Lufta është ferr për të gjithë të përfshirë. Efektet e tij katastrofike prekin çdo industri dhe aspekt të jetës – përfshirë gazetarinë.
Edhe një herë, ne po shohim që realiteti zemërthyes të shfaqet rreth pushtimit rus të Ukrainës.
Lufta ka krijuar një krizë për gazetarët rusë dhe ukrainas, shumë prej të cilëve janë detyruar të largohen nga vendet e tyre të origjinës nga lloje shumë të ndryshme rreziku. Rreziqet e dukshme për jetën dhe lirinë e tyre përbëjnë vetëm goditjen e fundit për lirinë e shtypit global.
Ndikimi i menjëhershëm i dhunës ka qenë shkatërrues për korrespondentët vendas dhe ndërkombëtarë që mbulojnë luftën. Të paktën pesë gazetarë u vranë në Ukrainë në mars, muaji i parë i plotë i konfliktit, duke përfshirë korrespondentin amerikan Brent Renaud, dhe Oleksandra Kuvshynova dhe Pierre Zakrzewski, të cilët të dy punonin me Fox News. Shumë të tjerë janë plagosur.
Ndërkohë, në Rusi, vetë akti i të folurit të së vërtetës për këtë luftë kërcënon jetën dhe lirinë e dikujt.
Antagonizmi i presidentit rus Vladimir Putin ndaj shprehjes së lirë, veçanërisht i llojit që është kritik ndaj tij, është i vendosur prej kohësh. Gazetarët dhe disidentët që kanë guxuar të flasin kundër tij brenda apo edhe jashtë vendit, kanë paguar një çmim të lartë.
Kjo nuk është shfaqur kurrë më qartë se sa në kufizimet në mbulimin e pushtimit të Ukrainës.
Edhe ta quash atë një “luftë” në raportet e lajmeve mund të dënohet me 15 vjet burg. Këto kushte, çuditërisht, kanë çuar në eksodin masiv të gazetarëve të huaj dhe vendas.
Me sanksionet ekonomike që shkatërrojnë ekonominë e Rusisë dhe disa shenja që forcat ukrainase synojnë të pajtohen me kërkesat e tij, Putini ka të ngjarë të konsiderojë kufizimin e mediave të pavarura një sukses – ndoshta një nga aspektet e pakta të kësaj lufte që po funksionon në favor të tij.
Ndërsa gazetarët në mërgim janë shpesh në gjendje të kontribuojnë në kontekstin thelbësor në raportet e shoqërive në krizë, koha dhe distanca e bëjnë pothuajse të pamundur të tregohen histori më të hollësishme.
Kur një gazetar vihet në shënjestër, të gjithë shpresojnë se kjo është një anomali. Pastaj ndodh përsëri dhe përsëri, derisa kolegët e vjetër të shpërndahen nëpër botë dhe ata që mbeten ose janë të rrezikuar nga besnikëria ndaj shtetit ose kanë frikë të vazhdojnë raportimin e tyre..
Boshllëku që lihet pas shpesh është i mbushur me dezinformata, në dëm të njerëzve që jetojnë në këto shoqëri dhe atyre në mbarë botën që përpiqen t’i kuptojnë ato.
Brenda Rusisë, tregimi zyrtar është se pushtimi ishte disi një akt i nevojshëm mbrojtjeje.
Sado absurde të jetë e ditur bota, shumë rusë nuk dyshojnë në qëllimet e Putinit, pjesërisht për shkak të narrativës së shtyrë nga mediat shtetërore.
Sulmet e Putinit ndaj shtypit të lirë nuk do të kenë ndikim vetëm në rajon. Përpjekjet e tij vijnë në një moment të paqëndrueshëm, pasi demokracia dhe autoritarizmi e gjejnë veten sërish në konkurrencë si modele qeverisjeje për botën. Një numër alarmant shtetesh tashmë kanë qëndrime ndaj mediave që pasqyrojnë atë të Moskës. Nëse tendencat e fundit janë një tregues, fushata aktuale e Putinit kundër diskutimit të hapur vetëm do t’i përshpejtojë këto modele në vende të tjera.
Gjithnjë e më shumë shoqëri demokratike me peizazhe mediatike dikur të gjalla po afrohen më shumë drejt atyre të mbyllura të dominuara nga media të drejtuara nga shteti, nën liderë me tendenca autoritare të rrënjosura në dogmat etnike, fetare ose nacionaliste.
Në vende të tilla si Turqia dhe India, të cilat mbajnë lidhje me Rusinë dhe Perëndimin, tashmë po përdoren taktikat për të sulmuar ose shtypur mediat e pavarura, ndërsa Filipinet nën Presidentin Rodrigo Duterte gjithashtu kanë vënë në shënjestër dhe janë përpjekur në mënyrë rutinore të heshtin zërat e pavarur.
Për më tepër, qeveritë në mbarë botën po përdorin gjithnjë e më shumë kërcënimet e supozuara ndaj sigurisë kombëtare si pretekste për të mbyllur diskursin publik.
Lejimi i Putinit të ketë sukses në eliminimin e shprehjes së lirë në Rusi dhe Ukrainë, do të trimëronte forca të tilla.
Ndërsa lufta e Putinit kundër Ukrainës vazhdon, duke shkatërruar komunitete, duke marrë jetë dhe duke zhvendosur miliona, është më jetike se kurrë që gazetarët të kenë mbështetjen dhe mbrojtjen e nevojshme për të dokumentuar ngjarjet.
Ky konflikt e ka vënë idealin e një shtypi të lirë nën kërcënim të ri – dhe mund të ketë efekte katastrofike për botën
Burimi: The Washington Post
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“‘Gjeni rubla’ nëse doni naftë, drithëra ose metale nga ne!”
‘Cari’ që gremis Rusinë dhe po shkatërron Europën
“Do të ketë një Ukrainë të pavarur “shumë më gjatë” sesa…”
