Nga: Skënder Minxhozi
Kush thotë se finalja e Kupës Conference League mes Romës dhe Fejnordit, nuk qe një sukses, thjesht gënjen veten dhe të tjerët. Ajo që shihej si një sfidë e madhe sportive, logjistike dhe njerëzore, rezultoi në një spot të shkëlqyer për imazhin e Shqipërisë në botë. Një vend i vogël, një stadium i vogël, por një event i madh sportiv që i bëri nder Federatës Shqiptare të Futbollit, qytetit të Tiranës, policisë e institucioneve të shtetit e biznesit privat.
Kemi kaluar të gjithë një sfidë në të cilën, fare mirë mund të kishin ndodhur probleme, përplasje, çorganizim e kaos, sepse jemi të pamësuar që të presim dhjetra mijëra tifozë të huaj brenda 48 orësh dhe t’i përballojmë ata me infrastrukturat e brishta që kemi. Gjithçka shkoi mirë dhe kjo na bën të ndjehemi të qetë teksa shohim dorëzimin e kupës në duart e Murinjos, në një stadium ku ekipi i fundit i madh që zbriti (me Ronaldon në krye) duroi ndër të tjera edhe fikjen e dritave në mes të ndeshjes!
E megjithatë, Tirana dhe e gjitha zona e madhe demografike e ekonomike rreth saj kamufluan me mund, edhe me rastin e Finales së Kupës së Konfederatës, disa nga krizat e vjetra në komunikim e transport nga të cilat vuajnë prej kohësh që s’mbahen mend.
Ne shqiptarët, nuk duhet të shpikim rrotën pas pesë mijë vjetësh. Duhet të bëjmë atë që bën e gjithë bota e zhvilluar, ku gjeografikisht na ka rënë për pjesë që të jetojmë: të çojmë zhvillimin, investimet, modernizimin dhe infrastrukturat, aty ku jeton shumica e popullsisë. Nuk duhet një shkencëtar raketash që të kuptosh se sot zona Tiranë-Durrës është zemreku ekonomik, social e demografik i shtetit. Sipas shifrave të vitit 2020 në këtë segment jetojnë rreth 1,3 milion nga 2.8 milion banorët që ka Shqipëria aktualisht. Pra 40% e vendit jeton në dy prej 12 qarqeve.
Kjo prezencë e madhe banorësh, biznesesh e aktiviteti social në harkun mes dy qyteteve, kërkon rrugë, struktura komunikimi, investime në energji, ujësjellësa, shkolla dhe spitale. Meriton absolutisht një linjë hekurudhore, me degëzim aeroportin e famshëm ku këto orë ka pasur flukse të jashtëzakonshme avionësh dhe udhëtarësh (176 fluturime brenda 24 orëve). Duhen pra, infrastruktura të tilla që baseni Tiranë-Durrës, apo Durana, siç e kanë quajtur, nuk i kanë.
Përtej një finaleje futbolli, një ngjarje e jashtëzakonshme që zgjat vetëm dy ditë, këto orë mësojmë edhe një herë me pezmatim se qendra e shtetit, zemra e tij ekonomike, është e mbingarkuar dhe e ndërlidhur keq mes vetes dhe me pjesën tjetër të vendit.
Të shkosh sot nga veriu në jug, duke kaluar nëpër nyjen Tiranë-Durrës, vijon të jetë një sfidë për udhëtarët, turistët e bizneset. Duhet të bësh pirueta nëpër rrugë, kryqëzime dhe segmente të ngarkuara rëndë me trafik, që kushtojnë të gjitha kohë, karburant e goma. Në tri dekadat e fundit kemi ndërtuar një rrjet superstradash e autostradash, jo të këqija drejt jugut, por kur vjen puna te lidhja e tyre me gjysmën tjetër të vendit, sharra ngec në gozhdë pikërisht aty ku duhet të ishte investuar më shumë, në transport e komunikim: në pellgun Tiranë-Durrës.
Tridhjetë e ca vjet më parë, qeveritë komuniste planifikonin një unazë të madhe për kryeqytetin, e cila edhe sot, pas kaq shumë kohësh, ka ngecur në mes, ndërkohë që trafiku është njëqindfishuar krahasuar me kohën e Adil Çarçanit. Sa punë do të kryente ajo unazë e përfunduar, në një ditë si ajo e djeshmja?!
Shumë punë do të kishte kryer në fakt, para dhe pas ndeshjes edhe një linjë hekurudhore mes Tiranës-Durrësit e Rinasit. Një projekt për të cilin, Fatos Nano ka negociuar me amerikanët qysh në vitet e largëta 2003-2004, por që ende nuk ekziston. Ndërkohë që Italia fqinje dhe Evropa, bëjnë garë për linjat hekurudhore të shpejtësisë së lartë, këtu tek ne i kanë çuar me kohë shinat për skrap e nuk kujtohet askush, të ndërtojë një metër hekurudhë. Jemi në mesjetën e thellë në këtë aspekt.
Patjetër që në një rast si ai i Finales, do të kishte qenë mirë që kryeqyteti të kishte edhe një mundësi tjetër transporti drejt Durrësit, siç është rruga e vjetër e Plepave, apo e Ndroqit, siç njihet. Me një autostradë të mbingarkuar e në gjendje aspak të mirë, ajo arterie do t’i duhej Tiranës, jo vetëm për një ditë futbolli, por edhe për çdo ditë të javës dhe muajit, në sezone turistike, apo ditë zakonshme. Sërish, askush nuk kujtohet t’i hedhë një tapet asfalti atij segmenti, paçka se miliona hidhen nëpër pyje e male shpesh me ose pa kriter, siç është rruga e famshme e Qafë-Plloçës, që nuk po mbaron kurrë, prej më shumë se një dekade!
Duke ardhur rrotull nëpër hapësirën e madhe mes Durrësit e Tiranës, nuk mund të mos vesh re se, diku në cep të saj, në Fushë-Krujë, starton rruga kombëtare drejt Veriut të Shqipërisë, Kosovës dhe drejt bregdetit dalmat e Evropës. Kjo është gryka e shishes më e keqe dhe e bllokuar e të gjithë sistemit rrugor të Shqipërisë, është makthi i kujtdo që planifikon të kalojë aty sidomos në fundjavë e sezone turistike.
Një segment me dy korsi prej 6-7 kilometrash nga Fushë-Kruja në Thumanë, nuk është rastësisht edhe një ndër rrugët më vdekjeprurëse për udhëtarët e stresuar nga pritjet e gjata, por edhe një pengesë madhore për lidhjen mes dy gjysmave të vendit. Është krejt e pakuptimtë sesi mund të tolerohet që një segment kaq i shkurtër të shkaktojë kaq shumë stres, harxhim energjish e rrezik për jetët njerëzore. Është e pakuptimtë sesi askush në dhjetë vjetët e fundit, nuk ka investuar diçka më shumë sesa projektet 3D në letër me autostrada dhe mbikalime moderne, ndërkohë që në realitet qindra mijë njerëz shtrydhen e digjen nga vapa në një copë asfalti të ngushtë, që përbën sot turpin e sistemit tonë rrugor!
Këto halle të vjetra, për fat nuk e penguan dot Finalen Roma-Fejnord. Një gjë shume e mirë, që u shmang kaosi dhe kolapsi. Por, kjo nuk do të thotë aspak se baseni më i madh ekonomik i vendit, nuk lëngon në disa probleme të vjetra dhe të reja infrastrukturore, të cilat dëmtojnë standardin e jetës, performancën e bizneseve, turizmin e imazhin e vendit.
Nuk ka sens që Tirana, të marrë ditë pushimi sa herë të luhet një ndeshje e rëndësishme, apo të ketë një event madhor, vetëm që rrugët të jenë të lira e të mos pengohen mysafirët e huaj. Mund të ndodhë një herë, po nuk është normale të kthehet në rutinë, për shkak të mungesës së infrastrukturave. Qendra e Shqipërisë, meriton të hyjë realisht, në shekullin e 21!
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Arbitri ndërkombëtar për detin, një thikë e domosdoshme me dy presa
Deklaratat e Bashës zbulojnë falsitetin e (mos)hetimit të tij
Ethet e detit shqiptaro-grek dhe 12 milje në mes
