Kur zyrtarët në qytetin jugor të Liuzhou filluan një ankand rutinë të parcelave të tokës në qershor, ata gjetën pak blerës. Vetëm një nga pesë parcelat mori ofertë; pjesa tjetër mbeti e pashitur. Ashtu si në shumë qytete në të gjithë Kinën, një rënie në tregun e pronave ka sjellë më pak kërkesë për tokën në të cilën janë ndërtuar kullat e apartamenteve.
Ky është një lajm i keq për qeveritë vendore, të cilat mbështeten në shitjet për pjesën më të madhe të të ardhurave të tyre. Është gjithashtu një shenjë shqetësuese për mbajtësit e obligacioneve të emetuara nga mjetet financuese të qeverisjes vendore (LGFV), trillime gjysmë publike, gjysmë korporative që janë bërë një gur themeli i zhvillimit kinez. Të ardhurat e qyteteve nga shitja e tokës shpesh përdoren për të shlyer këto obligacione. Pasi ankandet dështuan në Liuzhou, agjencitë e vlerësimit ulën dy nga LGFV-të e qytetit nga frika se qeveria do të luftonte për të shërbyer borxhet e tyre.
LGFV-të janë një nga risitë më të çuditshme financiare të Kinës. Në mesin e viteve 1990, qeveria qendrore zbatoi ligje buxhetore për të ndaluar burokratët vendas të krijonin borxhe masive. Si përgjigje, qeveritë rajonale krijuan LGFV-të si një zgjidhje. Automjetet, të cilat numërohen në mijëra, u bënë shtytës të rëndësishëm të rritjes ekonomike, duke ndihmuar në ndërtimin e urave, shtëpive dhe rrugëve. Ato gjithashtu u bënë një nga llojet më të mëdha të detyrimeve të Kinës, duke krijuar rreth 53 trilion juanë (8.3 trilionë dollarë, ose 52% të PBB-së) në borxhe në tokë dhe në det të hapur, sipas Goldman Sachs, një bankë. Megjithëse një huamarrje e tillë nuk figuron në bilancet publike, autoritetet vendore janë përgjegjëse për kthimin e tyre. Këto borxhe të largëta kërcënojnë të çojnë në trazira sistemin financiar.
Qeveria qendrore ka shpenzuar vite duke u përpjekur të reformojë sistemin financiar në hije të Kinës, por borxhet që janë fshehur jashtë bilanceve kanë qenë të ngadalta për të dalë në dritë. Merrni bankingun në hije, për shembull. Edhe pse ka rënë si pjesë e aktiveve të sistemit bankar, teprica e kredisë në hije mbetet e lartë, në 57.6 trilion juanë në fund të shtatorit. Në mënyrë të ngjashme, një treg i obligacioneve bashkiake tani u lejon qyteteve dhe provincave të mbledhin fonde. Megjithatë borxhet e LGFV në fund të vitit 2020 ishin akoma më të mëdha se obligacionet e papaguara të qeverisë qendrore dhe vendore së bashku.
Shumë LGFV bëjnë fitime të pakta në urat, rrugët dhe sistemet e ujit që ndërtojnë. Zyrtarët dikur mund të plotësonin mungesën me të ardhurat nga shitja e tokës, por kjo po bëhet më e vështirë. Në një raund shitjesh këtë vit për 22 nga qytetet më të mëdha të Kinës, primi i marrë në parcela ishte vetëm 4.7% mbi çmimin e rezervës së qeverisë, krahasuar me 16.7% në fillim të vitit, llogarit Enodo Economics, një firmë kërkimore. Mospagimi i Evergrande, një zhvillues me 300 miliardë dollarë detyrime dhe keqtrajtim më i gjerë në industrinë e pasurive të paluajtshme do të thotë se kërkesa për tokë mund të vazhdojë të vuajë. Sipas shifrave të publikuara më 15 dhjetor, çmimet e shtëpive të reja ranë për të tretin muaj radhazi në nëntor.
Asnjë LGFV nuk ka dështuar ende për një obligacion. Por shumë vëzhgues të tregut, si Larry Hu i Macquarie, një bankë tjetër, besojnë se është vetëm çështje kohe. Automjetet do të përballen me shlyerjet e obligacioneve në det të hapur prej 32.2 miliardë dollarë në 2022, nga 26.9 miliardë dollarë në 2021, sipas Nomura, një bankë japoneze. Shumë prej tyre lëshojnë borxhe afatshkurtra thjesht për të shlyer maturimet e tjera. Guangxi Liuzhou Dongcheng, një nga LGFV-të e qytetit të Liuzhou që u ul nga S&P, një agjenci vlerësimi, në tetor, kishte 25.7 miliardë juanë (4 miliardë dollarë) në maturime afatshkurtra, për shembull. Një mesatare prej 60% e emetimit të bonove LGFV nuk ka shkuar për projekte që gjenerojnë rritje, por drejt shlyerjes së borxheve të maturuara në 2020 dhe 2021.
Shumë qeveri lokale duket se po përgatiten për një stuhi financiare. Liuzhou ka përdorur rreth 20 miliardë juanë në fonde publike për të kompensuar një mungesë kapitali në Dongtong Investment and Development Group, një mjet që u ul në gusht nga Fitch, një tjetër agjenci vlerësimi. Një LGFV në qytetin e Chongqing dështoi në faturat e pranimit të bankierëve në mars. Filialet e një automjeti provincial në Guangxi kanë falimentuar. Qeveritë provinciale në Jiangsu dhe Yunnan kanë lëshuar udhëzime që bëjnë thirrje që LGFV-të në kolaps të shkojnë në procese formale falimentimi në vend që të fshihen nën më shumë borxhe.
Reforma të tilla nuk do të vijnë lehtë. Vlera e obligacioneve LGFV në tokë ishte 11.9 trilion juanë në qershor, gjashtë herë më shumë se ajo e emetuar nga zhvilluesit dhe një e dhjeta e tregut të obligacioneve tokësore të Kinës. Një ndryshim i lehtë në ndjenjën drejt garancisë së nënkuptuar të qeverisë për LGFV-të ka potencialin të shqetësojë investitorët. Kjo u evidentua nga kujdesi rreth “Dokumentit nr. 15”, një qarkore e brendshme e lëshuar nga rregullatori bankar në korrik, e cila u thoshte huadhënësve të shkurtonin aksesin në kreditë e kapitalit qarkullues për disa LGFV. Nëse zbatohen, rregullat e reja mund të kenë shkaktuar një krizë parash për automjetet, e ngjashme me shtrëngimin që rrëzoi Evergrande. Por ata u braktisën shpejt. Lejimi i dështimit të LGFV-ve është një vijë që qeveria qendrore nuk është ende e gatshme ta kalojë.
Situata ilustron fuqinë deformuese të tregut të reformave të humbura. Shumë sektorë të tjerë, si prona dhe ndërmarrjet shtetërore jo-thelbësore, nuk shihen më si të mbështetur nga qeveria qendrore. Fakti që autoritetet nuk i dhanë fund me vendosmëri mbështetjen e tyre të nënkuptuar për LGFV-të në fillim të këtij viti, ka bërë që shumë menaxherë asetesh në Kinë t’i konsiderojnë ato të sigurta. Yield-et e obligacioneve LGFV kanë rënë drejt atyre të obligacioneve qeveritare. Fondet janë derdhur. “Ato po bëhen një parajsë,” thotë zoti Hu.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
