MENU
klinika

Analiza

E ardhmja e BE-së, e njëjtë me fillesat…

15.06.2022 - 09:16

Shkeljet e Polonisë kundër shtetit të së drejtës janë shumë reale dhe padyshim që kanë degraduar cilësinë e demokracisë në Poloni, si dhe kanë destabilizuar zgjidhjen kushtetuese të Bashkimit Evropian.

Megjithatë, konflikti midis Varshavës dhe Brukselit nuk mund të “fitohet” nga njëra palë ose tjetra – veçanërisht në kontekstin e luftës së Rusisë kundër Ukrainës.

I vetmi rezultat mund të jetë një kompromis i çrregullt.

E thënë thjesht, ata që mbrojnë pranimin e shpejtë të Ukrainës në BE dhe që blloku të miratojë më shumë masa ndëshkuese kundër Polonisë, nuk mund ta kenë të dyja mënyrat.

Kjo pikëpamje keqkupton natyrën e kontestimeve politike në të dy vendet.

Ai gjithashtu mbivlerëson dhe, për rrjedhojë, mbingarkon ligjin e BE-së duke e ngarkuar atë me arritjen e qëllimeve politike, siç është rivendosja e demokracisë liberale në Poloni dhe Hungari.

Dhe nënvlerëson rëndësinë e qëndrueshme të sovranitetit në marrëdhëniet kombëtare-mbikombëtare.

Kur Komisioni Evropian vendosi të zhbllokojë miliarda fonde rikuperimi për Poloninë në këmbim të koncesioneve që premtonin rivendosjen e pavarësisë së gjyqësorit, kritikët ishin të ashpër.

“Është një shaka, nuk i afrohet as garantimit të pajtueshmërisë,” argumentoi një ekspert ligjor i BE-së.

Një analist tjetër shkoi aq larg sa e krahasoi “gabimin strategjik” të Komisionit në lidhje me Varshavën me ekzekutimin e dështuar të Moskës në betejën e Kievit.

Megjithatë, analiza të tilla janë të paplota.

Teksa përqendrohen në keqbërjet polake dhe e konsiderojnë konfliktin si një konflikt midis Brukselit dhe Varshavës, kritikët keqinterpretojnë natyrën e politikës së BE-së.

Ajo që priret të nënvlerësohet është shkalla në të cilën kriza polake e sundimit të ligjit përfaqëson një krizë të konstitucionalizmit të BE-së. Në të njëjtën kohë, ata që theksojnë me të drejtë rolin e Komisionit si kujdestar i traktateve, ndoshta nënvlerësojnë qëndrimin e vendeve anëtare si zotërues të traktateve.

BE-ja që avokatët e sundimit të ligjit i bëjnë thirrje për të shpëtuar demokracinë polake nga qeveria polake është një ideal platonik, i cili mishëron dhe projekton një version të vlerave të nenit 2 të saj – respektin për dinjitetin njerëzor, lirinë, demokracinë, barazinë, sundimi i ligjit dhe respektimi i të drejtave të njeriut.

Por ajo BE nuk ekziston.

BE-ja që ekziston është ajo që merret me Turqinë dhe Libinë për të parandaluar azilkërkuesit joevropianë që të arrijnë në brigjet e saj. Është BE ajo që dënon Greqinë me masa shtrënguese të pafundme, sepse lehtësimi i borxhit u gjykua politikisht i papërshtatshëm. Është BE, pjesë e së cilës janë Polonia dhe Hungaria.

Sigurisht, kritikët e bllokut janë të vetëdijshëm për këto mangësi.

Por, të dënosh mungesën e vullnetit politik, që e sheh Këshillin të rënduar dhe Komisionin heziton të përdorë mjetet ligjore që institucionet kanë në dispozicion, do të thotë të humbasësh çështjen.

Kriza është politike – dhe nuk do të zgjidhet me mjete ligjore apo të tjera teknokratike. Mungesa e vullnetit politik nuk është një pengesë që kapërcehet lehtësisht.

Në fakt, ajo përcakton BE-në që është dhe BE-në që po shfaqet.

Kjo na kthen te çështja e rrugës së mundshme dhe të merituar të Ukrainës drejt anëtarësimit në BE. E udhëhequr nga qeveria e Presidentit Volodymyr Zelenskyy, lufta e popullit ukrainas për të ekzistuar – e lirë, sovrane dhe demokratike – është tmerruese. Por është gjithashtu e çrregullt.

Një dekadë nga tani, Ukraina nuk ka gjasa të jetë më afër idealeve evropiane perëndimore të pavarësisë gjyqësore, një shërbimi civil apolitik ose një shtypi të lirë sesa Polonia sot.

Pra, çfarë nënkuptojnë këto shqetësime për aspiratat evropiane të vendit?

E vërteta është se asnjë nga këto nuk duhet ta pengojë BE-në dhe vendet e saj anëtare të ndihmojnë Ukrainën tani, ose ta pranojnë atë si një anëtare të plotë pasi të përfundojë lufta.

Nëse Europa do të mbetet e lirë dhe e bashkuar, Ukraina duhet të mbizotërojë kundër Rusisë.

Por lufta, ashtu si sfida e paraqitur nga Polonia, do të ndryshojë projektin e unitetit evropian.

Dhe rezultati është i destinuar të jetë një BE që është më heterogjene dhe më e mbështetur në kompromise politike që sfidojnë zbatimin e drejtpërdrejtë të rregullave ligjore.

Stefan Auer është profesor i asociuar në Universitetin e Hong Kongut dhe autor i “Disunion Evropian”. Nicole Scicluna është një asistent profesor në studimet qeveritare dhe ndërkombëtare në Universitetin Baptist të Hong Kongut.

Burimi: Politico.eu