Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan tha se ndërtimi i një kanali shumë miliardë dollarësh, një alternativë ndaj ngushticës së Bosporus të Stambollit, do të fillojë në fund të qershorit ndërsa pandemia vazhdon të rritë dëmin e saj në ekonominë e sëmurë të vendit.
Njoftimi i Erdogan të Shtunën erdhi një dekadë pasi ai zbuloi për herë të parë “projektin e tij të çmendur” dhe në një kohë kur mbështetja e tij ka arritur nivelin më të ulët të të gjitha kohërave. Kanali i Stambollit prej 45 kilometrash (28 milje) do të kushtonte rreth 15 miliardë dollarë dhe do të lidhte Detin e Zi me Detin e Marmarasë, thonë zyrtarët.
Qeveria thotë se ka për qëllim të lehtësojë trafikun e transportit dhe rrezikun e aksidenteve në Bosporus, i cili përgjysmon qytetin më të madh të Turqisë.
Erdogan po vë bast se ndërtimi i kanalit dhe ngritja e qyteteve të reja përgjatë rrugës së tij do të krijojnë mijëra vende pune dhe pasuri që do të rrisin në mënyrë dramatike rritjen ekonomike të vendit dhe do të përmbysin rrëshqitjen e popullaritetit të tij përpara zgjedhjeve presidenciale të vitit 2023. Pakënaqësia është rritur për trajtimin e qeverisë Erdogan të ekonomisë dhe për akuzat për korrupsion nga një shef mafie, të cilin ai e ka hedhur poshtë.
Gjatë sundimit 18-vjeçar të presidentit, Turqia ka derdhur dhjetëra miliarda dollarë në projekte gjigande të infrastrukturës, duke përfshirë aeroportin e ri të Stambollit, një urë të re mbi Bosporus dhe spitalet masive të qytetit.
Rruga ujore e planifikuar parashikohet të krijojë një qytet të ri prej gjysmë milioni, me disa ura që lidhin të dy anët. Aksionet e zhvilluesit të pronave shtetërore të Turqisë Emlak Konut dhe prodhuesit të çimentos Akcansa Cimento, një partneritet midis HeidelbergCement dhe Sabanci Holding, u ngjitën deri në 6.4% dhe 7.6%, përkatësisht të hënën.
“Ne do të hedhim themelet e Kanalit të Stambollit në fund të Qershorit,” tha Erdogan në ceremoninë e hapjes së një kulle sinjali TV në përvjetorin e kapjes së Stambollit nga Turqit Osmanë në 1453 të Shtunën, një ditë pasi përuroi një gjigant xhamia në sheshin qendror Taksim të Stambollit. “Ne do të ndërtojmë dy qytete në të djathtë dhe të majtë të Kanalit. Me këto dy qytete, bukuria dhe rëndësia strategjike e Stambollit do të rriten”, tha ai.
Në mënyrë që të zbusë ndikimin e pandemisë në ekonomi, qeveria e tij po lufton për të hapur ekonominë dhe për të ringjallur industrinë e turizmit duke rritur vaksinat. Qëllimi është të zvogëlohet deficiti i llogarisë korente dhe të lehtësohen vuajtjet e bizneseve që janë ankuar për mbështetje të pamjaftueshme të qeverisë dhe familjeve që po thahen nën inflacionin në rritje.
Erdogan ka hedhur poshtë shqetësimet e rivalëve të tij politikë se projekti do të godiste taksapaguesit, mjedisin dhe nënshkrimin e një marrëveshje të shekullit të 20-të që synon të sigurojë stabilitetin dhe sigurinë në Detin e Zi. Erdogan ka thënë se Turqia nuk do të dalë nga Konventa e vitit 1936 Montreux por tha se anijet luftarake do të jenë në gjendje të përdorin kanalin.
Kryetari i Bashkisë së Stambollit, Ekrem Imamoglu, i cili shihet si një sfidues i mundshëm i ardhshëm i Erdoganit, është plotësisht kundër projektit, duke thënë se ai do të “asgjësojë” burimet ujore për 16 milion banorët e Stambollit, do të shkatërrojë natyrën e provincës pa riparim dhe do ta bëjë atë të pajetueshme. Prokurorët turq të Premten kërkuan burgosjen e Imamoglu, fitorja e të cilit në 2019 përfundoi më shumë se një çerek shekulli kontrolli mbi Stambollin nga partia e Erdoganit dhe paraardhësit e saj, me akuzat e pretendimeve të fyerjes së vëzhguesit të zgjedhjeve të vendit.
Njerëzit e Stambollit zgjodhën Imamoglu në 31 Mars për të parandaluar shkatërrimin e gjelbërimit, qyteti të mos varroset në çimento, njerëzit të mos trajtohen me poshtërim dhe në fund të bllokojnë formimin e këtij sistemi fanatik të quajtur Canal Istanbul”, Meral Aksener, kreu i opozitës Partia Iyi e cila mbështeti kandidaturën e Imamoglu, tha në një ceremoni konkurruese duke shënuar kapjen e Stambollit të Shtunën.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Bloomberg
