Një psherëtimë lehtësimi përfshiu të gjithë Evropën kur u bë e qartë se Joe Biden do të zëvendësonte Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë.
Udhëheqja e re në Shtetet e Bashkuara do të nënkuptojë se pas katër vjet përçarje në marrëdhëniet transatlantike, ishte një epokë e bashkëpunimit konstruktiv për çështje bilaterale dhe globale.
Por në javët e fundit, ndjenja e mëparshme e lehtësimit i ka lënë vendin nervozizmit. Institucionet demokratike të Amerikës i kanë rezistuar sulmeve ndryshe nga çdo gjë që është parë që nga Lufta Civile. Plaçkitja e Kapitolit të SHBA në 6 Janar, transmetuar drejtpërdrejt në një botë të habitur, nuk do të harrohet shpejt.
Urrejtja dhe përbuzja për demokracinë e shfaqur nga kryengritësit nuk do të zhduken me largimin e Trump.
Miliona mbështetës të Trump në të gjithë vendin do të vazhdojnë të besojnë se zgjedhjet u vodhën.
Trump e ka lënë shoqërinë amerikane thellësisht të plagosur dhe Evropën me një ndjenjë të qëndrueshme nervozizmi dhe shqetësimi për të ardhmen e aleatit të saj.
Shumë ka ndryshuar që nga fillimi i dhjetorit, kur Komisioni Evropian lëshoi një dokument që përshkruan vizionin e tij për bashkëpunimin e ripërtërirë BE-SHBA.
“Me një ndryshim të administratës në SHBA, një Evropë më këmbëngulëse dhe nevojën për të hartuar një botë post-korona”, udhëheqësit e BE panë një “mundësi për të hartuar një axhendë të re transatlantike për bashkëpunimin global”.
Shpresat ishin të mëdha.
Biden dhe ekipi i tij mbresëlënës i këshilltarëve e kanë bërë të qartë se ata do të kontaktojnë miqtë dhe aleatët për tu marrë me sfidat e ngutshme globale të tilla si ndryshimi i klimës, kërcënimet ndaj shëndetit publik dhe ngritja e Kinës.
Por ndërsa institucionet dhe qeveritë evropiane do të qëndrojnë të gatshme t’i përgjigjen thirrjes së Amerikës, ato nuk duhet të presin “lundrim të qetë”.
Erërat kanë ndryshuar.
Një sondazh i 11 vendeve anëtare të BE-së i porositur nga Këshilli Evropian për Marrëdhëniet e Jashtme (ECFR) tregon se qëndrimet evropiane ndaj SHBA-së kanë ndryshuar ndjeshëm gjatë epokës së Trump. Një shumicë e të anketuarve në vendet anëtare të BE-së besojnë se sistemi politik i SHBA ka probleme; që Evropa nuk mund të mbështetet më tek SHBA për mbrojtjen e saj; se Kina do të jetë më e fuqishme se SHBA. brenda një dekade; dhe se Evropa nuk duhet të mbajë anë në një konflikt midis të dyve
Në të gjithë vendet e anketuara, 51% nuk mendojnë se SHBA. mund të kapërcejë ndarjet e saj të brendshme dhe të investojë në zgjidhjen e çështjeve kryesore globale që kanë të bëjnë me të ardhmen e Evropës.
Megjithëse ka sigurisht dallime midis vendeve, ato janë të vogla. Edhe në Mbretërinë e Bashkuar, me “marrëdhëniet e saj të veçanta” me Amerikën, 81% e të anketuarve besojnë se sistemi politik i SHBA-së është shkatërruar plotësisht ose disi. Vetëm në Hungari dhe Poloni shumica beson ndryshe.
Për më tepër, sondazhet e tjera tregojnë se, 60% e Evropianëve do të preferonin që Bashkimi Evropian të qëndronte jashtë rivalitetit Sino-Amerikan.
Vetëm 22% e të anketuarve në sondazhin e ECFR mendojnë se Evropa duhet të mbështesë SHBA-në, ndërsa 6% mendojnë se duhet të përkrahin Kinën.
Qëndrimet rreth SHBA-së janë shumë më të rezervuara sesa në të kaluarën, dhe besimi në aftësinë e Evropës për të formuar të ardhmen e saj është rritur.
Ky ndryshim i qartë i qëndrimeve evropiane nuk mund të vinte në një kohë më të keqe.
Në një botë të ndryshimit të marrëdhënieve të pushtetit, bashkëpunimi SHBA-BE është i nevojshëm urgjentisht.
Nuk ka asnjë mënyrë që secila palë të përballet me sfidat globale vetëm.
Por nervozizmi i evropianëve pas ngjarjeve të fundit në SHBA nuk mund të largohet kaq thjesht.
Do të vonojë, duke nënkuptuar të paktën një farë ndikimi në diplomaci dhe politikëbërje.
Rreziku i menjëhershëm është që trazirat politike të Amerikës do të forcojnë ata që tashmë po bëjnë thirrje që Evropa të hapë rrugën e saj, të ndërtojë barriera të reja ose të tërhiqet nga bota.
Nëse aleati tradicional dhe natyror i Evropës nuk është më i besueshëm, çfarë zgjedhje tjetër ka? Kjo është pyetja që varet tani nga politikat evropiane dhe debatet e strategjisë.
Biden, natyrisht, do të mirëpritet me një gëzim gati-universal në pjesën më të madhe të Evropës. Por do të duhet shumë më shumë kohë për të zgjidhur çështjen nëse Trump ishte një devijim historik apo paralajmërues i asaj që ende nuk do të vijë.
Si e tillë, zhvendosja në opinionin publik evropian do të paraqesë një sfidë të vazhdueshme për udhëheqësit amerikanë dhe evropianë.
Administrata e Biden duhet të bëjë gjithçka që mundet për të rivendosur besimin në shoqërinë amerikane dhe politikëbërjen; dhe udhëheqësit evropianë duhet të bindin një audiencë të brendshme skeptike se duhet të mbështesë masat për të rivendosur lidhjet transatlantike.
Sondazhi i ECFR sugjeron që udhëheqësit evropianë të kenë punën e prerë për ta. Por dështimi nuk është një opsion.
Me një udhëheqje të re në Uashington, DC, tani është koha për të siguruar që makthi i katër viteve të fundit të mos përsëritet më.
Carl Bildt ishte ministër i jashtëm i Suedisë nga 2006 në 2014 dhe kryeministër nga 1991 në 1994, kur negocioi pranimin e Suedisë në BE. Një diplomat i njohur ndërkombëtar, ai shërbeu si i Dërguari Special i BE në ish Jugosllavi, Përfaqësuesi i Lartë për Bosnje dhe Herzegovinën, i Dërguari Special i KB për Ballkanin dhe Bashkë-Kryetari i Konferencës së Paqes të Dejtonit. Ai është bashkëkryesues i Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Bota po tronditet nga kriza e trefishtë!
Amerika nuk duket më aq e fortë!
Çfarë mund të presë Gjermania nga një president Biden?
