Në 22 prill do të hyjë në fuqi një ndalim për importet ruse të naftës në Shtetet e Bashkuara. Një nga vendet që mund të përfitojë është Venezuela. Sipas Credit Suisse, një bankë, ekonomia e saj pritet të rritet në terma realë me 20% këtë vit, ndonëse nga një bazë shumë e ulët. Kjo do të drejtohet tërësisht nga industria e naftës. Banka pret që prodhimi i naftës të rritet me më shumë se një të pestën.
Edhe para luftës së Rusisë në Ukrainë, Venezuela kishte prodhuar më shumë naftë. Vitin e kaluar ajo arriti të dyfishojë prodhimin e saj, në rreth 800,000 fuçi në ditë. Edhe pse kjo është një fraksion i 3 milion që prodhonte në vitet 1990, është më se e mjaftueshme për të zëvendësuar 199,000 fuçi në ditë naftë të papërpunuar që Shtetet e Bashkuara importuan nga Rusia në vitin 2021. Disa rafineri amerikane u ndërtuan për të përpunuar në mënyrë specifike naftën viskoze të Venezuelës. Ata luftojnë me lëndët më të zakonshme saudite ose naftën argjilore të prodhuar në vend.
Për momentin, megjithatë, Shtetet e Bashkuara ndalojnë importin e naftës venezueliane, një nga një seri sanksionesh të krijuara për t’ia vështirësuar jetën regjimit të Nicolás Maduro, presidentit diktatorial. Ai e ka akuzuar vetë Maduro për “narko-terrorizëm” dhe po ofron një shpërblim prej 15 milionë dollarësh për këdo që e ndihmon sjelljen e tij para drejtësisë. Ajo ka deklaruar se një politikan opozitar, Juan Guaidó, është presidenti legjitim.
Megjithatë, më 5 mars në Karakas, kryeqyteti i Venezuelës, tre zyrtarë të lartë amerikanë takuan Maduro, në një takim që ai e përshkroi si “respektues”. Tre ditë pasi delegacioni mbërriti në Karakas, presidenti Joe Biden vendosi ndalimin e importeve të naftës ruse. “Koha [e takimit] sugjeron se përpjekja reale e administratës është të marrë më shumë naftë”, thotë Elliott Abrams, i cili shërbeu si përfaqësues special për Venezuelën nën Donald Trump, paraardhësin e zotit Biden.
Nëse zoti Biden po shqyrton një ulje të tensionit me Venezuelën, kjo nuk do të ishte vetëm për arsye ekonomike. Ai mund të shpresojë të shfrytëzojë luftën në Ukrainë për të krijuar një pykë midis Venezuelës dhe Rusisë, një nga aleatët e saj më të ngushtë. Vladimir Putin, presidenti i Rusisë, u interesua për vendin e Amerikës së Jugut pasi Shtetet e Bashkuara sugjeruan në vitin 2008 se Ukraina dhe Gjeorgjia mund të bëhen përfundimisht anëtarë të NATO-s. Putin duket se ka vendosur të ndërhyjë në oborrin e shtëpisë së Shteteve të Bashkuara në shenjë hakmarrjeje dhe gjeti, te Hugo Chavez, paraardhësi i Maduros, një partner të gatshëm. Ndërmjet viteve 2009 dhe 2019 Rusia i shiti Venezuelës armë me vlerë gati 9 miliardë dollarë. Kur zoti Trump flirtoi me idenë e pushtimit të Venezuelës në vitin 2017, qeveria ruse dërgoi bombardues me rreze të gjatë të aftë për të gjuajtur armë bërthamore në Karakas. Në vitin 2019, kur Shtetet e Bashkuara dhe qeveritë e tjera njohën zotin Guaidó si president, Putin dërgoi ushtarë dhe mercenarë për të mbrojtur Maduro.
Që nga viti 2019, qeveria e Rusisë ka krijuar gjithashtu një rrjet kundër sanksioneve për Venezuelën, duke e ndihmuar atë të shesë arin dhe naftën, megjithëse me një zbritje të madhe. Atë vit Petroleos de Venezuela, kompania shtetërore e naftës, i zhvendosi zyrat e saj evropiane nga Lisbona në Moskë. Aeroplanë me para të gatshme mbërritën në Karakas nga Moska, duke i dhënë regjimit mjaftueshëm monedhë të fortë për të shmangur kolapsin. Miqtë e Maduros supozohet gjithashtu se po i ruajnë paratë e tyre në bankat ruse.
Kremlini ka pohuar se, në një telefonatë me Putinin, Maduro mbështeti pushtimin gjakatar të Rusisë në Ukrainë. Por konflikti po dëmton marrëdhëniet. Së pari, sanksionet perëndimore ndaj bankave ruse do ta bëjnë të vështirë për të dhe për togerët e tij që të nxjerrin paratë e tyre nga Rusia, sugjeron Francisco Monaldi në Universitetin Rice në Hjuston, Teksas. Në takimin e marsit, Maduro thuhet se u ka kërkuar amerikanëve që të heqin përkohësisht sanksionet ndaj bankave ruse për të lejuar regjimin të tërheqë fondet e tij. Ata refuzuan.
Maduro mund të jetë gjithashtu i shqetësuar se, tani Rusia është gjithashtu një e keqe, ajo do të bëhet një konkurrente në shitjen e naftës me çmim të ulët. Që nga viti 2020 Kina ka qenë blerësi kryesor i naftës së papërpunuar venezueliane. Por importimi i naftës nga gjysma e botës ka pak kuptim nëse nafta ruse po lyp në pragun e Kinës.
Chevron, kompania e fundit amerikane e naftës që operon në Venezuelë, është gati të përfitojë nga çdo ndryshim në regjimin e sanksioneve. Autoritetet amerikane aktualisht e lejojnë atë të mirëmbajë infrastrukturën e saj, por të mos pompojë asnjë naftë. Edhe kjo leje skadon në qershor. Chevron ka lobuar për një licencë të zgjeruar e cila do t’i lejonte asaj të tregtonte naftën e Venezuelës. Sipas Reuters, ajo ka filluar të mbledhë një ekip tregtar për të tregtuar naftën nga Venezuela. Gjithashtu ka nisur përgatitjet që punonjësit të marrin viza venezueliane në Aruba, për çdo rast.
Administrata Biden këmbëngul se nuk do të përqafojë Maduro dhe mbetet e shqetësuar për të drejtat e njeriut dhe demokracinë në Venezuelë. Pas takimit në mars, Maduro liroi dy të burgosur amerikanë që ishin mbajtur peng në Karakas. Ai gjithashtu u zotua t’i kthehet bisedimeve me opozitën venezueliane në Meksikë, të cilën e braktisi vitin e kaluar. Sipas Caracas Chronicles, një blog, ka plane që Delcy Rodríguez, zëvendëspresidentja dhe Felix Plasencia, ministri i jashtëm, të takohen së shpejti me zyrtarët amerikanë në Trinidad dhe Tobago. Më 14 prill, një grup prej 25 ekonomistësh, udhëheqësish qytetarë dhe akademikë venezuelas, shumica e të cilëve janë përgjithësisht kundër regjimit të Maduros, i dërguan një letër zotit Biden dhe zyrtarëve të tjerë amerikanë, duke argumentuar se sanksionet duhet të lehtësohen dhe kompanitë perëndimore të naftës duhet të lejohen për të operuar edhe një herë në vend.
Por shumë vëzhgues janë skeptikë se Shtetet e Bashkuara mund të blejnë naftë dhe ta bëjnë Maduro të ndryshojë mënyrat e tij diktatoriale. “Nëse do të shkoni për naftë dhe do të përpiqeni të largoni Maduro-n nga Rusia, atëherë keni marrë një vendim për t’u marrë me regjimin e tij ashtu siç është”, thotë Brian Winter i Shoqërisë Amerikane, një forum rajonal. Disa analistë dyshojnë gjithashtu se, edhe nëse sanksionet hiqen menjëherë, Venezuela do të ishte në gjendje të rriste prodhimin pas viteve të keqmenaxhimit dhe korrupsionit. “Për mua, kjo duket si politika e Obamës në Kubë”, thotë zoti Abrams. “Dmth, ju jepni dhe jepni dhe nuk merrni asgjë.”
Pozicioni i zotit Maduro është bërë qartësisht më i fortë vitet e fundit. Vlerësimet e tij të miratimit, në 19%, janë më të larta se ato të z. Guaidó, në 12%. Që nga viti 2019, Maduro ka vendosur në heshtje një sërë reformash ekonomike, duke përfshirë heqjen e kontrolleve të çmimeve dhe disa kufizime në valutën e huaj, uljen e subvencioneve për benzinën dhe tërheqjen e investimeve private. Kjo ka ndihmuar në uljen e inflacionit nga pothuajse 3,000% në 2020 në 686% në 2021. “Maduro nuk ka qenë kurrë në një pozicion kaq të fortë,” thotë Temir Porras, ish-shefi i tij i kabinetit. “Ai është shefi.” Nëse ka një marrëveshje për t’u bërë, ajo nuk do të jetë tërësisht në kushtet e zotit Biden.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Koha e krizës për sanksionet ekonomike të Evropës
Kriza e energjisë do qëndrojë gjatë, pa zgjidhje!
A është lufta e Putinit, që po i rrit çmimet?!
