MENU
klinika

Financial Times/ Marrëveshja e portit të Pireut

Greqia ka filluar të shqetësohet për lidhjet me Kinën

20.10.2021 - 16:37

Flamuri me shkronja kineze i varur mbi hyrje është një nga shenjat e pakta që Pekini tani kontrollon portin e katërt më të madh të kontenierëve në Evropë.

Megjithatë këtë muaj, Autoriteti Portual i Pireut i dorëzoi 16 % të aksioneve të tij Cosco, duke çimentuar kontrollin e tij nga grupi i anijeve të mbështetur nga shteti kinez, i cili bleu 51 përqind të portit grek në gusht 2016.

Marrëveshja ka shtuar shqetësimin në BE për përfshirjen në rritje të Kinës në infrastrukturën evropiane dhe ka hasur në një mur kundërshtimi për shqetësimet mjedisore dhe sociale, dhe premtimet e paplotësuara të investimeve të Kinës.

“Unë i dua kinezët, por dua që ata të investojnë në mënyrën e duhur,” tha Vassilis Kanakakis, president i sindikatës greke të ndërtimit të anijeve dhe riparimit të anijeve. “Qëndroni në Greqi, por punoni me ne.”

Transferimi i aksioneve shtesë mbulon negociatat pesëvjeçare, të cilat shpesh mbetën në ekuilibër mes reagimeve të grupeve të interesit lokal, burokracisë greke dhe tensioneve diplomatike.

Sipas një marrëveshjeje paraprake të vitit 2016, Cosco do të merrte aksione shtesë nëse përfundonte 11 projekte investimi me vlerë rreth 300 milionë euro deri në vitin 2021. Lista përfshinte zgjerimin e kapacitetit të portit për të marrë më shumë anije lundrimi dhe përmirësimin e infrastrukturës së saj të ndërtimit të anijeve. Por shumica mbeten të paplota.

Kina ka fajësuar vonesat në burokracinë greke dhe kundërshtimin lokal. Banorët e Pireut kanë nisur një sërë padish, duke pretenduar se Cosco ka dështuar të ndjekë protokollet mjedisore dhe ka dëmtuar mjedisin detar.

“Unë kam lindur dhe jam rritur në Pire dhe ky investim do të shkatërrojë qytetin tim,” tha Anthi Giannoulou, një avokat dhe një nga qytetarët e përfshirë në procese gjyqësore.

Grupet lokale të interesit thonë se investimet që nuk janë përballur me sfida ligjore kanë mbetur gjithashtu të paplota. “Ata nuk kanë shpenzuar asnjë monedhë këtu edhe kur ata kanë nevojë të ndryshojnë një llambë, ata e sjellin atë nga Kina,” tha Kanakakis.

Marrëveshja e portit ka qenë nën vëzhgimin më të gjerë të BE në një kohë të vështirë në marrëdhëniet e saj me Kinën. Përballë një Pekini gjithnjë e më pretendues, BE ka kërkuar të mbrojë më mirë sektorët strategjikë nga ndikimi kinez. Analistët thonë se marrëveshja e Pireut shpesh citohet nga zyrtarët si një përrallë paralajmëruese kur shtyjnë shtetet të privatizojnë asetet.

“Kjo marrëveshje me Cosco është shqetësuese. Jo vetëm që tani kemi një pamje shumë më të qartë të rreziqeve që përfshijnë investime të tilla kineze në infrastrukturën strategjike për BE, por ne gjithashtu e dimë se Cosco nuk po i përmbush detyrimet e saj kontraktuale,” tha Raphaël Glucksmann, një anëtar i Evropës parlamenti i cili kryeson një komitet për të vlerësuar ndërhyrjen e huaj në proceset demokratike të BE.

Vitin e kaluar Brukseli shtrëngoi procedurat për kontrollin e investimeve të huaja direkte nga kompanitë e huaja të subvencionuara që bëjnë blerje ose oferta për tendera publikë në BE.

Cosco për herë të parë mori aksionet e saj në port në vitin 2008 gjatë serisë së shitjeve të bëra mbi Athinën nga kreditorët ndërkombëtarë, përfshirë BE, pas ndihmës ndërkombëtare prej 300 miliardë eurosh të vendit pas krizës financiare globale.

“Duke parë prapa, do të ishte më mirë që porti i Pireut të mos shitej,” tha Werner Hoyer, president i Bankës Evropiane të Investimeve, gjatë një vizite në Athinë në qershor.

Për Kinën, porti është i rëndësishëm për Nismën e tij Brez dhe Rrugë, e cila kërkon të ndërtojë infrastrukturë që lidh Azinë, Afrikën dhe Evropën. Më shumë se një duzinë shtete anëtare të BE janë regjistruar në BRI, me Kinën që ka vënë bast për ta bërë Pireun një qendër shpërndarjeje rajonale. Gjatë një vizite në Nëntor 2019, presidenti kinez Xi Jinping tha: “Unë kam parë sot në port se [BRI] nuk është një slogan apo përrallë, por një praktikë e suksesshme dhe realitet brilant.”

Marrëdhëniet midis Greqisë dhe Kinës janë ftohur, megjithatë, me qeverinë konservatore greke që erdhi në pushtet dy vjet më parë duke drejtuar një kurs të ngushtë midis aleatëve perëndimorë dhe investitorëve kinezë. Qeveria amerikane po ndjek zhvillimet. Ajo nuk ka ndikim mbi marrëveshjen e Pireut, por ka punuar për të siguruar që investimet e rëndësishme, të tilla si portet në veri të Greqisë dhe projektet 5G, të mbeten në duart e aleatëve perëndimorë.

Gjatë vitit të kaluar, Greqia ka hequr ndërmarrjet shtetërore kineze nga tenderat publikë dhe ka refuzuar të presë një samit në 2022 për grupimin “17+1” të Kinës dhe vendeve të Evropës qendrore dhe lindore. Greqia u bashkua me partnerët e BE në Mars në dënimin e shkeljeve të të drejtave të njeriut të Kinës kundër pakicës së saj ujgur dhe mbështeti sanksionet kundër Pekinit.

Ambasadori kinez u largua papritmas nga Athina pak më vonë, me një zëvendësues që nuk mbërriti deri në shtator. “Ky përkeqësim i marrëdhënieve mund të shpjegojë largimin e papritur të ambasadorit kinez, të cilin shumë e shohin. Një shenjë e qartë e pakënaqësisë së Pekinit,” tha Plamen Tonchev, nga Instituti i Marrëdhënieve Ekonomike Ndërkombëtare me qendër në Athinë.

Me marrëveshjen e nënshkruar tani, Cosco i është dhënë edhe pesë vjet për të përfunduar investimet e pritshme. Athina do të rimarrë aksionet nëse nuk arrin ta bëjë këtë.

“Si mundet që një gjigant si Cosco të mos jetë në gjendje të bëjë një investim të vetëm në port për pesë vjet?” tha Dimos Bakopoulos, ish -kreu i Autoritetit të Porteve Publike. “E vetmja gjë që ndryshoi me këtë marrëveshje të re janë vetëm oraret dhe jo pengesat që krijuan vonesat.”

Athina ka mbrojtur marrëveshjen, duke thënë se ajo mbron interesat greke ndërsa tregon se vendi mirëpret investitorët e huaj. “Greqia është një partner i besueshëm investimi dhe bën atë që duhet bërë, [dhe] ne po ofrojmë një mjedis të sigurt për investimet e huaja,” tha George Gerapetritis, ministër shteti në kabinetin grek.

Zyrtarët gjithashtu tregojnë rritjen e ekonomisë lokale që kur Cosco mori aksione në port. Që nga viti 2008, kompania ka investuar 1.2 miliardë euro dhe ka rritur kapacitetin e kontejnerëve të objektit pesë herë, sipas qeverisë greke.

Cosco nuk pranoi të komentojë.

Yannis Moralis, kryetari i Pireut, tha se Cosco pagoi 3.5 përqind të qarkullimit të saj në katër komuna të ndryshme ku operonte: “Pireu merr rreth 3 milion euro çdo vit. Sa më shumë të rritet qarkullimi i portit, aq më shumë do të marrin bashkitë.”

Por, ai paralajmëroi, paratë nuk ishin çështja e vetme për vendasit. “Kjo është ajo që kinezët duhet të kenë parasysh: porti nuk mund të rritet kundër interesave të qytetarëve, përndryshe investimi nuk ka kuptim.”

/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Financial Times

VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN