Tre muajt e fundit, 600 njerëz kanë fjetur në stacionin e metrosë Heroiv Pratsi në Kharkiv, në veri-lindje të Ukrainës. Qyteti shtrihet vetëm 40 km (25 milje) nga kufiri rus dhe është bombarduarqë nga dita e parë e pushtimit.
Javën e kaluar, kryetari i bashkisë së Kharkiv u kërkoi banorëve të përkohshëm të Heroiv Pratsi të kthehen në shtëpitë e tyre. Për herë të parë vizitova Heroiv Pratsi në mes të marsit dhe së fundmi u ktheva në stacionin e metrosë disa ditë para njoftimit të kryetarit. Isha i habitur nga sa të mirëmbajtura ishin dhomat e përkohshme të gjumit të njerëzve që nga vizita ime e mëparshme. Pranë çdo dysheku ishin vendosur buqeta me jargavan.
Nina Maksymivna, një grua 80-vjeçare që kishte qëndruar në Heroiv Pratsi në vizitën time të fundit, ishte ende duke fjetur pranë shkallëve në të njëjtin vend ku e kisha takuar në mars. Ajo mezi kishte dalë nga nëntoka në dy muaj. Dëgjohen ende tingujt e shpërthimeve të largëta në zonë. Për të, ishin shumë afër, ndaj nuk ndihej e sigurt.
Në orën 3 të mëngjesit gjatë natës në qendër të qytetit Kharkiv, u zgjova nga një zhurmë e fortë. Megjithatë, më thanë se kjo nuk ishte asgjë në krahasim me çfarë ndodhi në qytet javë më parë. Në Saltivka, lagjja më e dëmtuar e Kharkiv, gjithçka që ka mbetur janë ndërtesa bosh dhe të djegura. Trupat ruse janë ende të stacionuara më pak se një milje larg.
Në vizitën time të fundit, takova banorë që po ktheheshin për të kontrolluar nëse ndonjë nga gjërat e tyre kishte shpëtuar. Burra dhe gra po pastronin rrugët, disa padyshim të tronditur kur panë se çfarë kishte mbetur. Një kompani lokale transporti po ndihmonte njerëzit të transportonin frigoriferët dhe televizorët.
Pothuajse dy milionë njerëz jetonin në Kharkiv në fillim të luftës. Kanë mbetur akoma më shumë se një milion dhe shumë të tjerë tani po kthehen.
Trenat ekspres nga Kievi në Kharkiv tani janë mbushur plot.
Për ukrainasit, vendimi për t’u kthyer është racional, por vetëm nëse plotësohen dy kushte: së pari, nëse shtëpia juaj i mbijetoi granatimeve dhe furnizimi me ujë dhe energji elektrike funksionon. Së dyti, nëse ka ende një shans për të gjetur një punë.
Pas tre muajsh lufte, kursimet e njerëzve janë pakësuar. Shumë të rritur në moshë pune po kthehen në shtëpi në Kharkiv, duke lënë anëtarët e familjes dhe miqtë të kujdesen për fëmijët dhe të afërmit e moshuar në qytete më të sigurta.
Por është veçanërisht e vështirë për familjet ku të afërmit i janë bashkuar ushtrisë.
Krahasuar me Kharkivin, Kievi duket çuditërisht normal, pavarësisht nga shtetrrethimi, transporti publik ende jo plotësisht funksional dhe sirenat e herëpashershme të sulmeve ajrore. Megjithatë, lufta vazhdon ende.
Betejat kryesore po zhvillohen në Donbas, në jug të Ukrainës. Në zonën e pushtuar, njerëzit po rrëmbehen dhe torturohen.
Kam raportuar pushtimin rus të Donbasit dhe Krimesë në vitin 2014. Frika ime më e madhe tani është se ukrainasit në Kiev dhe në perëndim të vendit do të mësohen me betejat e largëta që zhvillohen qindra kilometra larg dhe do ta injorojnë luftën.
Megjithatë, e di që këtë herë është ndryshe: nuk ka njeri në vend të paprekur nga lufta.
Në një festë në Kiev, fola me një nga blogerët më të famshëm të Ukrainës, i cili tani po bën vlogs, jo nga vende ekzotike të largëta, por nga qytete të çliruara të Ukrainës. Ai është me origjinë nga Luhansku i pushtuar, në lindje. Secili prej nesh në festë kishte një shok që ishte vrarë, kishte humbur një shtëpi, kishte ikur refugjat ose po luftonte në vijën e frontit.
Si një reporter lufte, unë e di se luftërat shkaktojnë shpërbërjen e shoqërive.
Por nga ajo që kam parë, ukrainasit, dhe veçanërisht banorët e Kievit (të cilët më parë njiheshin për shpejtësinë dhe fokusin e tyre në punë), janë bërë më të sjellshëm .
Diskutimet që mbizotërojnë janë për rindërtimin e vendit. Profesionistët që ndihmuan me logjistikën gjatë muajve të parë të pushtimit ushtarak tani po kuptojnë se si aftësitë e tyre mund të jenë të dobishme. Kushëriri im, një arkitekt, kohët e fundit më telefonoi për të më treguar se si shokët e tij të universitetit po hartojnë një plan për rindërtimin e infrastrukturës së shkatërruar të vendit.
Një gazetare nga Ballkani kohët e fundit më tha se sa më gjatë të zgjaste lufta, aq më pak ajo mund ta kuptonte qëllimin e saj. I hutuar, u përgjigja se ukrainasit e shihnin qëllimin edhe më qartë tani se më parë: të mbronin qytetet nga pushtimi duke siguruar sa më pak viktima të mundshme dhe të çlironin territoret e pushtuara, ku mizoritë kanë qenë më të mëdha.
Pavarësisht nga shumë surpriza pozitive që kemi parë gjatë luftës – duke përfshirë forcën e ushtrisë ukrainase, e cila është treguar më efikase në krahasim me trupat e organizuara keq të Rusisë – për ukrainasit, po shkon pikërisht ashtu siç e imagjinonim. E dinim që nëse do të sulmoheshim, do të zgjaste shumë.
Unë kam menduar shumë herë që ukrainasit duhet të ulin pritshmëritë e tyre dhe se “humbja e dhembshurisë” nga perëndimi është e pashmangshme .
Por ukrainasit nuk po kërkojnë dhembshuri: ne po kërkojmë solidaritet. Ne jemi luftëtarë, jo viktima të pafuqishme.
Po – ukrainasit po përshtaten me luftën, siç dëshmojnë njerëzit që vendosin lule pranë shtretërve të tyre në metronë e Kharkiv. Por kjo nuk do të thotë që ne duhet të normalizojmë konfliktin.
Diskutimet për rindërtimin e vendit dhe fitoren nuk vijnë nga naiviteti: ato janë të rrënjosura nga fakti që ne nuk mund të përballojmë të humbim energji dhe kohë duke shpjeguar pse gjërat janë të pamundura.
Ne duhet të ruajmë forcën tonë për të vërtetuar se e kundërta është e vërtetë.
Në Kiev, kohët e fundit kalova pranë një librarie që ishte ende e hapur. Ajo shiste çorape me fraza kundë Rusëve. Në etiketën e njërës palë shkruhej: “Bërë nga 92% pambuk, 8% Lycra dhe 100% besim në Ukrainë”.
Nataliya Gumenyuk është një gazetare ukrainase e specializuar në çështjet e jashtme dhe raportimin e konflikteve, dhe autore e Lost Island: Tales from the Occupied Crimea (2020).
Burimi: The Guardian
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Demokracia e madhe”, Gérard Depardieu lë Putinin
“Na duhen vetëm 6 sekonda për të treguar çfarë jemi të aftë të bëjmë”
