Me forcat ruse të frustruara në të gjitha frontet dhe ukrainasit që refuzojnë të dorëzohen përballë bombardimeve të egra të qyteteve të tyre, gjithnjë e më shumë njerëz po pyesin atë që dikur dukej e paimagjinueshme: a mund të ishin në të vërtetë ukrainasit në gjendje të fitonin?
Supozimi ishte se Rusia, me mbivlerësimin në fuqinë ajrore dhe fuqinë e zjarrit me rreze të gjatë, do të fitonte fazën e parë të luftës në fushën e betejës, edhe nëse më pas do ta gjente veten të mbyllur në një luftë afatgjatë kundër një rezistence ukrainase. Kjo do të ishte, në shumë mënyra, sfida e vërtetë për Moskën: nënshtrimi i një vendi sa Franca me një popullsi të vendosur për të rifituar lirinë e tyre.
Kur sovjetikët po përpiqeshin të nënshtronin Afganistanin në vitet 1980 – një vend shumë i ndryshëm në shumë mënyra, por afërsisht me të njëjtën madhësi si Ukraina dhe me një popullsi të ngjashme – ata dislokuan në maksimum rreth 150,000 trupa plus 100,000 ushtarë besnikë afganë. Edhe atëherë, ata kurrë nuk mundën të fitonin dhe u tërhoqën, të rraskapitur dhe të demoralizuar, pas dhjetë vitesh luftime. Rusia e sotme, një vend me gjysmën e popullsisë së BRSS dhe një ushtri sa një e treta e kohës së Bashkimit Sovjetik, nuk mund të mbante një çerek milion burra në fushë për një kohë të gjatë.
Në çdo rast, shefi i shtabit të mbrojtjes, admirali Sir Tony Radakin, vuri në dukje javën e kaluar se ndërsa forcat e avancimit të Rusisë po “shkatërroheshin”, nuk ishte më e pashmangshme që ata të fitonin edhe atë fitoren e parë në fushëbetejë.
Kush e ka zjarrin?
Departamenti i Mbrojtjes i SHBA-së ka vlerësuar se 5 për qind e automjeteve dhe armëve ruse të vendosura janë nxjerrë jashtë përdorimit. Edhe duke marrë vlerësimet më të ulëta të pavarura – dhe ukrainasit po raportojnë dy herë më shumë – rusët duket se kanë pësuar 5000 viktima. Për ta vënë këtë në kontekst, në dy javë ata kanë humbur po aq burra sa humbën sovjetikët në tre vitet e para të plota të luftës së tyre në Afganistan (dhe më shumë sesa humbën SHBA në një dekadë në Irak). Duke supozuar se zbatohen raportet e zakonshme të të vdekurve ndaj të plagosurve, kjo do të sugjeronte që të paktën 25,000 nga forcat origjinale ruse janë tashmë jashtë veprimit.
Të gjitha luftërat janë në fund të fundit gara vullneti dhe kapaciteti, duke degraduar rezervat e armikut në mënyrë që ata në fund të fundit nuk do dhe nuk mund t’i rezistojnë. Putini në të kaluarën ka supozuar se arma sekrete e Rusisë është vullneti i saj, gatishmëria e saj për të përballuar kostot dhe për të marrë rreziqe që rivalët e saj nuk do ta bënin.
Siç më tha dikur një mendimtar rus, “Perëndimi i ka paratë; ne kemi zjarrin.”
Në radhët e ukrainasve, Putini ka takuar një popull që digjet nga një zjarr më i nxehtë. Ushtria e Ukrainës është përgatitur prej kohësh për një sulm të tillë dhe është përgatitur mirë. Për më tepër, ajo po tregohet shumë më e përkushtuar ndaj luftës dhe popullsia është po aq e vendosur të marrë armët ose thjesht të durojë atë që rusët mund të hedhin kundër saj.
Megjithatë, Ukraina ka dëshmuar se ka një tjetër armë sekrete: Vladimir Putin.
Sabotuar nga Kremlini
Ushtria ruse u fut në Ukrainë, e frenuar nga një sërë supozimesh politike hutuese që duket se pasqyrojnë paragjykimet e Putinit për vendin. Qysh në vitin 2008, ai kishte pohuar se “as që ishte një shtet!”, dhe në një sipërmarrje të çuditshme në pseudohistorinë ai pretendoi se rusët dhe ukrainasit “janë një popull” në një ese që i vuri emrin e tij vitin e kaluar.
Si rezultat, ai duket se ka supozuar se shteti ukrainas do të shembet që në shtytjen e parë.
Kjo çoi në një strategji joreale. Nga dëshira për të mbajtur Kievin, ai mori vendimin për të pushtuar, kështu që komandantëve iu privua mundësia për t’u përgatitur për sulmin. Ushtarët e tij, u tha se ishin thjesht në stërvitje, nuk ishin të përgatitur për një luftë të përgjakshme, brutale kundër një kombi vëllazëror.
Së dyti, në vend të goditjes me çekiç të zjarrit masiv të ajrit, raketave dhe artilerisë që zakonisht i paraprinin një sulmi rus, të ndjekur nga operacione tokësore në shkallë të plotë, një bombardim relativisht i lehtë përgatitor u pasua nga sulme të vogla rrufe nga parashutistët. Nëse ukrainasit me të vërtetë nuk do të kishin qenë të gatshëm të rezistonin, ndoshta ata me të vërtetë mund të kishin hyrë në qendër të Kievit dhe të kapnin qeverinë. Në vend të kësaj, ata u zmbrapsën me gjak dhe Moska humbi disa nga trupat e saj më profesionale dhe agresive.
Momenti dhe morali
Sapo ta filloni një luftë keq, është edhe më e vështirë t’i ktheni gjërat. Ky është një operacion kompleks, me tre fronte kryesore, në të cilat Kremlini ka angazhuar tashmë më shumë se gjysmën e totalit të forcave tokësore të Rusisë. Ne nuk duhet të nënvlerësojmë komandantët rusë: ata tashmë po kalojnë në një qasje më metodike. Kjo ndoshta do të fokusohet në një front në një periudhë kohe, veçanërisht pasi ata kërkojnë furishëm të zhdërvjellësojnë logjistikën e tyre dhe të shtojnë trupat. Do të jetë gjithashtu më brutale në mënyrë më të pamëshirshme, duke kërkuar të bombardojnë qytetet për t’u dorëzuar, siç e kemi parë në Mariupol.
Megjithatë, as ne nuk duhet t’i mbivlerësojmë ata. Tani atyre u duhet të përdorin rekrutët e patrajnuar dhe rezervistë mbi moshë, asnjëri prej të cilëve nuk dëshiron të jetë atje. Në të vërtetë, ata gjithashtu duhet të përballen me një problem moral në rritje.
Në këto rrethana, numri i njerëzve në rreshtin e parë në “teatër” nuk ka gjithmonë aq rëndësi sa mund të mendohet. Ne kemi parë tashmë prova në rritje të shembujve të shkallës së vogël dhe të nivelit të ulët të rezistencës dhe pakënaqësisë nga ushtarët, si në luftërat e kaluara ruse si Afganistani dhe Çeçenia.
Ka pasur dezertime dhe dorëzime, tanke të tërhequr nga fermerët ukrainas kur ekuipazhet e tyre thjesht i kanë braktisur, ushtarë që sabotojnë automjetet e tyre, kanë shpuar kazanët e karburantit dhe kanë zbrazur tanket, thjesht për t’u siguruar që nuk mund të zbatojnë urdhrat e tyre.
Një ushtri e disiplinuar mund të zbulohet tmerrësisht shpejt në kushtet e duhura. Ka pasur pamje të ushtarëve rusë që kanë më shumë qëllim për të plaçkitur sesa për të luftuar, thjesht sepse u kanë mbaruar racionet. Nëse komandantët në terren humbasin autoritetin ose moralin e tyre, njësi të tëra mund të fillojnë të shpërbëhen.
Më kujtohet një veteran i luftës afgane që tregon se si komandanti i kompanisë së tij e futi transportuesin e personelit në portat e kompleksit të tyre, “aksidentalisht” duke e bllokuar atë, në mënyrë që trupat e tij të lodhur dhe rebele të mos mund të dërgoheshin në një patrullë tjetër nate. “Ai e dinte se nëse i nxirrte përsëri, ata do të siguroheshin në një mënyrë ose në një tjetër që ai të mos kthehej më i gjallë në bazë,” ishte shpjegimi rrëqethës.
Çfarë mund të ndryshojë
Gjithçka që tha, një lloj fitoreje në fushëbetejë nuk është tërësisht jashtë kontrollit të Kremlinit. Momenti funksionon në të dy mënyrat: nëse gjeneralët arrijnë të rinovojnë strategjinë e tyre për të maksimizuar forcat e tyre dhe për të zgjidhur problemin e logjistikës, atëherë një ose dy fitore mund të rivendosin besimin dhe koherencën e ushtrisë.
Pjesërisht, kjo ka të bëjë thjesht me kthimin te bazat: fshirja e qiellit të dronëve ukrainas; mos vendosja e tankeve pa mbështetje të këmbësorisë; ruajtja e disiplinës së duhur të komunikimit.
Ndërsa çështja e logjistikës fillon të trajtohet, me tubacionet e reja të karburantit të vendosura dhe furnizimet, mbrojtja e tyre nga sulmet ukrainase duhet të jetë një përparësi. Së fundi, fokusimi në një objektiv të vetëm, të arritshëm në një kohë, siç është Mariupol, ndërsa forcat në boshtin tjetër të sulmit përqendrohen në përgatitjen për ofensivën e tyre përkatëse, do të minimizonte stresin në një infrastrukturë ushtarake që aktualisht nuk është në gjendje të mbështesin luftën në tre fronte.
Natyrisht, nëse ata dështojnë, frika është se Putini mund të jetë i prirur të rrisë aksionet dhe të përdorë armë kimike – kur tashmë nëse kryen një krim lufte, është më e lehtë të mendosh për një tjetër – për të tentuar të thyejë rezistencën ukrainase.
Pra, mbetet gjithçka për të luajtur – por sa njerëz e parashikuan seriozisht se, pas dy javësh pas luftës, Ukraina do të kishte ende një shans të tillë? Në të vërtetë, plani fillestar rus ishte që Kievi të merrej brenda dy ditësh dhe i gjithë operacioni të përfundonte pas dy javësh.
Siç qëndrojnë gjërat, Kremlini duket se po arrin të kuptojë se mund të jetë përpjekur të kafshojë shumë më tepër sesa mund të përtypte. Synimi i tij duket se ka qenë të pushtonte të gjithë vendin, por javën e kaluar rusët ofruan kushte paqeje që përfaqësonin një rënie të konsiderueshme. Ndonëse ishte ende joreale në kërkesat e saj, Moska tani po fliste për dëshirën për të njohur vetëm aneksimin e Krimesë dhe pretendimet për rajonin lindor të Donbasit.
Mësimet e historisë
Putini do të donte të ishte në gjendje të negocionte nga një pozicion i fortë dhe ai do të donte të pushtonte më shumë qytete. Ai ende po kërcënon një ofensivë të madhe kundër Kievit. Shumë do të varet nga mënyra se si ndihet Kremlini për ndikimin e luftës më të gjerë ekonomike dhe politike që po zhvillohet kundër Rusisë dhe sa kohë mund të mbajë situatën aktuale.
Por njeriu më i paparashikueshën është vetë Putini. Në retorikën e tij për pushtimin, ai është përpjekur vazhdimisht të evokojë Luftën e Dytë Botërore, duke shpresuar ta mbështjellë këtë akt të konceptuar keq të imperializmit me mantelin e heroizmit të kaluar. Megjithatë, ajo luftë ofron gjithashtu një paralele mësimore me këtë në një mënyrë që mund të mos jetë aq e rehatshme për Putinin.
Stalini gjithashtu imponoi paragjykimet dhe supozimet e tij mbi gjeneralët e tij. Për shkak të sigurisë së tij se Hitleri nuk do të pushtonte BRSS deri në pranverën e vitit 1942, ai refuzoi të lejonte që forcat e tij të përgatiteshin kur, në qershor 1941, po bëhej e qartë për të gjithë të tjerët se një sulm ishte i pashmangshëm.
Pasi Wehrmacht ngatërroi llogaritjet e tij, ai përshtati qasjen e tij. Që atëherë e tutje, Stalini kryesisht vendosi objektivat strategjikë dhe i la gjeneralët e tij të vendosin se si t’i arrinin ato.
Hitleri, nga ana tjetër, mbeti një mikromenaxher famëkeq gjatë gjithë konfliktit, duke vazhduar të impononte pikëpamjet e tij politike mbi strategjinë ushtarake deri në fund. Stalini i dha fund luftës triumfues, Hitleri i vdekur në një bunker. A mund ta mësojë Putini mësimin, apo tani është edhe më i papërditësuar se sa ishte Stalini? The Times
Mark Galeotti është profesor nderi në Shkollën e Studimeve Sllave dhe të Evropës Lindore në Kolegjin Universitar të Londrës dhe autor i The ëeaponisation of Everything.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
