre vendeve veproi me shpejtësi për të përkulur kurbën, ndërsa tjetri nuk e bëri. E njëjta gjë, padyshim, vlen edhe për ngrohjen globale.
Por pika më e madhe për të nxjerrë nga viti i kaluar është se solidariteti në të vërtetë ka rëndësi. Ne kemi jetuar në një epokë anti-solidaritet.
4. “Zgjidhjet reale të klimës duhet të ndërtohen rreth drejtësisë.” – Robert Bullard, profesor i shquar i planifikimit urban dhe politikës mjedisore në South Texas College dhe autor i disa librave.
Covid-19 veproi si një raketë që shënjestroi më të prekshmit në shoqëri duke rezultuar në infeksione joproporcionale, shtrime në spital dhe vdekje të njerëzve me ngjyrë. Pandemia zbuloi defekte të rënda në sistemin politik, ekonomik dhe shëndetësor.
Ashtu si në rastin e Covid-19 dhe ndryshimit të klimës, popullatat më të prekshme në përgjithësi vuajnë pengesat më të hershme dhe më të dëmshme për shkak të vendit ku jetojnë, të ardhurave të tyre të kufizuara dhe mjeteve ekonomike dhe mungesës së qasjes në kujdesin shëndetësor. Zgjidhjet reale të klimës duhet të ndërtohen rreth drejtësisë – drejtësia klimatike, drejtësia mjedisore, drejtësia ekonomike, drejtësia shëndetësore dhe drejtësia racore.
5. “Pandemia Covid-19 na ofron një mundësi për të imagjinusar dhe rikrijuar shëndetin publik.” – Lauren R. Powell, presidente dhe drejtoreshë ekzekutiv i The Equitist dhe nënkryetare e kujdesit shëndetësor në Time’s Up Foundation.
Sistemet e shëndetit publik dhe të kujdesit shëndetësor duhet të përqafojnë dhe të punojnë në mënyrë aktive pa diskriminuar. Të mos e bësh këtë do të thotë të ushqejmë qëllimisht patogjenin e sëmundjeve dhe kushteve për të cilat jemi të ngarkuar t’i çrrënjosim.
Pandemia Covid-19, në të gjithë humbjen dhe tragjedinë e saj, na jep një mundësi për të imagjinuar dhe rikrijuar shëndetin publik dhe sistemet e kujdesit shëndetësor që jo vetëm të mësojnë nga këto mësime jetësore, por të evoluojnë për shkak të tyre.
6. “Ne kurrë nuk duhet të harrojmë se punëtorët thelbësorë janë thelbësorë gjatë gjithë kohës.” – Ai-jen Poo, bashkëthemelues dhe drejtor ekzekutiv i Aleancës Kombëtare Amerikane të Punëtorëve të Brendshëm.
Pandemia zbuloi si sa të pasigurt janë kaq shumë punëtorë dhe se shumë prej punëve më të pasigurta, të nënvlerësuara janë thelbësore – thelbësore për shëndetin, sigurinë dhe mirëqenien tonë. Ne kurrë nuk duhet të harrojmë se punëtorët thelbësorë janë thelbësorë gjatë gjithë kohës dhe punëdhënësit duhet të ofrojë siguri për ta.
7. “Ajo që është e nevojshme është që kombet të ndërmarrin veprime agresive që adresojnë nevojat e lidhura të njerëzve dhe natyrës.” – Kai Chan, profesor në Institutin për Burimet, Mjedisin dhe Qëndrueshmërinë në Universitetin e British Columbia.
Viti 2021 është vendimtar për biodiversitetin. Ndryshimi i klimës paraqet një kërcënim të madh për ekosistemet. Kuptohet që pandemia ndërpreu vrullin e disa projekteve të mëparshme për klimën. Por po bëhet e qartë se Covid-19 nuk është një problem i veçantë, por një i ndërlidhur. Shkaku i shumë sëmundjeve, përfshirë Covid-19, është prishja e ekosistemeve. Këto përfshijnë tregtinë e kafshëve të egra që lejuan Covid-19 të kalojë te njerëzit, si dhe ndryshimin e përdorimit të tokës dhe ndryshimin e klimës që sjellin njerëzit dhe kafshët e egra në kontakt të ngushtë.
8. “Një gjë që na ka mësuar kjo pandemi është sa shumë i merrnim gjërat si të mirëqena.” – Laurie Santos, profesoreshë e psikologjisë në Universitetin Yale.
Unë mendoj se një gjë që na ka mësuar kjo pandemi është se sa i merrnim gjërat si të mirëqena. Unë kurrë nuk kam provuar një ndjenjë frike dhe gëzimi në bërjen e aktiviteteve të zakonshme para Covid, por shpresoj se kur të kthehem tek ata pas pandemisë, do të jetë me më shumë mirënjohje dhe mirëkuptim se sa të dashura janë këto aktivitete që nxisin gëzim. Mendoj se të gjithë ne do të bëhemi pak më vlerësues për gjërat e vogla të cilave nuk u kemi kushtuar vëmendje më parë.
