Biden bëri një deklaratë potencialisht të rrezikshme të hënën. Në Tokio, ai iu përgjigj me “po” pyetjes së një gazetari nëse ai ishte i gatshëm të “përfshihej ushtarakisht për të mbrojtur Tajvanin”. “Ky është zotimi ynë,” pohoi presidenti.
Në fakt, Shtetet e Bashkuara tërhoqën angazhimin e tyre zyrtar për të mbrojtur Tajvanin në vitin 1979, duke zëvendësuar një traktat aleance me Aktin e Marrëdhënieve me Tajvanin, i cili i detyron Shtetet e Bashkuara të ndihmojnë Tajvanin për t’u mbrojtur.
Kjo është hera e tretë në më pak se një vit që Biden ka deklaruar publikisht se Shtetet e Bashkuara do të përdorin forcën për të penguar Pekinin të pushtojë ishullin.
Edhe një herë, Shtëpia e Bardhë u përpoq të sqaronte se qëndrimi i SHBA-së nuk ka ndryshuar në fakt: Shtetet e Bashkuara vazhdojnë t’i përmbahen politikës së një Kine dhe të ruajnë “paqartësi strategjike” në vend të qartësisë nëse do të mbronte Tajvanin.
Kjo qasje, siç pranojnë shumë zyrtarë të administratës, i ka shërbyer Shteteve të Bashkuara.
Por gafat e përsëritura rrezikojnë të interpretohen si ndryshime në politikë. Ato pengojnë paqen dhe stabilitetin midis dy fuqive kryesore të botës.
Për dekada, Kina është përmbajtur nga përpjekjet për të pushtuar Tajvanin me forcë, por ka ruajtur kërcënimin për ta bërë këtë. Shumë analistë besojnë se Pekini do të preferonte të përdorte presione graduale drejt “ribashkimit” sesa të ndërmerrte një agresion të kushtueshëm dhe të rrezikshëm, për pushtim krejt papritur.
Mundësia e agresionit të plotë kinez nuk mund të nënvlerësohet kurrë, veçanërisht në hijen e aftësive ushtarake në rritje të vendit dhe ambicieve ndërkombëtare.
Megjithatë, një arsye pse llogaritja e Pekinit mund të ndryshojë, qëndron në Uashington.
Nëse Shtetet e Bashkuara duket se e konsiderojnë Tajvanin si një aset strategjik të pakthyeshëm që nuk mund të bashkohet kurrë me kontinentin, atëherë Kina mund të përdorë planin B: të nisë një pushtim nga frika se duhet të veprojë tani ose të pranojë që Tajvani është i humbur përgjithmonë.
Asnjë deklaratë e Biden nuk ka të ngjarë të bëjë që Presidenti Xi Jinping i Kinës të marrë një vendim politik me pasoja të rënda.
Xi dhe Biden e njohin njëri-tjetrin nga bisedat e drejtpërdrejta dhe të vazhdueshme.
Ushtria Çlirimtare Popullore tashmë e merr seriozisht mundësinë që Shtetet e Bashkuara të ndërhyjnë ushtarakisht në mbrojtje të Tajvanit. Pra, komenti i Bidenit, në vetvete, mund të ketë pak efekt.
Megjithatë, më shqetësuese është ndryshimi i politikës në Uashington. Gjatë viteve të fundit, anëtarët e Kongresit kanë kërkuar gjithnjë e më shumë për qartësi strategjike në lidhje me përdorimin e forcës për të mbrojtur Tajvanin.
Më e rëndësishmja, këto masa kanë shoqëruar armiqësinë në rritje në marrëdhëniet SHBA-Kinë, teksa dy vendet udhëheqëse të botës përfshihen në intensifikimin e konkurrencës ekonomike, teknologjike dhe të sigurisë.
Së paku, zotimi i Biden për të mbrojtur Tajvanin rrezikon të përcjellë mesazhin se Shtetet e Bashkuara po degradojnë politikat e vjetra që kanë mbështetur marrëdhëniet dypalëshe dhe kanë ruajtur paqen dhe stabilitetin përtej ngushticës së Tajvanit.
Edhe nëse zyrtarët kinezë do të pranonin sqarimin e Shtëpisë së Bardhë se politika e SHBA-së mbetet e pandryshuar, ata mund të arrijnë në përfundimin se Shtetet e Bashkuara do të bëhen më të vendosura për të mbrojtur Tajvanin me kalimin e kohës dhe se kërcënimet ekzistuese të Kinës nuk mjaftojnë më për të penguar Taipein.
Në atë rast, Kina mund të rrisë afatin e saj kohor për “ribashkimin” dhe të bëhet më e gatshme të rrezikojë konfliktin ushtarak dhe ekonomik me Shtetet e Bashkuara.
Lufta në Ukrainë tregon se mund të jetë e vështirë të dallosh se ku janë vijat e kuqe.
Rusia kishte vendosur prej kohësh një vijë të qartë të kuqe lidhur anëtarësimin e Ukrainës në NATO, por presidenti Vladimir Putin përfundoi duke nisur një pushtim të plotë të Ukrainës në shkurt, duke përmendur bashkëpunimin në rritje midis Kievit dhe NATO-s, ndër ankesat e tjera, edhe pse aleanca nuk ishte afër pranimit të Ukrainës si anëtare.
Shtetet e Bashkuara nuk e dinin paraprakisht se çfarë do ta shtynte Rusinë të shkonte në luftë – dhe elita e Moskës ishte e shtangur nga vendimi i Putinit për të pushtuar. Rrethanat sa i përket Tajvanit janë shumë të ndryshme, por ia vlen të merret në konsideratë se askush nuk e di se sa liri mund të kenë Shtetet e Bashkuara përpara se Pekini të vendosë se vija e kuqe e saj është kapërcyer.
Edhe Xi mund të mos e njohë veten. Për të gjithë të përfshirët, do të ishte më mirë të mos e zbulonin. Rreziqet janë shumë të mëdha.
Stephen Wertheim është anëtar në Programin Amerikan Statecraft në Carnegie Endowment for International Peace.
Burimi: The Guardian
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Do e mbronte SHBA, Tajvanin nga Kina?
‘Makthi’ i Biden mund të jetë Kina
