Brenda pak muajsh, Bashkimi Evropian ka reduktuar aq shumë varësinë e tij nga nafta ruse, saqë tani është gati të vendosë një embargo. Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen ka njoftuar një plan për të ndaluar importet e naftës së papërpunuar ruse në pjesën më të madhe të BE-së në gjashtë muajt e ardhshëm dhe produktet e naftës së rafinuar deri në fund të vitit. Por për të pasur një ndikim domethënës në buxhetin e Rusisë, Evropa duhet gjithashtu t’i japë fund varësisë së saj nga gazi rus. Kjo do të jetë shumë më e vështirë për t’u arritur.
Evropa ka arritur të reduktojë shpejt nevojën e saj për naftë ruse për disa arsye. Nafta mund të dërgohet lehtësisht me cisterna, jo vetëm me tubacione, dhe është relativisht e lehtë të gjesh furnizime të reja në tregun botëror. Problemi është se është gjithashtu relativisht e lehtë të gjesh mjaftueshëm blerës të rinj dhe Rusia ka shumë për të kompensuar një pjesë të madhe të humbjeve nga një embargo e BE-së.
Gazi është i ndryshëm. Evropa ka nevojë për gaz natyror për të siguruar ngrohje në dimër dhe për të shërbyer si lëndë ushqyese për industrinë më të madhe kimike në botë, e cila përbën një pjesë të konsiderueshme të eksporteve të BE-së. Dhe disa veçori të tregut të gazit natyror do ta bëjnë shumë më të vështirë dhe më të kushtueshëm gjetjen e alternativave ndaj furnizimeve ruse sesa ka qenë për naftën.
Si fillim, për shkak se shumica e prodhuesve të gazit natyror operojnë me kontrata afatgjata me blerësit, ka pak kapacitet prodhues jashtë Rusisë. Ndërsa ka tregje spot, ku mund të blihen ose shiten sasi të kufizuara gazi, qëllimi i tyre është të rishpërndajnë ofertën ose kërkesën ekzistuese nëpër rajone, sipas nevojës, jo të ofrojnë furnizim shtesë.
Ministrat nervozë evropianë të energjisë kanë vizituar prodhues të ndryshëm globalë të gazit, me shpresën për t’i bindur ata të rrisin prodhimin. Dhe prodhuesit kryesorë të gazit janë të lumtur t’i detyrojnë. Por ata paralajmërojnë se duhen deri në katër vjet për të nisur projekte të reja dhe kjo ka kuptim komercial vetëm nëse klienti është i gatshëm të nënshkruajë një kontratë 20-vjeçare.
E gjithë kjo do të thotë se, në afat të shkurtër, furnizimi me gaz natyror është afër fiks. Pra, mënyra e vetme për të kompensuar mungesën e gazit rus është përmes një kombinimi të kursimeve të energjisë dhe rritjes së importeve.
Këtu Evropa do të përballet me një sfidë tjetër. Gazi natyror është i kushtueshëm për t’u transportuar dhe i vështirë për t’u ruajtur. Gazi natyror i lëngshëm (LNG), i cili mund të transportohet, ofron alternativën kryesore ndaj gazit rus me tubacione, megjithëse ngre sfidat e veta.
Pasi gazi të jetë lëngëzuar dhe ngarkuar në një cisternë speciale, disa mijëra milje shtesë udhëtimi bëjnë pak ndryshim. Kjo është arsyeja kryesore pse tregjet aziatike dhe evropiane të LNG janë integruar, me çmimet në të dy kontinentet që zakonisht lëvizin ngushtë së bashku. Çmimet spote të gazit arritën nivele shumë të larta tashmë vjeshtën e kaluar, disa muaj përpara se Rusia të pushtonte Ukrainën, sepse një rimëkëmbje e fortë në Azi nxiti kërkesën.
Përpara se të fillonte lufta në Ukrainë, Evropa tashmë po importonte pothuajse po aq LNG sa gazi me tubacione. Por nëse Evropa dëshiron t’i japë fund varësisë së saj nga gazi rus, ajo duhet të rrisë jashtëzakonisht shumë këto importe LNG. Kjo do të jetë e kushtueshme sepse do të thotë devijimi i dërgesave të drejtuara fillimisht në Azi drejt Evropës. Për fat të mirë kjo do të jetë teknikisht e mundur për shkak të një asimetrie të thellë në tregtinë e LNG-së, kërkon shumë më shumë kohë për të ndërtuar objekte të lëngëzimit sesa për të rregulluar rigazinifikimin.
Kur arrin LNG, vendet importuese thjesht duhet të ngrohin lëngun në cisterna. Specialistët e energjisë theksojnë shpesh se shumë vende nuk kanë mjaftueshëm objekte fikse LNG për të rritur importet. Por terminalet lundrues të LNG-së janë gjithashtu një opsion, dhe vende si Gjermania, Franca dhe Italia tashmë po përfitojnë prej tij, duke siguruar që ata të mund të shkarkojnë LNG-në kur të mbërrijë.
Këto objekte fleksibël të gazifikimit, së bashku me një rrjet të dendur tubacionesh që lidhin shumicën e ofruesve të BE-së, ofrojnë njëfarë mbrojtjeje kundër përpjekjeve ruse për të zgjedhur vende të veçanta. Evropa tashmë ka treguar solidaritet për këtë çështje. Kur gjigandi rus energjetik Gazprom kohët e fundit ndaloi dërgesat e gazit në Poloni dhe Bullgari, tubacionet nga Gjermania dhe Greqia siguruan që të dy vendet të merrnin atë që kishin nevojë. Çështja është nëse Evropa do të tregojë të njëjtën vendosmëri kur të gjitha vendet janë nën presion.
Objektet e lëngëzimit, nga ana tjetër, janë shumë më të vështira për t’u arritur dhe kërkojnë shumë më shumë kohë për t’u ndërtuar, sepse ato kërkojnë frigoriferë gjigantë që ftohin gazin në -160 ° Celsius. Kjo ka dy pasoja të rëndësishme politikisht.
Disa shpresojnë se Shtetet e Bashkuara mund t’i ofrojnë Evropës LNG-në shumë të nevojshme. Por SHBA-ja aktualisht po drejton impiantet ekzistuese të lëngëzimit me kapacitet të plotë dhe do të duheshin disa vite për të ndërtuar objekte të reja. Për sa kohë që kapaciteti i eksportit i Amerikës është i kufizuar, ridrejtimi i dërgesave të SHBA nga Azia në Evropë nuk do të bëjë asgjë për të reduktuar kërkesën e tepërt në tregun e kombinuar BE-Azi LNG. Për SHBA-në kjo ka avantazhin se çmimet vendase të gazit natyror kanë mbetur shumë më të ulëta se në Evropë ose Azi.
Sfida e ndërtimit të objekteve të lëngëzimit GNL gjithashtu rrit ndjeshëm kostot për Rusinë që të përpiqet të eksportojë gazin që Evropa nuk po blen më. Për disa vite, Rusia nuk do të ishte në gjendje të shesë 140 miliardë metra kub gaz natyror që më parë shkonte në Evropë çdo vit.
Nëse Evropa është e gatshme të paguajë çmimin e importeve të shtrenjta të LNG-së, kjo mund të dëmtojë rëndë aftësinë e Rusisë për të fituar valutë të fortë nëpërmjet eksporteve të gazit. Kjo do të vendoste një dëmtim të vërtetë në buxhetin e luftës së Vladimir Putin.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Project Syndicate
