Qëndrimi i politikës së jashtme të Pekinit ndaj SH.B.A. mund të ndihmojë në informimin e strategjisë së Uashingtonit.
Vite më parë në Pekin, unë intervistova shefin ekzekutiv të një kompanie evropiane të teknologjisë së pastër që ishte një udhëheqëse e tregut në Kinë në atë kohë.
E pyeta ekzekutivin se si e shihte biznesin duke ecur përpara, dhe ai tha se ndihej optimist, kompania do të ishte në vendin e katërt brenda pesë viteve të ardhshme. U befasova. Pse rënia nga maja në pozicionin e katërt përbënte një lajm të mirë? Dhe si mund të ishte ai aq preciz në parashikimin e tij për të ardhmen? Sepse u përgjigj ai, kjo është ajo që udhëheqësit e partive Komuniste i kishin thënë se do të ndodhte ndërsa konkurrentët vendas lëviznin në treg.
Ishte një nga shumë momentet në dy dekadat e fundit që më bëri të pyes veten pse politikëbërësit amerikanë dhe udhëheqësit e korporatave nuk menduan ndonjëherë që Kina thjesht do të zinte vendin e saj në sistemin ekzistues të rendit botëror dhe tregtisë. Pse një komb kaq i madh, me historinë e tij të gjatë, kulturën e pasur, sistemin unik politik dhe tregun e jashtëzakonshëm, nuk do të krijonte rregullat e veta?
Sigurisht që e ka bërë këtë gjë. Ndoshta e vetmja gjë e mirë që administrata e Donald Trump bëri ekonomikisht ishte të ndalonte shtirjen se problemi “një botë, dy sisteme” nuk ekzistonte. Ndërsa ish-presidenti nuk kishte një strategji koherente për të kundërshtuar ngritjen ekonomike të Kinës dhe retorika e tij negative ndaj Kinës nuk e ndihmoi Amerikën, katër vitet e kaluara të paktën i dhanë fund verbërisë së qëllimshme.
Pavarësisht se sa joshëse mund të jetë tremujori i ardhshëm i rritjes në tregun kinez për drejtuesit e korporatave, nuk ka garanci se fusha e lojës do të jetë e ndershme ose se rregullat nuk do të ndryshojnë në çdo kohë, veçanërisht në ato më strategjiket, në sektorët më të larta rritjes.
Ky është realiteti që administrata e Joe Biden tani duhet të ketë parasysh ndërsa krijon politikën e saj të Kinës. Si profesor i shkencave politike Minxin Pei së fundmi ka vënë në dukje gjatë një takimi të Këshillit për Marrëdhënie me Jashtë, pozicionin e politikës së jashtme të Kinës politika ndaj SHBA-së të bazohet në tre gjëra: një rënie e perceptuar e SHBA, mundësitë e perceptuar për zhvillimin e vet ekonomik dhe politik të Kinës, dhe ambiciet masive të Presidenti Xi Jinping.
Këto pika duhet të ndihmojnë në informimin e strategjisë së vetë Amerikës ndaj Kinës.
Së pari, është e rëndësishme që Presidenti Joe Biden të mbajë të rrënjosur në realitet pritjet për bashkëpunim.
Kina e Xi-së nuk do të bëjë asgjë që nuk është në mënyrë të qartë në interes të shtetit. Kjo lë pak fusha me interes të mbivendosur për të dy vendet. Më i madhi është ndryshimi i klimës. Në një botë ideale, teknologjitë amerikane dhe evropiane do të kombinoheshin me një prodhim kinez në shkallë të gjerë me kosto të ulët për ta larguar botën nga karburantet fosile.
Por ne nuk jetojmë në një botë ideale. Midis vjedhjes së pronës intelektuale kineze, paaftësia e lojtarëve të jashtëm për të marrë qasje të drejtë në treg në sektorët me rritje më të lartë dhe praktika të dyshimta të punës, bashkëpunimi më aktiv në teknologjinë e pastër është i pamundur.
Më e mira për të cilën që mund të shpresohet është që të dy palët të bien dakord të mos minojnë në mënyrë aktive përpjekjet e njëra-tjetrës dhe të bashkohen për qëllimet e ndara të emetimeve dhe standardet e teknologjisë.
Kjo do të ishte më e lehtë nëse Amerika dhe Evropa do të kishin një qasje të përbashkët ndaj Pekinit. Mosmarrja e Gjermanisë në bord me sanksionet e saj tregtare kundër Kinës ishte një nga gabimet më të mëdha ekonomike të administratës Trump (dhe kjo thotë shumë). Si Evropa dhe Amerika ndajnë shumë shqetësime të njëjta në lidhje me merkantilizmin kinez, i cili krijon një fushë të padrejtë loje dhe çështjet e të drejtave të njeriut.
Evropianët janë zhgënjyer në mënyrë të kuptueshme nga humbja e besimit dhe bashkëpunimit gjatë viteve të Trump. Por marrëveshja e fundit tregtare e BE- së me Kinën, e cila duket e verbër ndaj papajtueshmërive midis kapitalizmit të mbikëqyrjes së shtetit dhe demokracisë liberale të stilit evropian, është një veprim i keq.
Kështu është përqafimi i ri i presidentit francez Emmanuel Macron për Rusinë. Duke pasur parasysh lidhjet historike midis Evropës dhe Azisë, është e lehtë të imagjinosh lidhje më të ngushta midis dy rajoneve. Por kjo do të vijë me një kosto të madhe për vlerat e shpallura të Evropës.
Brukseli e di këtë dhe Biden duhet të vazhdojë të nxisë një rivendosje të marrëdhënieve transatlantike, si dhe një “koalicion të vullnetit”. Në Azi, vende të tilla si India, Australia dhe Japonia mund të punojnë së bashku me SH.B.A. dhe BE për të riformuar zinxhirët e furnizimit dhe për të minimizuar fuqinë kineze në Tajvan ku industria gjysmëpërçuese është tashmë një pikë konflikti dhe Deti i Kinës Jugore.
Ndoshta më e rëndësishmja, Amerika duhet të përballet me sfidën e Kinës duke forcuar kapacitetin në vend, në arsim, infrastrukturë, teknologji me rritje të lartë dhe pjesë të ekosistemit industrial gjithashtu. Prodhimi nuk ka rëndësi si një lloj zgjidhje për punësimin në klasën e mesme (robotët do të bëjnë gjithnjë e më shumë punë në fabrikë), sepse zotërimi i pjesëve kryesore të bashkësive industriale është thelbësore për inovacionin.
Kina vetë është gjithnjë e më e përqendruar në ruajtjen e strategjisë së saj në prodhim, edhe pse shërbimet luajnë një rol më të madh në ekonomi.
Siç tha Biden në Konferencën e Sigurisë së Mynihut muajin e kaluar, SH.B.A. “do të punojë me Pekinin kur është në interes të Amerikës ta bëjë këtë”. Perëndimi nuk do të riformojë Kinën. Por duhet të ndryshojë mënyrën se si i përgjigjet sfidës.
Opinion nga: Rana Foroohar
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H, konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
