Pyesni ndonjë ministër të qeverisë për gjendjen e mjerueshme të marrëdhënieve anglo-franceze dhe për rreth një vit e më shumë do t’ju jepet e njëjta përgjigje: prisni deri pas zgjedhjeve presidenciale! Emmanuel Macron thjesht po tregohet pak francez.
Kur të mbarojnë zgjedhjet, marrëdhëniet e mira mund të rikthehen. Kështu ka qenë gjithmonë.
Por jo këtë herë. Tashmë kanë kaluar pothuajse dy javë nga zgjedhjet franceze dhe Macron nuk po tregon asnjë interes.
Që nga rizgjedhja e tij ai ka folur me Joe Biden, Olaf Scholz dhe Xi Jinping. Ai priti Narendra Modi në Paris dhe madje ka telefonuar Vladimir Putin – por nuk ka gjetur ende kohë për të folur me Boris Johnson.
Janë bërë hetime diplomatike dhe mesazhi është i qartë: është e qëllimshme.
Macron është rikthyer në detyrë me plane të mëdha jo vetëm për Francën, por edhe për Evropën – dhe e sheh Britaninë si problem.
Çështja e parë është Brexit. Nr 10 dëshiron të rishikojë Protokollin e Irlandës së Veriut, duke thënë se kontrollet doganore lindje-perëndim po shkaktojnë trazira të panevojshme në Ulster. Sinn Fein ka udhëhequr në sondazhe dhe vetë decentralizimi duket në rrezik.
Por Macron është i bindur se nuk duhet të ketë kompromis dhe se Johnson duhet të lihet të zhytet në mjerimin e tij të shkaktuar nga Brexit.
Macron e konsideron numrin 10 si pengesën më të madhe të vetme për një zgjidhje të përbashkët për Protokollin e Irlandës së Veriut. Jo sepse ai dëshiron të shohë Britaninë të vuajë për Brexit (edhe pse ka pak nga kjo), por ai dëshiron t’i tregojë botës se fjala e BE-së është e fundit.
Më pas, Macron ka shpresuar se kriza e Ukrainës do ta katalizojë BE-në në një aleancë mbrojtëse.
“Ne nuk mund të mbështetemi më tek të tjerët që të na ushqejnë, të kujdesen për ne, të na informojnë, të na financojnë,” tha ai së fundmi për Evropën. Ai ka bërë thirrje për një “ushtri të vërtetë evropiane” – në krahasim me NATO-n – dhe ëndërron për kohën kur nuk do të ketë trupa amerikane në tokën evropiane.
Ky është makthi i Britanisë, dhe Johnson në vend të kësaj ka përdorur krizën e Ukrainës për të forcuar NATO-n.
BE-ja tashmë është një bashkim i mbrojtjes (sipas nenit 42.7 të Traktatit të Lisbonës) gjë që është e mirë në teori. Në praktikë, kjo është një shaka.
Kjo është arsyeja pse Suedia dhe Finlanda po i bashkohen NATO-s: ata duan të jenë nën mbrojtjen e Amerikës dhe mendojnë se kjo është mbrojtja e vetme që ia vlen.
Një gjeneral amerikan ishte në ishullin suedez të Gotland në fillim të kësaj jave, duke theksuar pikërisht këtë.
Sekretari i Mbrojtjes, Ben Wallace, nuk po pret as që Suedia dhe Finlanda të bashkohen me NATO-n përpara se t’u ofrojë atyre një vend nën ombrellën bërthamore të Britanisë. Shumë britanikë “e kanë prejardhjen nga vikingët”, thotë ai: lidhjet kulturore janë të forta – kështu që një aleancë MB-Skandinave tani duket se është një punë e përfunduar.
Në Moskë, ndërkohë, reklama të çuditshme janë shfaqur në stacionet e autobusëve që i portretizojnë suedezët si nazist.
Këtë herë, Amerika qëndron krah për krah me më shumë evropianë sesa në Luftën e Ftohtë.
Edhe Gjermania nuk e mbështet idenë e mbrojtjes vetëm evropiane. Scholz po dyfishon shpenzimet e mbrojtjes, por do të përmirësojë në luftëtarët F-35 të Forcave Ajrore të SHBA (të aftë për të mbajtur bomba bërthamore të NATO-s).
Vendime të tilla do të lidhin ushtrinë e ardhshme të Gjermanisë me Amerikën për dekadat e ardhshme.
Macron po humb gjithashtu argumentin se çfarë duhet të bëjë NATO.
Problemi tjetër i Macron është se ai nuk është veçanërisht i besuar nga evropianët lindorë.
Vetëm muajin e kaluar, kryeministri polak kritikoi bisedat e fundit të Macron me Putinin, “Askush nuk negocioi me Hitlerin”.
Ata gjithashtu kujtojnë takimin me Putinin tre muaj. “Kushdo që beson në Evropë duhet të dijë të punojë me Rusinë,” paralajmëroi Macron në atë kohë, “Nuk ka siguri për evropianët nëse nuk ka siguri për Rusinë”.
Në atë kohë, Britania po furnizonte me qindra raketa antitank ushtrisë ukrainase pas vitesh duke i trajnuar se si të luftonin rusët: ky ishte përkufizimi ynë për promovimin e sigurisë për Evropën.
Kjo lidhet më ngushtë me mënyrën se si Suedia, Finlanda dhe Polonia i shohin gjërat: që aleancat duhet të jenë prej çeliku, jo vetëm fjalë.
Marrëveshja e mbrojtjes e nënshkruar midis Britanisë dhe Japonisë është një shembull tjetër i kësaj bote të re të aleancave globale: nëse Japonia riarmatoset, Britania shpreson të ofrojë mallrat e saj. Pastaj është partneriteti Aukus me SHBA-në dhe Australinë
Asnjë nga këto nevoja nuk e vendosi Britaninë dhe Francën në konflikt. Ne jemi ende dy shpenzuesit më të mëdhenj të mbrojtjes në Evropë, të mëdhenj në gjithçka, nga nëndetëset bërthamore te sulm i e xhihadistëve në Afrikë.
Nëse Macron është i shqetësuar se BE-ja po humbet shansin e saj për t’u bërë një aleancë mbrojtëse, ai duhet të jetë po aq i zemëruar me gjermanët, finlandezët, suedezët dhe evropianët e tjerë që tani kërkojnë mbrojtje amerikane.
Gjatë fushatës së tij zgjedhore, Macron tha se lufta në Ukrainë do të riformësojë jo vetëm vendet, por kontinentet për brezat që do të vijnë. Ai ka të drejtë – por kjo formë e re tani po duket më globale sesa vetëm evropiane.
E gjithë kjo i ka dhënë Johnson-it mundësinë të thotë se Britania mund të menaxhojë çështjet botërore po aq mirë, ose edhe më mirë, pas Brexit-it.
Ka ende një luftë, ka më shumë aleanca për të ndërtuar – dhe një marrëdhënie të prishur për tu rregulluar.
Burimi: Telegraph
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do t’i besojë më Evropa, Amerikës?
Analiza/ Një vështrim ndryshe për Presidentin Macron
Europa më e rrëmujshme se kurrë…
