Samuti mes Kinës dhe Bashkimit Evropian më 1 prill që erdhi si rezultat i pushtimit të Ukrainës nga Rusia, dhe reagimi gjakftohtë i Kinës ndaj saj, kanë zbuluar kufizimet e politikave të vjetra të sigurimit të Evropës për tregtinë e parë të Kinës.
Krerët e BE-së iu afruan samitit me pritshmëri të ulëta.
Ata shpresonin t’i dërgonin një mesazh liderit të Kinës, Xi Jinping, se lufta në Ukrainë është një çështje përcaktuese për marrëdhëniet dhe për tablonë e Kinës nëse ajo refuzon të përdorë ndikimin e saj për të përfunduar vrasjen.
Në një farë mënyre përfaqësuesit e Evropës në samit, Charles Michel, presidenti i Këshillit Evropian, dhe Ursula von der Leyen, mund të jenë lënë në hije nga dy figura që nuk do të jenë aty: ish-kancelarja gjermane, Angela. Merkel dhe presidenti rus Vladimir Putin.
Asnjë lider nuk është i lidhur më tepër me shembullin e vjetëruar të Kinës në Evropë sesaMerkel.
Në 16 vjet si kancelare, ajo promovoi një metodë që e trajtonte Kinën si një furnizim të dobishëm të alternativës financiare dhe një bashkëpunëtor të mundshëm në çështje të tilla.
Pushtimi i Putinit në Ukrainë më 24 shkurt ishte një katastrofë për përkrahësit e kësaj metode. Për përdorimin e pushtetit nga Rusia ka dashur ndihma e heshtur e Xi. Edhe pse Kina pretendon të jetë neutrale, qëndrimi i saj i vërtetë është i anshëm. Kina fajëson Amerikën për luftën, për gjoja shkeljen e Rusisë.
Evropianët e dinë se zgjerimi i NATO-s u shty me të vërtetë nga kërkesa nga ish-lokacionet ndërkombëtare të bllokut komunist që kishin frikë nga agresioni rus (për motive të mira).
Qeveritë e BE-së janë të tmerruara nga refuzimi i Kinës për të nxitur Rusinë të ndërpresë luftën. Ata e shohin këtë zvarritje si të padenjë.
Diplomatëve në gjuhën kineze iu desh pak kohë për të kuptuar se liderët evropianë nuk do të përshtateshin me një samit tradicional, të fokusuar në tregti. Oferta e parë e Kinës ishte një asambleme kryeministrin e saj, Li Keqiang, një teknokrat me një portofol kryesisht financiar.
Axhenda më e pëlqyer e Kinës kishte të bënte me nënshkrimin e memorandumeve dhe bisedimet për ringjalljen e Marrëveshjes së Plotë të Financimit (CAI), një pakt tregtar i mbështetur ngushtë nga zonja Merkel.
Kjo marrëveshje është ngrirë që kur Kina vendosi sanksione gjithëpërfshirëse ndaj anëtarëve të Parlamentit Evropian dhe diplomatëve evropianë në vitin 2021.
Ishte një hakmarrje e paqartë në kundërshtim me sanksionet e vogla të BE-së ndaj tre oficerëve dhe një ish-zyrtar të akuzuar për abuzime të të drejtave në veri, zona perëndimore e Xinjiang.
BE-ja dhe anëtarët duhet të pushojnë së mbështeturi deklaratat shumëkombëshe dhe të koordinuara në lidhje me abuzimet e të drejtave të gjuhës kineze në borde të tilla ndërkombëtare, sepse Këshilli i OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Kina kërkoi. Kjo u refuzua. Si alternativë, Michel dhe zonja von der Leyen i atribuoheshin rritjes së të drejtave të njeriut në samit, në lidhje me çështje të tilla të mprehta si sundimi i Kinës mbi Xinjiang, Tibet dhe Hong Kong. Dyshja ishte parashikuar gjithashtu të shtonte kërcënimet lidhur me Tajvanin, ishullin demokratik që Kina e pretendon si personale.
Megjithatë në fillim, samiti u pa si një mundësi për të dërguar mesazhe për Ukrainën.
Negociatat para samitit kishin qenë të tensionuara. Evropianët përcaktuan se Xi do të dëgjonte një paralajmërim: se Kina do të përballet me një çmim të rëndë nëse e ndihmon Putinin të anashkalojë sanksionet perëndimore ndaj Rusisë ose i jep ndihmë marinës. Oficerët e gjuhës kineze udhëzuan paraprakisht evropianët që të mos kërcënonin shefin e tyre.
Evropa nuk duhet të mësohet të flasë për luftë dhe paqe me Kinën. “Marrëdhëniet tona bazohen kryesisht në tregti dhe në sistemin financiar, gjë që na bën shumë oportunistë,” thotë një diplomat evropian në Pekin. Me sa duket, Kina po i bën një favor Evropës duke shpjeguar mënyrën se si pret që Perëndimi të jetë një humbës nga beteja në Ukrainë.
Zëra të ndryshëm kërkojnë qetësi. Kina e dëshiron Evropën si treg, dhe si një furnizim investimesh, ata janë të vetëdijshëm, veçanërisht kur lidhjet e Kinës me Amerikën janë në formë të tmerrshme.
Disa nga korporatat më të mëdha të Evropës kanë operacione fitimprurëse në Kinë, të cilat nuk duket se do t’i braktisin. Në përputhje me diplomatët, nuk ka asnjë sinjal që Kina të anashkalojë sanksionet ndaj Rusisë. Megjithatë,Putin po përpiqet të ripërcaktojë kufijtë e Evropës me pushtet dhe Xi nuk do ta dënojë atë.
Ky mund të jetë një problem i drejtpërdrejtë për idetë themeluese të BE-së.
Burimi: The Economist
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“The Times”: Putini vdes për luks…
“Putin u befasua!”/ Pasojat e mundshme të sanksioneve perëndimore ndaj Rusisë
