Në fillim të viteve 1930, Presidenti i SHBA Franklin D. Roosevelt prezantoi Marrëveshjen e Re në një përpjekje për të luftuar efektet e Depresionit të Madh. Programi kishte tre shtylla kryesore: lehtësimin (për të papunët), rimëkëmbjen (e ekonomisë dhe krijimin e vendeve të punës) dhe reformën (përmes rregulloreve të reja dhe programeve të mirëqenies sociale).
Kriza COVID-19 paraqet një mundësi për një tjetër Marrëveshje të Re, një që mbron dhe mbështet punonjësit informalë, nëse zgjedh 61% të punës globale, nëse nuk keni sigurim shëndetësor, shtytje për pension ose pension. Shumica e punonjësve të tyre prodhojnë mallra për trajtimin e ushqimit, qumështit, veshjet, këpucët dhe strehimi, ose ofrimi i shërbimit shëndetësor shëndetësor, kujdesi për fëmijët, kujdesi për moshuarit, pastrimi, shpërndarja, transporti, menaxhimi i mbeturinave dhe shpërndarja e ushqimit .
Natyra e domosdoshme e këtyre vendeve të punës, të cilat pandemia i ka theksuar, kërkon një strategji me të njëjtat tre shtylla që FDR mbështetje, lehtësimin, rimëkëmbjen dhe reformën, por që të gjitha synojnë të ndihmojnë punëtorët informalë. Megjithatë, shumë aspekte të masave aktuale të rimëkëmbjes COVID-19 të qeverive kërcënojnë punëtorët informalë.
Në fillim të vitit 2020, Organizata Ndërkombëtare e Punës parashikoi që pandemia COVID-19 dhe bllokimet shoqëruese do të shkatërronin ose minonin jetesën e 80% të fuqisë punëtore informale globale, ose 1.6 miliardë punëtorë. Në mënyrë të ngjashme, një studim i 12 qyteteve nëpër botë nga Gratë në Punësim Informal: Globalizimi dhe Organizimi (WIEGO) zbuloi se 70% e punëtorëve informalë të anketuar kishin zero fitime gjatë bllokimeve të pikut. Prandaj, shumë u desh të zvogëlojnë shpenzimet, të shterojnë kursimet, të hipotekojnë ose të shesin asete dhe të hyjnë më thellë në borxhe, duke hendikepuar perspektivat e tyre të rimëkëmbjes ekonomike.
Studimi i WIEGO gjithashtu zbuloi se përgjigjet lehtësuese të qeverive COVID-19 kanë qenë të dobëta dhe të pabarabarta, duke reflektuar linjat e mëparshme të gabimeve në politikat sociale dhe mbrojtjen sociale. Një punëtor me bazë në Pleven, Bullgari, theksoi se qeveria kishte propozuar shumë masa lehtësimi, por jo për ekonominë informale. “Një prej kushteve kryesore (për ndihmë) janë kontributet e paguara të sigurimeve shoqërore,” tha ajo. “Shumë nga anëtarët tanë [të HomeNet Evropës Lindore] nuk paguajnë. Kjo është arsyeja pse ne nuk morëm ndonjë mbështetje.” Po kështu, sekretari i Shoqatës së Mbledhësve të Mbeturinave të Kpone në Akra, Ganë, tha se “ne nuk kemi marrë ndonjë mbështetje nga qeveria.”
Qeveritë priren të favorizojnë korporatat dhe ndërmarrjet zyrtare mbi ekonominë informale kur heqin ose lehtësojnë kufizimet. Por pse duhet të lejohen që qendrat tregtare të rihapen kur tregjet e rrugëve nuk janë? Pse duhet që restorantet, por jo shitësit ambulantë, të lejohen të përdorin trotuare dhe gjire parkimi për të shërbyer ushqim? Më keq, shumë qeveri po përdorin krizën COVID-19 si pretekst për të arrestuar punëtorë informalë, për t’i dëbuar ata nga rrugët, deponitë dhe hapësirat publike dhe për të shkatërruar pajisjet e tyre. Bërësit e politikave po nxisin gjithashtu masa që synojnë të shtypin punëtorët informalë dhe aktivitetet që sigurojnë jetesën e tyre.
Për më tepër, ka prova në rritje që fondet e ndihmave pandemike të qeverive dhe paketat e stimujve po kapen nga elitat ekonomike, jo nga të papunët ose pronarët e bizneseve të vogla për të cilët ishin menduar, aq më pak nga punëtorët informalë në bazën e piramidës ekonomike. Në Shtetet e Bashkuara, korporatat e mëdha morën hua federale të pagave të destinuara për bizneset e vogla. Në Indi, firmat e mëdha lobuan me sukses për të rritur pragun e investimeve për kompanitë e mesme në mënyrë që ata të mund të përfitonin nga huatë e destinuara për ndërmarrjet mikro, të vogla dhe të mesme.
Një studim i Bankës Botërore botuar në Shkurt 2020, ashtu si mbërriti pandemia, zbuloi se aq sa një e gjashta e ndihmës së huaj e destinuar për vendet më të varfra të botës po derdhej në llogaritë bankare në parajsat e pasura të taksave. Por institucionet financiare ndërkombëtare dhe qeveritë kombëtare besojnë se mbështetja e sektorit privat të korporatave është thelbësore për rimëkëmbjen ekonomike dhe kështu u kanë siguruar firmave miliarda dollarë për t’i ndihmuar ata të vazhdojnë të operojnë dhe të mbajnë punë gjatë krizës.
Komuniteti ndërkombëtar duhet të pranojë që sektorët privatë dhe publik të kombinuar përbëjnë më pak se gjysmën e të gjitha vendeve të punës në mbarë botën dhe pak më pak se 20% të njësive ekonomike. Pse të mos derdhni fondet e ndihmës dhe rimëkëmbjes në bazën e gjerë të piramidës ekonomike në vend të majës dhe të ndërtoni një rimëkëmbje të drejtë nga poshtë?
Bota po përballet me një krizë ekzistenciale që shtron pyetje thelbësore nëse duhet të vendosen njerëzit dhe natyra përpara pronarëve të kapitalit dhe teknologjisë dhe nëse duhet të mbrohen të drejtat e personave në nevojë ose interesat e elitës politike dhe ekonomike. Ky është një moment përcaktues: a do të ndjekë komuniteti global thirrjen mbarëbotërore për drejtësi sociale dhe ekonomike?
Një marrëveshje e re për punëtorët informal është jetike në mënyrë që të sfidohen padrejtësitë raciale dhe ekonomike të ekspozuara dhe të përkeqësuara nga kriza COVID-19. Ajo duhet të përballet me narrativat mbizotëruese që stigmatizojnë punëtorët informalë si një problem. Dhe duhet të fillojë me dy angazhime themelore që nuk kërkojnë burime të konsiderueshme financiare, por më tepër një ndryshim në mendësi.
E para është të mos bësh dëm. Qeveritë duhet të ndalojnë ngacmimet, dëbimet dhe shpronësimet e punëtorëve informalë, jeta e të cilëve është kërcënuar gjatë krizës. Ndërsa punëtorët informalë anembanë botës ankoheshin gjatë lartësisë së bllokimeve të COVID-19: “Ne do të vdesim nga uria, jo nga virusi”.
Angazhimi i dytë duhet të jetë “asgjë për ne pa ne”. Qeveritë duhet t’i konsiderojnë punëtorët informalë si aktorë të ligjshëm ekonomikë dhe t’i ftojnë udhëheqësit e tyre në tryezë kur diskutojnë dhe planifikojnë lehtësime, rimëkëmbje dhe reforma.
Nëse të gjithë udhëheqësit kombëtarë dhe agjencitë ndërqeveritare respektojnë këto angazhime, bota mund të kapërcejë krizën COVID-19 në një mënyrë që siguron një të ardhme më të mirë, më të drejtë për të gjithë.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Project Syndicate
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Bota është në luftë! Kina fitoi betejën e parë!
As Amerika nuk ishte e përgatitur për koronavirusin…
Bota do të mbajë mend çfarë bëri Kina, jo çfarë tha!
