Për një vend kaq të vogël, Singapori ka ushtruar një ndikim të madh në ekonominë e Kinës. Shteti-qytet u tregoi reformatorëve në Kinë se një qeveri mund të hapte ekonominë pa humbur kontrollin. “Shoqëria në Singapor është mjaft e rregullt,” tha Deng Xiaoping, udhëheqësi kryesor i Kinës, në 1992. “Ata i menaxhuan gjërat në mënyrë shumë strikte. Ne duhet të përdorim përvojën e tyre si model dhe… t’i menaxhojmë gjërat edhe më mirë se ata”.
Fatkeqësisht Singapori nuk e ka menaxhuar Covid-19 aq rreptësisht sa do të donte Kina. Një banor i provincës Fujian të Kinës, i cili kohët e fundit u kthye nga Singapori, rezultoi pozitiv në fillim të këtij muaji për variantin Delta. Mendohet se ai ia ka kaluar djalit të tij, nga i cili shpejt u përhap në shkollën e tij. Fujian tani ka regjistruar 165 raste që nga 10 Shtatori. Shkëmbimet midis Singaporit dhe provincave bregdetare të Kinës (vendlindjet stërgjyshore për shumë Singapore) kanë sjellë shumë përfitime. Por ky shpërthim i përket kolonës tjetër.
Si përgjigje, zyrtarët në Putian (një qytet me një popullsi prej 3 milion) dhe Xiamen (5 milion) kanë mbyllur shkollat, baret dhe vende të tjera me rrezik të lartë. Ekonomistët shqetësohen se nëse shpërthimi vazhdon, do të prishë udhëtimet dhe blerjet gjatë pushimeve një javore të Kinës që fillojnë më 1 tetor. Kjo do të vononte shërimin nga një shpërthim i ngjashëm që përfundoi vetëm muajin e kaluar. Kostoja e asaj frike u bë më e qartë me publikimin e të dhënave ekonomike më 15 shtator. Një viktimë ishte shitja me pakicë, e cila u rrit në shkallë vendi me vetëm 2.5% (në terma nominal) në gusht, krahasuar me një vit më parë, shumë më e dobët se sa pritej. Bazuar në të dhënat e deritanishme, PBB -ja në tremujorin e tretë do të tkurret në krahasim me tre muajt e mëparshëm, sugjeron një vlerësim “përcjellës” nga Morgan Stanley, një bankë.
Tregu i pronave i menaxhuar rreptësisht nga Singapori është një model tjetër që reformatorët e Kinës shpesh e admirojnë, por nuk kanë arritur ta imitojnë. Por qeveria në Pekin po godet me vonesë zhvilluesit në borxh, duke imponuar kufizime në huamarrjen e tyre, edhe pse kostot e hipotekës rriten dhe blerësit e mundshëm të shtëpive mendojnë dy herë. Firmat e pronës shitën 17.6% më pak hapësira banimi në gusht sesa një vit më parë, dhe çmimi i shtëpive të reja ra në dhjetë nga 70 qytetet e mëdha të ndjekura nga Byroja Kombëtare e Statistikave. Zhvilluesit tani janë më pak të gatshëm dhe më pak të aftë për të ndërtuar. Investimet në prona të paluajtshme ishin vetëm 0.3% më të larta në gusht sesa një vit më parë.
Eksportet e Kinës deri më tani janë treguar elastike: ato ishin 25% më të larta në gusht sesa një vit më parë. Në të vërtetë, prodhuesit e Kinës mund të kenë fituar në kurriz të vendeve që po luftojnë me shpërthimet e tyre më të këqija të Covid-19. Për më tepër, për sa kohë që inflacioni mbetet i ulët, Kina ka hapësirë për të lehtësuar politikën monetare dhe fiskale për të mbështetur rritjen. Kështu, mund të kombinojë kontrollin e rreptë të infeksioneve, pronës dhe industrive të tjera të padisiplinuara me një lehtësim të qëndrimit të tij makroekonomik, të karakterizuar si “ merr mikro, jep makro” nga Goldman Sachs, një bankë tjetër.
Pyetja është nëse makro mund të japë mjaftueshëm. Analistët në China International Capital Corporation (CICC), një bankë investimesh, theksojnë se deficiti fiskal zyrtar i Kinës ka qenë i papërfillshëm deri më tani këtë vit. Prandaj qeveria ka hapësirë për të shpenzuar më shumë në muajt e mbetur të vitit pa rishikuar objektivin e saj të deficitit. Sigurisht, emetimi i bonove u rrit muajin e kaluar dhe depozitat e qeverisë në banka ranë. CICC llogarit se Kina mund të rrisë shpenzimet për infrastrukturën me një normë vjetore prej 5% në tre muajt e fundit të vitit, krahasuar me të njëjtën periudhë në vitin 2019, para pandemisë.
Sundimtarët e Kinës shpresojnë se rregulloret më të rrepta do të ndihmojnë që banesa të jetë më e përballueshme dhe një pjesë më pak dominuese e ekonomisë. Është pjesë e “dinamikës së re të zhvillimit” të mbrojtur nga Xi Jinping, sundimtari i Kinës. Por me kalimin e këtij viti, modeli i zhvillimit të Kinës ka filluar të duket i lodhshëm i njohur: konsumi i dobët, eksportet e forta dhe investimet shtesë publike për të shpëtuar ekonominë nga tepricat spekulative të së kaluarës. Çfarëdo që mund të thuhet për këtë dinamikë të rritjes, ajo është gjithçka, por jo e re.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
