Sëmundja e kockave, osteoporoza përbën rreth 9 milionë fraktura në mbarë botën çdo vit. Osteoporoza e shkaktuar si rezultat i një gjendjeje tjetër quhet osteoporozë dytësore.
Çfarë është osteoporoza dytësore?
Osteoporoza është një gjendje e kockave që i bën ato të dobësohen dhe të bëhen të brishta. Njerëzit shpesh mendojnë për kockën si të fortë, por në fakt, pjesa e brendshme e kockave ka hapësira të vogla, të ngjashme me hojet e mjaltit. Tek njerëzit që kanë osteoporozë, madhësia e këtyre hapësirave rritet, duke shkaktuar më pak forcë dhe densitet kockor.
Osteoporoza mund të jetë primare ose sekondare. Osteoporoza primare është përgjithësisht e lidhur me moshën dhe shkaktohet nga efektet e ndryshimeve hormonale tek të moshuarit, nivelet e ulëta të disa hormoneve seksuale si estrogjeni dhe testosteroni. Ndodh kryesisht tek personat e moshuar pas menopauzës dhe kur nivelet e testosteronit kanë rënë.
Humbja e masës dhe forcës kockore që ndodh me osteoporozën dytësore është shpesh për shkak të efekteve të disa çështjeve shëndetësore si kanceri, çrregullimet endokrine dhe të tjera.
Cilat janë simptomat e osteoporozës dytësore?
Për shumicën e njerëzve, një frakturë është shenja ose simptoma e parë e osteoporozës. Kjo është për shkak se humbja e masës dhe forcës kockore priret të jetë graduale.
Frakturat ndodhin vonë në rrjedhën e sëmundjes. Frakturat janë më të shpeshta në:
ije
shpinë
parakrah
Shenjat e vona të lidhura me frakturat e ngjeshjes së shtyllës kurrizore përfshijnë:
humbja e lartësisë së trupit
kifozë, ose një qëndrim i përkulur për shkak të lakimit të pjesës së sipërme të shpinës
dhimbje qafe apo shpine
Çfarë e shkakton osteoporozën dytësore?
Osteoporoza dytësore mund të shkaktohet nga disa kushte shëndetësore, ilaçe ose faktorë të stilit të jetesës. Shkaqet e zakonshme përfshijnë probleme shëndetësore si:
diabeti
hipertiroidizmi
hipogonadizmi
sëmundje kronike të veshkave
sëmundje kronike të mëlçisë
sëmundje inflamatore të zorrëve
çregullime te ngrenies
kanceri
çrregullime të lidhura me palcën e eshtrave
çrregullime gastrointestinale
transplantimi i organeve
Si trajtohet osteoporoza sekondare?
Trajtimet fillimisht trajtojnë çështjet shëndetësore që mund të shërohen. Trajtime të tjera të osteoporozës dhe ndryshimet e stilit të jetesës ka të ngjarë të jenë gjithashtu pjesë e planit të kujdesit.
Grupi më i zakonshëm i barnave që përdoren për të trajtuar humbjen e kockave janë bisfosfonatet si:
Aktonel
Boniva
Fosamax
Reklastoj
Sidoqoftë, një meta-analizë e vitit 2021 zbuloi se ilaçi Forteo parandalonte frakturat më mirë se bisfosfonatet tek gratë që ishin në menopauzë dhe kishin osteoporozë. Forteo përdoret kur trajtimet e tjera kanë dështuar dhe te njerëzit që kanë:
forma të rënda të sëmundjes të shkaktuara nga glukokortikoidet
nuk mund të marrë bifosfonate
Osteoporoza e shkaktuar nga kancere të tilla si kanceri i prostatës ose kancere të tjera që përhapen në kocka mund të trajtohen me ilaçin Prolia.
Trajtimet natyrale për osteoporozën mund të mbështesin gjithashtu shëndetin e kockave, por duhet të përdoren me udhëzime nga mjeku për t’u siguruar që ato janë të sigurta për ju.
Osteoporoza dytësore mund të rrisë rrezikun e frakturave dhe komplikimeve. Frakturat e shtyllës kurrizore gjithashtu mund të ulin cilësinë e jetës dhe të shkaktojnë frymëmarrje të dëmtuar, deformime të shtyllës kurrizore dhe dhimbje nervore që vazhdojnë.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
7 super ushqimet e osteoporozës
