Herët në mëngjesin e së shtunës së kaluar, Rexhep Tajip Erdogan, presidenti perandorak i Turqisë, pati një moment “Donald Trump”.
Në vend të një prej zemërimeve të ish-presidentit amerikan në Twitter, Erdogan lëshoi dekrete.
E para, pushimi i guvernatorit të bankës qendrore, mund të përbëjë vetëvrasje ekonomike.
E dyta, tërheqja nga një traktat për të parandaluar dhunën ndaj grave që Turqia ishte e para për të nënshkruar një dekadë më parë, kërcënon të varrosë mbetjet e reputacionit të vendit si një demokraci që mbron të gjithë qytetarët.
Një përmbledhje e shkurtër.
Nëntorin e kaluar, lira, monedha e Turqisë, ishte duke rënë.
Vendi po hynte në krizën e dytë të monedhës në dy vjet që kur Berat Albayrak, dhëndri i presidentit, mori ministrinë e financave.
Ai kishte idenë e vjehrrit të tij se normat e interesit janë “nëna e çdo të keqe”, duke refuzuar të rrisë normat për të frenuar inflacionin, duke djegur më shumë se 100 miliardë dollarë në një mbrojtje të dështuar të lirës.
Papritmas, Albayrak u bë një tjetër viktimë e fundjavës.
Monedha u rikthye ndërsa Erdogan caktoi Naci Agbal, paraardhësi i tij në financë, në krye të bankës qendrore.
Të brendshmit thonë se Agbal, besnik, por ekonomikisht ortodoks dhe kritik, e bindi Erdoganin se ekonomia ishte në rrezik dhe, bashkë me të, trashëgimia e presidentit dhe partisë së tij në pushtet Drejtësia dhe Zhvillimi (AKP).
Teoritë e konspiracionit për largimin e papritur janë të shumta. Me shumë gjasa, Erdogan thjesht nuk i pëlqente shifrat.
Të enjten, Agbal kishte befasuar tregjet me një rritje të mprehtë të normave të interesit prej 200 pikë bazë.
Që nga nëntori ai ka rritur normat me 8.75 pikë përqindje në 19 përqind.
Për më tepër, inflacioni turk mbeti i lartë.
Për Erdogan, kjo ishte me siguri provë se teoria e tij se rritja e normave të interesit përshpejtohet në vend se të frenonte inflacionin ishte e saktë.
Zëvendësuesi i Agbal, Sahap Kavcioglu, një bankier pak i njohur, ish-deputet dhe kolumnist brohoritës në një tabloid të AKP-së, sigurisht që beson kështu.
Rikthimi te politikat monetare të çuditshme mbart rreziqe të mëdha.
Konfliktet me aleatët e saj evropianë dhe amerikanë mbi kufijtë detarë në Mesdhe dhe, si një anëtar i NATO-s, duke blerë raketa ruse dhe duke goditur sanksione ndaj Iranit, e lënë atë të prekshëm nga masat ndëshkuese.
Por bomba monetare e Erdoganit pothuajse zbehet krahas tërheqjes së tij nga Konventa e Stambollit, traktati i Këshillit të Evropës për të luftuar dhunën ndaj grave.
“Ky është një tunel shumë i errët që po kalojmë”, tha Elif Shafak, romancieri i mirënjohur Turk, për FT Weekend Festival disa orë pas dekretit.
Masa është përpjekja e fundit e Erdogan për sundimin e ligjit brenda dhe jashtë vendit.
Ai e ka shtypur pavarësinë e gjyqësorit turk.
Një AKP e zbrazur është më shumë si një opozitë sesa një parti qeverisëse në prag të dekadës së saj të tretë në pushtet.
Ky është një demonstrim i fuqisë, por edhe i dobësisë.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Le Monde’: Erdogan s’do heqë dorë nga qëllimet e tij!
“Erdogan nuk e mbajti fjalën për konfliktin në Libi”
