MENU
klinika

Analiza/ Kriza e gazit

A mund ta ndihmojë Evropën, Azerbajxhani?

12.06.2022 - 13:57

Lufta Rusi-Ukrainë ndërpreu zinxhirët globalë të furnizimit dhe dobësoi ekonomitë në mbarë botën, por ajo paraqet një mundësi për Azerbajxhanin, menteshën e Evropës dhe Azisë. SHBA dhe Evropa sanksionuan naftën dhe gazin natyror rus, por Azerbajxhani është në rrugën e duhur për të rritur eksportet e gazit në vitin 2022 dhe vitet në vijim, nëpërmjet Korridorit Jugor të Gazit (SBC) prej 3500 kilometrash, i cili përshkon shtatë vende dhe furnizon Turqinë dhe Evropën. Aktualisht, Azerbajxhani furnizon 10 miliardë metra kub (bcm) gaz natyror në Evropë dhe 6 miliardë metra kub në Turqi përmes SGC.

Për të përmbushur kërkesën, Azerbajxhani gjithashtu do të vërë në funksion dy fusha të reja gazi dhe është i hapur për investime për të zgjeruar kapacitetin e SGC, për shembull duke instaluar stacione kompresorë shtesë që mund të dyfishojnë rrjedhën e gazit. Por ministri i ekonomisë i Azerbajxhanit thotë se “nëninvestimi” evropian mund të ngadalësojë aftësinë e vendit për të furnizuar më shumë gaz.

Këtë javë, ministri i energjisë i Azerbajxhanit i tha Kongresit Botëror të Shërbimeve në Abu Dhabi, “Tani po punojmë shumë intensivisht me Komisionin Evropian…ne po punojmë në mënyrat, në një periudhë relativisht të shkurtër kohe, për të përmirësuar këtë infrastrukturë dhe më pas të rrisim furnizimin tonë me energji në Evropë për sa i përket gazit natyror.”

Tubacioni i naftës Baku-Tbilisi-Supsa i Azerbajxhanit në Detin e Zi është mbyllur përkohësisht (deri në fund të qershorit) dhe produkti është ridrejtuar në tubacionin Baku-Tbilisi-Cejhan në bregdetin e Mesdheut të Turqisë. Ridrejtimi i naftës në Ceyhan do të forcojë gjithashtu pozicionin e Turqisë pasi ajo pret gjithashtu pjesën e mesme të SGC, tubacionin Trans-Anatolian të Gazit Natyror.

Transporti tokësor po riorganizohet për të shmangur Rusinë dhe sanksionet perëndimore.

Linja hekurudhore Lindje-Perëndim nga Kina në Turqi, Rruga Ndërkombëtare e Transportit Trans-Kaspik, e njohur gjithashtu si “Korridori i Mesëm”, anashkalon Rusinë dhe lidh Xi’an, Kinën me Stambollin nëpërmjet një lidhjeje hekurudhore përmes Kazakistanit, një hop në Azerbajxhani përtej Detit Kaspik dhe një lidhje hekurudhore në vazhdim përmes Gjeorgjisë në Turqi.

Itinerari, i cili ende nuk ka përmbushur potencialin e tij, më në fund mund të ketë një shans për t’u përkulur pasi transporti detar përmes Azisë Qendrore dhe Kaukazit do të rritet gjashtë herë në vitin 2022 krahasuar me vitin 2021. Në prill, kompania e transportit Maersk njoftoi shërbimin e rinovuar hekurudhor “në përgjigje të nevojave gjithnjë në ndryshim të zinxhirit të furnizimit të klientëve në kohët aktuale të jashtëzakonshme,” dhe porositi shërbimin e ri me një tren të 13 prillit nga Xi’an në Gjermani.

Opsione të tjera rajonale të transportit detar janë Perëndimi nga Afganistani në Turqi nëpërmjet Turkmenistanit, Azerbajxhanit dhe Gjeorgjisë nëpërmjet “Korridorit Lapis Lazuli” dhe nga Azerbajxhani Perëndimor në Turqi nëpërmjet korridorit Zangezur përmes Armenisë, megjithëse mosmarrëveshja e vazhdueshme midis Azerbajxhanit dhe Armenisë mund të shkaktojë një kohë të gjatë vonesa në realizimin e asaj rruge.

Pas përfundimit të luftës së Nagorno-Karabakut të vitit 2020, presidenti i Azerbajxhanit Ilham Aliyev u takua me bashkëkryetarët e Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) Mink Group dhe u tha atyre: “Azerbajxhani e zgjidhi konfliktin që zgjati për gati tridhjetë. vjet” dhe fatkeqësisht [Grupi] i Minskut nuk luajti asnjë rol në zgjidhjen e konfliktit”.

Në janar 2022, Aliyev tha se Grupi i Minskut nuk duhet të luajë asnjë rol të mëtejshëm në zgjidhjen e çështjes së Nagorno-Karabakut, sepse “është zgjidhur”. Aliyev mund të ndihet kështu, sepse, siç raportohet nga Rasmus Canbäck, OSBE-ja nuk arriti t’i jepte përparësi burimeve të nevojshme për të prodhuar një marrëveshje paqeje midis Azerbajxhanit dhe Armenisë dhe prioriteti ishte “mbajtja e një armëpushimi funksional”.

Ndërsa shumë nga anëtarët e Grupit të Minskut – Franca, Federata Ruse, Shtetet e Bashkuara, Bjellorusia, Finlanda, Gjermania, Italia, Suedia, Turqia si dhe Armenia dhe Azerbajxhani – mund të mos jenë të nxituar – kanë kaluar vetëm 29 vjet! – Azerbajxhani mund të ketë një tjetër kartë për të luajtur pasi Kazakistani ka njoftuar se do të ndalojë eksportet e gazit natyror në vitin 2023 për shkak të rritjes së kërkesës së brendshme.

Baku tani mund të ndërhyjë dhe të ofrojë të ndihmojë në furnizimin e nevojave energjetike të Evropës dhe të prishë një marrëveshje blerjeje shumë-dekadash nga Vendi i Vjetër në mënyrë që të sigurojë financim për të zgjeruar SGC. Baku duhet të nxisë avantazhin e saj pasi SHBA-ja dhe Evropa e lanë procesin e ndërmjetësimit të rrëshqasë për gati tre dekada, më pas u hutuan nga lufta Rusi-Ukrainë.

Përfaqësuesit e Azerbajxhanit, Armenisë dhe Rusisë u takuan në fillim të qershorit për të diskutuar hapjen e lidhjeve rajonale të transportit. Në të njëjtën kohë, përfaqësues të Azerbajxhanit dhe Armenisë janë takuar në Bruksel me zyrtarë të BE-së dhe amerikanëve, të cilët refuzojnë të takohen me rusët. Kjo mund të kënaqë impulset e Brukselit dhe Uashingtonit, por është gjithashtu një sinjal për Bakun (dhe Jerevanin) se paqja në Nagorno-Karabakh është ende një prioritet më i vogël se kriza du jour në Ukrainë, dhe disa nga palët e Minskut mund të rrëmbejnë procesin, për të frustruar ose izoluar Rusinë, për të siguruar më në fund fitoren e madhe ndaj Moskës, ata mendojnë se iu shmangën atyre me përfundimin paqësor të Luftës së Ftohtë në 1991.

Prioritetet e Perëndimit janë në shifra: Ukraina ka marrë 54 miliardë dollarë ndihmë nga SHBA, por të gjitha takimet e Azerbajxhanit dhe Armenisë ishin tre dekada.

Azerbajxhani nuk dëshiron marrëdhënie antagoniste ose feudore me fqinjët e tij, Rusinë dhe Iranin, dhe nuk do të jetë një platformë për veprimin e NATO-s kundër Rusisë, apo një sulm izraelit ndaj programit bërthamor të Iranit. Baku dërgoi ndihma humanitare në Ukrainë, por nuk e ka kritikuar hapur Rusinë, pa dyshim për zemërimin e Uashingtonit dhe Brukselit. Azerbajxhani mund të jetë një burim i besueshëm energjie dhe transporti për Evropën, por do të duhet të marrë parasysh fqinjët e tij të fortë, dhe kështu jo gjithmonë do t’i bashkohet korit amen në Bruksel dhe Uashington DC, veçanërisht pasi të dy kryeqytetet nuk e kanë pasur kurrë prioritet paqen në Kaukazin e Jugut dhe janë aleatë të komoditetit, jo bindjes.

/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice.com

VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN


Analiza nga "Proect Syndicate"

Embargoja e naftës në Evropë, nuk mjafton!