Kërcënimet bërthamore të presidentit rus Vladimir Putin në ditët e fundit – paralajmërimi i pasojave “të paparë në të gjithë historinë tuaj” dhe vënia e forcave të tij bërthamore në gatishmëri – janë taktika që synojnë të frikësojnë.
Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre duhet të përballen me ashpërsinë e Putin me përmbajtje dhe vigjilencë.
Por përtej retorikës qëndron një realitet gjithnjë e më shqetësues: sulmi i Rusisë në Ukrainë ka rikthyer sërish kontrollin e armëve bërthamore, duke e lënë botën më pak të sigurt.
Traktati i Forcave Bërthamore me Rreze të Mesme (INF) i vitit 1987, i pari që eliminoi një klasë të tërë armësh bërthamore, përfundoi në vitin 2019 me tërheqjen e SHBA-së për shkeljet e supozuara ruse.
Në vitin 2020, Shtetet e Bashkuara u tërhoqën nga Traktati i Qiejve të Hapur, një marrëveshje që lejon nënshkruesit të kryejnë fluturime vëzhgimi mbi territoret e njëri-tjetrit. Traktati i ri strategjik bërthamor START me Rusinë u zgjat nga Presidenti Biden, por ai skadon për katër vjet.
Me një dialog “stabiliteti strategjik” që po zhvillohej me Moskën, kishte pasur shpresë për një ringjallje të negociatave të armëve bërthamore, duke përfshirë një traktat pasardhës INF; një marrëveshje më e gjerë për armët bërthamore taktike ose me rreze të shkurtër veprimi që nuk janë mbuluar kurrë nga traktati; teknologjitë e reja të tilla si automjetet me rrëshqitje hipersonike dhe zhvillimi i një rakete lundrimi me energji bërthamore.
Por bisedimet për stabilitetin strategjik tani janë ndërprerë për shkak të situatës në Ukrainë.
Agresioni i Putin tregon që negociatat për kontrollin e armëve nuk do të rifillojnë së shpejti.
Për më tepër, Alexander Lukashenko, autokrati i Bjellorusisë dhe aleati i Putin, sapo ka nxitur ndryshimet kushtetuese duke hequr dorë nga angazhimi i viteve 1990 për të qenë një shtet jo-bërthamor, duke i dhënë kështu Rusisë mundësinë për të sjellë armë bërthamore në Bjellorusi, në kufi me Poloninë, anëtarët e NATO-s, Lituania dhe Letonia.
Pa negociata për kontrollin e armëve, nuk do të ketë asnjë mundësi për të eksploruar një marrëveshje me Kinën, e cila ka refuzuar të bashkohet me bisedimet për kufizimin e armëve të saj bërthamore. Ambiciet strategjike të Kinës po rriten, siç u demonstrua në një seri raportesh vitin e kaluar. Sjellja e saj në tavolinë ishte gjithmonë e vështirë, por tani është edhe më shumë.
Fatkeqësia e Ukrainës ndoshta do të krijojë presion për një rezultat më të ashpër për të dy.
Lufta ePutin gjithashtu hedh një re mbi kontrollin e armëve në përgjithësi.
Në fund, marrëveshje të tilla janë të dobishme për të kufizuar armët e rrezikshme në një traktat të verifikueshëm, ligjërisht të detyrueshëm. Por traktatet dhe negociatat varen nga vullneti politik dhe besimi i palëve të përfshira, të cilat tashmë janë zhdukur plotësisht.
A do të ratifikonte Senati i SHBA ndonjë traktat me Putin, duke pasur parasysh atë që ka ndodhur në Ukrainë?
Si Rusia ashtu edhe Shtetet e Bashkuara kanë armë bërthamore strategjike në gatishmëri. Por rreziqet ose llogaritjet e gabuar nuk janë zhdukur.
Putin ka kryer një akt marrëzie të plotë duke injektuar kërcënime të pamatura me armë bërthamore në situatën e paqëndrueshme që ai ka krijuar në Ukrainë.
Burimi: The Washington Post
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Duhet të përgatitemi për një botë me më shumë raketa ruse”
A do përmbyllet marrëveshja për Kontrollin e Armëve Bërthamore?
