Më 23 Mars, Ministri i Jashtëm kinez Uang Yi dhe homologu i tij rus, Sergey Lavrov, u ulën për një takim midis tyre. Bisedimet e nivelit të lartë erdhën vetëm një ditë pas një shkëmbimi publik midis zyrtarëve të lartë amerikanë dhe kinezë në Anchorage, Alaska, dhe në kontrast të mprehtë, ministrat e jashtëm kinezë dhe rusë patën një ton miqësor. Së bashku, ata hodhën poshtë kritikat perëndimore të të dhënave të tyre të të drejtave të njeriut dhe lëshuan një deklaratë të përbashkët duke ofruar një vizion alternativ për qeverisjen globale. Rendi ndërkombëtar i udhëhequr nga SH.B.A., tha Lavrov, “nuk përfaqëson vullnetin e komunitetit ndërkombëtar”.
Brenda disa ditësh prej saj, Rusia filloi të grumbullojë trupa përgjatë kufirit të Ukrainës – numri më i madh që nga aneksimi i Krimesë nga Moska në 2014. Njëkohësisht, Kina filloi kryerjen e ushtrimeve sulmuese amfibë dhe inkursione ajrore në të ashtuquajturën zonë identifikuese të mbrojtjes ajrore të Tajvanit në frekuencën më të lartë në gati 25 vjet. Këto lëvizje ushtarake kanë ringjallur shqetësimet në Uashington për thellësinë e mundshme të koordinimit kinez-rus.
Për Shtetet e Bashkuara, përballja me këta kundërshtarë të vendosur qartë do të jetë një urdhër i gjatë dhe të dy vendet do të ndajnë në mënyrë të pashmangshme vëmendjen, aftësitë dhe burimet e Uashingtonit. Ngjarjet e javëve të fundit bëjnë të qartë se administrata e Presidentit Joe Biden do të ketë vështirësi në menaxhimin e sjelljes kineze pa adresuar mbështetjen e Moskës për Pekinin dhe se Uashingtoni tani duhet të llogarisë se si reagimi i tij ndaj një kundërshtari do të formojë llogaritjen e tjetrit.
Problemet që të dy vendet paraqesin për Uashingtonin janë të dallueshme, por konvergjenca e interesave të tyre dhe plotësimi i aftësive të tyre – ushtarake dhe ndryshe – e bëjnë sfidën e tyre të kombinuar ndaj fuqisë së SHBA më të madhe se shuma e pjesëve të saj. Kina, në veçanti, po përdor marrëdhëniet e saj me Rusinë për të mbushur boshllëqet në aftësitë e saj ushtarake, për të përshpejtuar inovacionin e saj teknologjik dhe për të plotësuar përpjekjet e saj për të minuar udhëheqjen globale të SHBA. Çdo përpjekje për të adresuar sjelljen destabilizuese të Rusisë ose Kinës duhet të llogarisë tani partneritetin e thelluar të dy vendeve.
Administrata e Biden ka sinjalizuar se Kina është përparësia e saj numër një e politikës së jashtme. Presidenti e ka quajtur Pekinin “konkurentin më serioz” dhe theksoi se abuzimet ekonomike të Kinës, shkeljet e të drejtave të njeriut dhe aftësitë ushtarake përbëjnë një kërcënim për interesat dhe vlerat e SHBA. Në të njëjtën kohë, administrata e ka ulur me të drejtë Rusinë në një shqetësim të nivelit të dytë. Por Uashingtoni nuk duhet ta nënvlerësojë Moskën. Presidenti rus Vladimir Putin mbikëqyr një ushtri shumë të aftë dhe ka treguar se ai është i gatshëm ta përdorë atë. Nga frika e humbjes së vëmendjes, Putini po kërkon mënyra për të detyruar Shtetet e Bashkuara të merren me Moskën dhe ka të ngjarë të shikojë një marrëdhënie me Pekinin si një mjet për të forcuar dorën e tij.
Rusia ka ndjekur lidhje të tilla pjesërisht duke i shitur armë të sofistikuar ushtrisë kineze. Sistemet e prodhuara nga Rusia forcojnë aftësitë e mbrojtjes ajrore të Kinës, anije dhe nëndetëse, të cilat shërbejnë për të forcuar qëndrimin e Kinës kundër Shteteve të Bashkuara në Indo-Paqësor. Rusia dhe Kina kanë kryer stërvitje të përbashkëta ushtarake – përfshirë patrullimet strategjike të bombarduesve në Indo-Paqësor dhe stërvitjet detare me Iranin në Oqeanin Indian – me frekuencë dhe kompleksitet në rritje. Aktivitete të tilla sinjalizojnë vendet e tjera se Pekini dhe Moska janë të gatshëm të sfidojnë dominimin e SHBA. Për më tepër, të dy shtetet kanë zhvilluar bashkëpunim teknologjik që përfundimisht mund t’i lejojë ata të arrijnë rezultate më shpejt së bashku sesa Shtetet e Bashkuara mund të bëjnë më vete.
Çdo përpjekje për të adresuar sjelljen e Rusisë dhe Kinës duhet të japë llogari për thellimin e partneritetit të dy vendeve.
Lidhja midis dy vendeve është më shumë se strategjike, pasi Kina dhe Rusia po mësojnë nga njëri-tjetri kur bëhet fjalë për taktikat autoritare. Përhapja agresive e Pekinit e fushatave dezinformuese COVID-19, për shembull, tregon se udhëheqësit e tij kanë filluar të adoptojnë metoda të Kremlinit për një kohë të gjatë. Në vend që thjesht të promovojnë dhe amplifikojnë narrativat pozitive për Partinë Komuniste, fushatat e Pekinit kërkojnë të mbjellin konfuzion, përçarje dhe dyshim për vetë demokracinë.
Pas shenjave nga Pekini, Moska nga ana e saj po mëson të rikthejë lirinë relative të sferës në internet të Rusisë – një detyrë e bërë më urgjente që kur Alexei Navalny u kthye në janar dhe protestat masive përfshinë vendin.
Përmes mjeteve të përbashkëta, Kina dhe Rusia popullarizojnë qeverisjen autoritare, ulin mbrojtjen e të drejtave të njeriut, dhe të krijojnë norma të rrezikshme rreth sovranitetit kibernetik dhe të internetit. Të dy vendet mbështesin njëri-tjetrin për këto çështje në forume shumëpalëshe. Disa nga ky koordinim janë padyshim më shumë ngjarje aksidentale sesa të qëllimshme, por të dy vendet po këndojnë nga e njëjta fletë muzikore.
Për Rusinë, përfitimet ekonomike të një marrëdhënie të fortë me Kinën nuk janë kurrë larg shikimit. Moska po punon me Pekinin për të zbutur efektet e sanksioneve amerikane dhe evropiane dhe, në fund të fundit, për të zvogëluar superioritetin e Uashingtonit në sistemin ekonomik global – një ndryshim që do të zvogëlonte efikasitetin e mjeteve ekonomike amerikane. Kremlini i është drejtuar Pekinit për investime kapitale, një treg për eksportet e armëve dhe komponentëve të mbrojtjes që Rusia nuk mund t’i përdorë më në Perëndim. Pas takimit SHBA-Kinë në Alaskë, Lavrov theksoi nevojën për të lëvizur larg përdorimit të dollarit dhe sistemeve të pagesave ndërkombëtare të kontrolluara nga Perëndimi.
Administrata e re e SH.B.A.-së ka inkuadruar konkurrencën me Kinën dhe Rusinë në terma ideologjikë – një “debat themelor në lidhje me të ardhmen dhe drejtimin e botës sonë”, siç tha Biden. Kjo qasje është e shëndoshë. Kina dhe Rusia po punojnë për të minuar demokracinë liberale, një koncept që të dy regjimet e shohin si një kërcënim të drejtpërdrejtë për aspiratat e tyre dhe kontrollin e pushtetit. Për këtë arsye, ndër të tjera, të dy vendet kërkojnë të dobësojnë pozicionin e SHBA në rajone të rëndësishme dhe institucione ndërkombëtare.
Rekomandimi i administratës së Biden ndaj aleatëve dhe multilateralizmi do të pengojë përpjekje të tilla. Po kështu, përpjekjet e Biden për të forcuar sistemet demokratike politike do të dëmtojnë përpjekjet kineze dhe ruse për të hedhur dyshime për dëshirueshmërinë e tyre. Përpjekjet e bashkërenduara për të zhvilluar infrastrukturë elastike kibernetike dhe zgjedhore dhe për të ngritur politikat antikorrupsion mund të ndihmojnë në zbutjen e efekteve të ndërhyrjeve malinje.
Megjithatë, Shtetet e Bashkuara nuk mund ta bazojnë strategjinë e tyre vetëm në ripohimin e lidershipit të tyre dhe mbrojtjen e demokracisë, sepse Kina dhe Rusia janë të lidhura jo vetëm nga rreshtimi i botëkuptimeve të tyre por edhe nga plotësimi i burimeve dhe aftësive të tyre. Për shembull, Kremlini nuk beson se ka një të ardhme ekonomike në Perëndim. Ndërsa ngërçi financiar dhe rreziku i paqëndrueshmërisë së brendshme rritet, Kina është bërë një partner gjithnjë e më i rëndësishëm. Duke goditur në themel të kësaj marrëdhënie do të kërkojë që Uashingtoni t’i tregojë Moskës se një farë shkalle bashkëpunimi me Shtetet e Bashkuara është e preferueshme nga nënshtrimi ndaj Pekinit. Formësimi i llogaritjes së Moskës në këtë mënyrë nuk do të parandalojë bashkëpunimin kinez-rus, por mund të kufizojë implikimet më malinje të shtrirjes së tyre.
Marrëdhënia kineze-ruse nuk është e padepërtueshme.
Disa politikëbërës dhe analistë kanë rekomanduar një strategji “të kundërt Nixon” për t’u qetësuar me Rusinë për ta tërhequr atë nga Kina. Në vend të kësaj, ne sugjerojmë një qasje shumë më modeste dhe rritëse, e krijuar për t’u demonstruar njerëzve rreth Putin përfitimet e një politike të jashtme më të ekuilibruar dhe të pavarur ruse. Terreni për të ndjekur një strategji të tillë është i ngushtë, por Uashingtoni mund të fillojë me dëshirën e tij të deklaruar për të përdorur shtrirjen e traktatit të ri të reduktimit të armëve bërthamore si një pikë e shpejtë për dialogun mbi kontrollin e armëve, stabilitetin strategjik dhe mospërhapjen e armëve. Shtetet e Bashkuara mund të angazhohen më tej me Moskën për të lehtësuar kthimin e Iranit në marrëveshjen bërthamore të vitit 2015 dhe për të siguruar një paqe të qëndrueshme në Afganistan.
Në Arktik, gjithashtu, Shtetet e Bashkuara mund të punojnë për të ngadalësuar kthesën e Moskës drejt Pekinit. Uashingtoni duhet të lëvizë menjëherë për të rifilluar forumin e Shefave të Mbrojtjes të Arktikut (CHODS), një hapësirë për dialog me Rusinë dhe partnerët e tjerë të Arktikut të SH.B.A.-së rreth militarizimit në rritje të rajonit. Megjithëse Këshilli i Arktikut është organi kryesor drejtues i zonës, mandati i tij nuk përfshin çështje të sigurisë dhe ushtrisë. Forumi Arctic CHODS mund të ngarkohet me hartimin e udhëzimeve ushtarake për të shmangur konfliktin midis të gjitha palëve. Përpjekje të tilla jo vetëm që do të shmangin një përshkallëzim të rrezikshëm që mund të prishë prioritetet e tjera të politikës së SH.B.A.-së, por gjithashtu mund të sigurojë një trampolinë për bashkëpunimin shtesë SHBA-Rusi.
Veprimet ruse, përfshirë përshkallëzimet ushtarake dhe përpjekjet e vazhdueshme për të minuar institucionet demokratike, kufizojnë mundësitë diplomatike në një periudhë të afërt. Angazhimi kuptimplotë do të jetë minimal për sa kohë që Putini mbetet në pushtet. Përpjekjet e qëndrueshme dhe në rritje për të punuar me Moskën në mënyra që përparojnë interesat e SHBA, megjithatë, mund t’i demonstrojnë elitës rreth Putinit se një alternativë ndaj nënshtrimit është e mundur.
Ndërkohë, Uashingtoni do të duhet t’i kushtojë më shumë burime monitorimit dhe kundërveprimit të efekteve të bashkëpunimit të Pekinit dhe Moskës. Administrata e Biden duhet të zhvillojë lojëra të rregullta luftarake që grumbullojnë Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj potencialisht të NATO-s, përballë Kinës dhe Rusisë. Uashingtoni duhet të përgatitet për t’iu kundërvënë fushatave të koordinuara të ndërhyrjeve që synojnë të manipulojnë ligjërimin publik dhe të minojnë besimin në sistemin zgjedhor të SH.B.A.-së.
Kina dhe Rusia ka të ngjarë të kenë rritur ndarjen e tyre të inteligjencës dhe përpjekjet për të kundërshtuar operacionet e inteligjencës amerikane në të dy vendet. Prandaj, agjencitë amerikane do të duhet të faktorizojnë shqetësimet e ngritura të kundër zbulimit në përpjekjet e tyre për të mbledhur informacion mbi bashkëpunimin në mbrojtje, bashkë-zhvillimin e teknologjisë dhe transferimet e armëve të pazbuluara.
Marrëdhënia kineze-ruse nuk janë të padepërtueshme dhe Shtetet e Bashkuara nuk duhet të shmangen nga masat proaktive për të shfrytëzuar çarjet e saj. Përpjekjet e SHBA për të përfituar nga tensione të vogla mund të mos ndryshojnë trajektoren e përgjithshme të marrëdhënieve të dy vendeve. Në Arktik, për shembull, Rusia po kërkon të kufizojë rolin e shteteve jo-Arktike – veçanërisht Kinës – në qeverisjen rajonale. Shtetet e Bashkuara duhet të mbështesin Moskën në këtë përpjekje, pasi ajo ka një interes në kufizimin e ndikimit kinez në rajon. Veçmas, Rusia është një shitëse kryesore e armëve për vendet që kanë mosmarrëveshje territoriale me Kinën, përfshirë Indinë dhe Vietnamin.
Megjithatë, Ligji Kundër Kundërshtarëve të Amerikës përmes Sanksioneve – miratuar nga Kongresi në 2017 për të kufizuar të ardhurat e Kremlinit nga eksportet e armëve – e ndalon Rusinë të shesë armë në Neu Delhi. Bërësit e politikave duhet të marrin në konsideratë sigurimin e heqjes dorë nga India për të blerë armë ruse, duke lejuar kështu çarjet natyrore midis Pekinit dhe Moskës të rriten.
Së fundmi, Uashingtoni duhet të jetë shumë më i qartë me Moskën se si sjellja kineze dëmton interesat ruse. Një parim i vjetër i politikës së jashtme ruse është krijimi i Moskës si një aktor i pavarur dhe i palidhur në një botë multipolare. Disa analistë dhe elitat ruse janë të shqetësuar për nënshtrimin në rritje të Rusisë ndaj Pekinit. Ndërsa Kina shkel interesat ruse në Bjellorusi, Iran dhe gjetkë, Shtetet e Bashkuara duhet të kërkojnë të ngrenë pyetje mes njerëzve rusë dhe elitës qeverisëse rreth mençurisë së qasjes aktuale, me shpresën se udhëheqësit e ardhshëm do të hartojnë një kurs më neutral.
Administrata e Biden tashmë ka një listë të gjatë të detyrave urgjente të lidhura me Kinën dhe Rusinë. Përpjekja për të shkurtuar marrëdhëniet e dy vendeve i përket këtij katalogu. Të menduarit krijues për mënyrën e kufizimit të bashkëpunimit midis Pekinit dhe Moskës – duke shmangur veprimet që përforcojnë hyrjen e tyre – do të jetë kritik për mbrojtjen e interesave të SH.B.A.-së dhe demokracive liberale në dekadat e ardhshme.
Përkthyer dhe përshtatur nga Foreign Affairs/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
