MENU
klinika

“Arabia Saudite” e uraniumit

Si pritet ta ndikojë globin kriza në Kazakistan

16.01.2022 - 14:28

Kazakistani shpesh quhet Arabia Saudite e uraniumit. Në fakt, më shumë se 40% të karburantit bërthamor në botë, ndodhet pikërisht në Kazakistan. Kështu, kur trazirat, të ndjekura nga shtypja e ashpër, tronditën vendin në fillim të këtij muaji, blerësit e metalit pësuan tronditje. Çmimet e uraniumit në vend u rritën me 8% vetëm në 5 janar, në 45 dollarë për kg, sipas uxc.

Me protestat që tani janë shuar, tregu duket se është qetësuar. Ndikimi i menjëhershëm i trazirave në Kazakistan mund të jetë i kufizuar. Edhe pse protestat ndodhën shumë larg nga rajonet prodhuese të uraniumit, megjithatë ka gjasa të ketë një rënie të vogël të prodhimit global.

Për të nxjerrë uraniumin, Kazakistani përdor një metodë që përfshin pompimin e acidit në tokë për të tretur mineralin, rikuperimin e tretësirës dhe më pas përdorimin e kimikateve për të ndarë metalin. Ndërprerjet në transportin e komponimeve dhe pajisjeve, për shkak të trenave të bllokuar ose problemeve të komunikimit, mund të kenë ngadalësuar funksionimin.

Çdo mungesë mund të mos ketë shumë rëndësi për momentin. Blerësit më të mëdhenj të uraniumit, janë Kina dhe Franca. Ndërmarrjet më të ekspozuara mund të marrin hua nga të huajt në rast mungesash të menjëhershme.

Shumica prej tyre blejnë lëndë djegëse bërthamore duke përdorur kontrata afatgjata që i mbrojmë nga ndryshimet afatshkurtra. Megjithatë, ngjarjet në Kazakistan, i cili për dekada ishte furnizuesi më i qëndrueshëm i uraniumit në botë, mund t’i shtyjë blerësit të mos mbështeten vetëm në një burim të vetëm.

Mund të vijë një ditë kur qeveria e Kazakistanit të jetë në kaos ose asetet shtetërore të sulmohen (Kazatomprom, prodhuesi i vetëm i uraniumit në vend, është 75% në pronësi të një fondi sovran). Prandaj, disa konsumatorë po kërkojnë të diversifikojnë burimet e tyre të furnizimit.

Duke qenë se Kazakistani është prodhuesi me kosto më të ulët deri tani, kjo do të thotë të paguash një premium.

Një rritje e kërkesës së përgjithshme mund të rrisë më tej çmimet. Nga Bjellorusia në Bangladesh, shumë tregje në zhvillim po ndjekin të njejtën metodë. Kina po planifikon ndërtimin e 150 reaktorëve të rinj në 15 vitet e ardhshme. Edhe Perëndimi, i cili ka qenë prej kohësh ambivalent ndaj energjisë bërthamore, mund të ndryshojë qasjen.

NuScale, firma e parë që kërkon të tregtojë reaktorë të vegjël modularë që do të miratohen nga rregullatorët amerikanë, pritet të bëhet së shpejti publike (nëpërmjet bashkimit me një kompani blerjeje për qëllime të veçanta).

Përtej afatit të afërt, oferta mund të mos jetë në gjendje të rritet aq shpejt sa për të përmbushur të gjitha kërkesat për metalin, duke mbështetur më tej çmimet. Miniera të reja priten të ndërtohen në Afrikë dhe Amerikë, por ato kërkojnë një çmim prej të paktën 50-60 dollarë për të qenë fitimprurëse.

Nëse një rritje e kërkesës prej 2% në vit nga tani deri në vitin 2030 do të përmbushet, atëherë të gjitha ato projekte do të jenë funksionale, sipas Tim Bergin i Calderwood Capital, një fond mbrojtës. Kjo mund të mos jetë realiste. Një minierë e tillë, në Kanada, ndodhet nën një liqen; një tjetër është 400 metra nën sipërfaqe.

Rritja e çmimit të lëndëve djegëse mund të jetë e rrezikshme./ The Economist