Bashkimi Evropian lulëzon në çdo krizë.
Kjo është ajo që liderët evropianë duan të besojnë. Krizat, thonë ata, e galvanizojnë bllokun. Ato japin shtytje për më shumë integrim. Ato ndihmojnë BE -në të zhvillojë atë që i ka munguar prej kohësh: një politikë të besueshme të mbrojtjes dhe sigurisë.
Ky, gjoja, tani është mësimi i Afganistanit për evropianët, gjykuar nga takimi i ministrave të jashtëm të BE-së në Slloveni më 2-3 shtator.
Josep Borrell, shefi i politikës së jashtme të BE -së, tha se Afganistani “kishte treguar në mënyrë të habitshme se mangësitë në kapacitetin e BE -së për të vepruar në mënyrë autonome vijnë me një çmim”.
Sikur ato mangësi të mos ishin të njohura: aftësitë e dobëta, dyfishimi, fuqia lobuese e industrive të mbrojtjes dhe mungesa e madhe e besimit dhe ndarjeve midis shteteve anëtare kur bëhet fjalë për përcaktimin e ambicieve dhe kërcënimeve të sigurisë.
Borrell tha se e vetmja rrugë përpara ishte “të kombinojmë forcat tona dhe të forcojmë jo vetëm aftësitë tona, por edhe vullnetin tonë për të vepruar”.
Borrell shtoi se një forcë e tillë hyrëse “do të na kishte ndihmuar të siguronim një perimetër sigurie për evakuimin e qytetarëve të Bashkimit Evropian në Kabul.”
A u pyet në Slloveni pse asnjë shtet anëtar nuk e kishte sugjeruar këtë në radhë të parë, duke pasur parasysh paqëndrueshmërinë e Afganistanit?
Sa i përket idesë së një force reagimi të shpejtë, udhëheqësit e BE -së kanë folur për të për më shumë se dy dekada.
Në samitin e Saint-Malo në 1998, ish-kryeministri britanik Tony Blair dhe presidenti francez Jacques Shirak shpallën “qëllimet kryesore” për mbrojtjen evropiane. Ata donin që Evropa të kishte në dispozicion jo më pak se gjashtëdhjetë mijë ushtarë për paqeruajtje dhe misione të tjera.
Kjo u nxit nga luftërat në ish-Jugosllavi që ekspozuan përgjigjen jo-ushtarake të BE-së.
I mbeti NATO -s, ose më mirë, Shteteve të Bashkuara të bombardonte caqet serbe për të ndaluar spastrimin etnik të shqiptarëve të Kosovës.
Qëllimet kryesore u zvogëluan në 2003, në kulmin e luftës së udhëhequr nga SHBA në Irak.
Asgjë nuk doli nga ato plane. Në vitin 2007, u prezantua një koncept i veçantë i grupit të betejës të BE -së. Ky plan kurrë nuk doli nga toka.
Pavarësisht luftës në Siri, konfliktit shumë të rrezikshëm në Mali dhe vendeve të tjera problematike që ndikojnë drejtpërdrejt në sigurinë evropiane, udhëheqësit e BE -së nuk kanë qenë kolektivisht të gatshëm dhe të paaftë për të plotësuar ndikimin ekonomik të bllokut me forcë ushtarake.
Pse jo? Nuk është për shkak të mungesës së përpjekjeve, veçanërisht nga Franca. Presidenti Emmanuel Macron ka propozuar vazhdimisht nevojën për një aftësi të fortë mbrojtëse evropiane dhe nëse është e nevojshme një ushtri evropiane, ose disa koalicione të vullnetarëve.
Kur ish -SHBA Presidenti Donald Trump kritikoi NATO -n se ishte “e vjetëruar”, evropianët kërkuan strehim në gjuhën e paqartë të “autonomisë strategjike”.
Realiteti është se evropianët duhet të fajësojnë vetëm veten e tyre – jo NATO -n ose Shtetet e Bashkuara – që nuk mendojnë dhe nuk veprojnë në mënyrë strategjike.
Strategjia nuk është e lehtë për shtetet evropiane, pavarësisht nëse janë anëtare të BE -së apo NATO -s – dhe shumica e vendeve evropiane janë të dyja.
Dhe me përjashtim të Francës – tani që Britania është larguar nga blloku – BE -së i mungon parashikimi strategjik.
Nuk mund të mbrojë veten. Shtetet e Bashkuara janë garantuesi i sigurisë, pavarësisht nëse u pëlqen europianëve apo jo.
Grupi evropian në NATO nuk është reklamë për BE -në që ndjek autonominë strategjike.
Nëse ai grup ishte më koherent, më i motivuar politikisht dhe më i hapur në marrëdhëniet e tij me Shtetet e Bashkuara, mund të ishte i dobishëm për NATO -n, BE -në dhe fqinjët e unionit.
NATO dhe BE po përpiqen të punojnë më ngushtë së bashku.
Por kulturat e tyre thelbësisht të ndryshme pengojnë krijimin e besimit dhe bashkëpunimit të vërtetë. BE -ja është e fiksuar me konceptin e egër të menaxhimit të krizave dhe besimin se një dozë e fuqisë së butë është ilaçi për të gjitha problemet.
NATO është e ankoruar në fuqi të fortë. Edhe atëherë, ajo e ka dëmtuar atë, në Libi, në Afganistan, dhe madje edhe më afër shtëpisë në Kosovë. Është e vështirë të besohet se që nga viti 1999 forcat e NATO -s janë vendosur ende në këtë pjesë të Evropës.
Pra, ku e lë këtë përgjigjen e Evropës ndaj debaklit në Afganistan?
Administrata e Biden dëshiron që evropianët të marrin më shumë përgjegjësi për mbrojtjen e tyre. Jens Stoltenberg, sekretari i përgjithshëm i NATO -s, duhet ta përqafojë këtë ide në vend që të besojë se do të ishte një sfidë e drejtpërdrejtë për Aleancën.
Dhe nëse kjo do të thotë, siç sugjeroi ministrja gjermane e mbrojtjes Annegret Kamp-Karrenbauer, Evropa që krijon koalicione me vullnetin, pse jo, me kusht që të ndahen shpenzimet.
Ky debat ende nuk ka filluar. Kaq për një krizë që përshpejton një kulturë strategjike evropiane.
Përkthyer dhe përshtatur nga Carnegie Europe/ konica.al
