Dr (c). Igli Tola,
Pedagog, Fakulteti i Ekonomisë UT
Guvernatori i B.SH, z. Gent Sejko dje prezantoi kartëmonedhën e re, e cila do të fillojë të emetohet për përdorim masiv nga 30 Qershori.
. . .
Një ‘hap’ së paku i çuditshëm dhe jo koherent me realitetin; teksa si BE, SHBA, etj po marrin masa për të hequr nga qarkullimi prerjet e mëdha të kartëmonedhave të tyre respektive: 500€ (‘LEJLA) dhe $100. Si fillim, në 2019 BQE (Banka Qendrore Evropiane) stopoi prodhimin e kartëmonedhës 500€. Arsyeja ishte e thjeshtë; presioni dhe shqetësimi i ngritur ndër vite nga akademikët, agjensitë e rendit dhe ministrat e financave të Unionit prej fillim viteve 2000; se 500€ ishte bërë shumë i popullarizuara në fasilizimin e financimit dhe transfertave të trafikut të narkotikëve, trafikimit të qenieve njerëzore dhe terrorizmit.
Aq i madh ishte ky shqetësim saqë u vërtetua se Euro (respektivisht prerja 500€), ia doli në pak vite të ‘zbriste nga froni’ dollarin amerikan në rang global për posedim (përdorim) nga grupet kriminale. Nga Jakuza në Japoni, Ndrangheta në Itali, e çdo grupim tjetër në Azi, Amerikë; filluan të përdorin 500€ për tregëti dhe rrezervuar kapitalin monetare. Më lehtë lëvizen apo ruhen ‘pirgje’ prej 500€, sea prej $100. Pesha e 1 Milion dollarëve në prerje $100 është as 10 kg (9.97 kg / 22 pounds); kurse Shuma ekuivalente në kartëmonedha 500€ sa 20% (afro 2 kg / 4.4 pounds).
Që në 2010 autoritetet britanike vlerësonin se 90% e “500€” të shitura në MB ishin në duart e krimit dhe invazorëve. Një analizë tjetër e BundesBank (Banka Qendrore e Gjermanisë) zbuloi se nga 2002-2009, më shumë se 70% e “500€” të lëshuara në Gjermani shkuan jashtë shtetit, me gjysmën e kësaj sasie të zbarkuar posaçërisht në Rusi. Të njëjtën gjë po diskutojnë edhe shumë vende të tjera: Amerika dhe Australia për $100, Zvicra për 1000 Frangë, Britania me £50 etj).
. . .
E ndërsa ‘orienti’ po shkon drejt tërheqjes së ‘banknote’-ave të mëdha; ne do të fillojmë të përdorim “10.000 lekëshin” e ri. E qartë që kjo gjë ishte planifikuar që në 2019 nga BSH, po logjika e këtij veprimi nuk kuptohej as ateherë, as edhe tani.
Ose kërkojmë me çdo kusht t’ua bëjmë ‘jetën më të lehtë’ tender-xhinjve, sekserëve dhe bosëve të krimit shqiptarë; ose duam ta bëjmë Lekun (ALL) një ‘monedhë konkurruese’ në botën ‘Underground’.
PhD(c). Ll M. Igli Tola
Pedagog, Ekspert Ekonomik
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Kriptomonedha, kërcënim apo oportunitet
Ne taksapaguesit dhe shteti
Premtime ‘demode’ për ekonominë post – 25 Prill
