Kjo mund të mos jetë hera e parë kur një frigorifer ka spikatur në një fushatë elektorale. Por kur presidenti i Serbisë u shfaq në kuzhinën e një çifti në një promo elektorale, video ngjalli shumë reagime. Kështu nis artikulli i BBC, për presidentin serb Aleksandër Vuçiç, që sot i nënshtrohet testit të radhës për votën e qytetarëve.
Sa i përket partive opozitare në Serbi, ato i konsiderojnë daljet e shpeshta të presidentit një dëshmi e marrëveshjes jo të shëndetshme midis Partisë Progresive dhe gazetave dhe transmetuesve më të njohur të vendit.
Kontroll absolut i medias
Ata thonë se kjo e bën më të vështirë sfidimin e një partie që ka fituar katër zgjedhjet e fundit parlamentare dhe po kërkon fitore në presidencialet e të dielës.
“Regjimi ka vënë kontroll absolut mbi median”, shprehet Borko Stefanoviç, nënkryetar i Partisë së Lirisë dhe Drejtësisë së qendrës së majtë.
Monitoruesi i zgjedhjeve CRTA raporton se përfaqësuesit e qeverisë kanë marrë dy të tretat e mbulimit televiziv kombëtar gjatë fushatës zgjedhore, dhe tre të katërtat e kohës së transmetimit në programet e lajmeve. Zyra serbe e organizatës kundër korrupsionit Transparency International i referohet “dominimit mediatik të Aleksandar Vuçiçit dhe listës së tij të kandidatëve.
Vëzhguesit ankohen se Vuçiç ka shkrirë linjat midis detyrave të tij presidenciale dhe aktiviteteve të fushatës. Ata përmendin si shembull hapjen në mars të seksionit të parë të një linje të re hekurudhore me shpejtësi të lartë midis Beogradit dhe Budapestit.
Ndërsa treni i ndërtuar nga Zvicra po shkonte drejt qytetit të dytë të Serbisë, Novi Sadit, ekipet e kamerave u vërsulën rreth sediljeve prej lëkure të klasit të parë ku Vuçiç po priste kryeministrin e Hungarisë, Viktor Orban.
Me të mbërritur, një turmë me mijëra qytetarë po prisnin të dëgjonin një fjalim nga dy udhëheqësit përpara stacionit të rinovuar.
Gjatë udhëtimit të kthimit, Vuçiç i tha BBC-së se ai nuk ishte dakord me akuzat e opozitës për dominim të padrejtë. “A doni që unë të jem i dobishëm për kundërshtarët e mi politikë për të më mundur, apo çfarë?” ai pyeti.
“Unë nuk përmenda asnjë emër të kundërshtarëve të mi politikë në këtë fushatë. Nuk ka asnjë fushatë kundër tyre, dhe ka një fushatë 24/7 kundër meje. Unë e di një gjë: jam më i zellshëm dhe më i përkushtuar se ata. Kjo është ajo që njerëzit këtu vlerësojnë dhe unë jam krenar për këtë.”
Por çfarë thonë analistët
“Vuçiç është jashtëzakonisht i mirë në realizimin e gjërave që serbët e zakonshëm duan të shohin,” thotë James Ker-Lindsay, një specialist i Ballkanit në London School of Economics.
“Nga jashtë, ne shohim dikë që është shumë autoritar dhe ka shumë shqetësime për mundësinë e kthesave joliberale. Por në terren, serbët e zakonshëm flasin për faktin se ai po ofron zhvillim ekonomik dhe projekte të mëdha infrastrukturore. Këto janë gjërat që shumë serbë të zakonshëm mendojnë se duhej bërë më parë nën administratat e mëparshme, por nuk u bë”.
Ka qenë më e ndërlikuar për zotin Vuçiç që t’u japë votuesve atë që duan kur bëhet fjalë për marrëdhëniet me Rusinë. Ai është shumë i vetëdijshëm se shumë nga votuesit e partisë së tij favorizojnë lidhjet tradicionale me Moskën në raport me negociatat e anëtarësimit në Bashkimin Evropian që filluan në 2014.
Pushtimi rus i Ukrainës e ka kthyer aktin balancues afatgjatë në një ecje me litar, pa një rrjetë sigurie sipas BBC. Serbia ka refuzuar t’i bashkohet sanksioneve të BE-së kundër Moskës, por votoi në favor të rezolutave të OKB-së që dënojnë pushtimin. Ka pasur demonstrata kundër luftës së Rusisë si dhe në favor.
Vuçiç e ka bërë “paqen dhe stabilitetin” diçka si një frazë tërheqëse gjatë fushatës, megjithëse nëse ai rizgjidhet, Brukseli ka të ngjarë të rrisë presionin ndaj Beogradit që ai të vendosë se ku do të qëndrojë: Lindje apo Perëndim.
Natasha Kandiç, themeluesja e Qendrës për të Drejtën Humanitare të Beogradit, shprehet se presidenti është një “politikan pragmatik” që ka fituar popullaritet nëpërmjet tërheqjes së investimeve të huaja që kanë sjellë “punë dhe paga”. Por një opozitë e atomizuar ka ndihmuar gjithashtu kauzën e tij.
“Problemi kryesor është se nuk ka opozitë demokratike,” thotë zonja Kandiç. “Si mund të fitosh pa një udhëheqës të fortë?”
Ky problem ka vazhduar që kur Partia Demokratike humbi pushtetin në 2012 dhe u nda në fraksione të shumta konkurruese. Shumica e këtyre partive bojkotuan zgjedhjet e fundit në 2020, duke pretenduar se nuk ekzistonin kushtet për një votë të lirë dhe të ndershme. Kjo thjesht i lejoi progresistët të konsolidonin kontrollin e tyre në pushtet.
Këtë herë nuk ka bojkot të opozitës. Partitë nga i gjithë spektri politik janë nënshkruar në një koalicion të quajtur Serbia e Bashkuar në një fushatë të përbashkët kundër progresistëve.
Kandidati i tyre për president është një ish gjeneral, Zdravko Ponos. Ai është një figurë konservatore – gjë që ilustron natyrën e vështirë të aleancës opozitare. Në thelb, gjithçka që ata kanë të përbashkët është dëshira për të rrëzuar nga “froni” zotin Vuçiç dhe analistët dyshojnë se kjo do të jetë e mjaftueshme për të tërhequr elektoratin.
Pas 10 vjetësh dhe gjashtë zgjedhjeve, populli i Serbisë tashmë di shumë për Partinë Progresive. Votimi i së dielës do të tregojë nëse ata do pranojnë vizionin e presidentit për progresin – apo linjën e opozitës se është një mirazh i manipuluar mediatik.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
